Bảy thập kỷ đã trôi qua kể từ Ngày Toàn quốc kháng chiến, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, như: Chính trị - xã hội ổn định, kinh tế tăng trưởng, quốc phòng, an ninh được giữ vững, quan hệ đối ngoại không ngừng được mở rộng; vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được khẳng định, nâng cao. Thành quả đó bắt nguồn từ nhiều nhân tố, trong đó, những bài học kinh nghiệm được đúc kết từ Toàn quốc kháng chiến là nhân tố đặc biệt quan trọng, hàm chứa giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc, quý báu đối với sự nghiệp xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay. Những bài học đó là:
| |
| Trung tướng Lê Chiêm |
Thứ nhất, sớm hoạch định đường lối kháng chiến và kiến quốc đúng đắn, sáng tạo
Trong bất kỳ cuộc cách mạng nào, vấn đề xác định chủ trương, đường lối đúng đắn cũng là vấn đề quan trọng hàng đầu quyết định đến thắng lợi của cách mạng. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, do sớm hoạch định đường lối kháng chiến và kiến quốc đúng đắn, sáng tạo, Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã khơi dậy và phát huy cao độ sức mạnh của dân tộc, tranh thủ khai thác sự ủng hộ và giúp đỡ bè bạn quốc tế đối với sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc của dân tộc Việt Nam.
Vận dụng bài học này vào quá trình xây dựng nền quốc phòng toàn dân hiện nay, chúng ta cần sớm chủ động hoạch định đường lối đúng đắn, sáng tạo; tiếp tục hoàn thiện cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, điều hành đối với xây dựng nền quốc phòng toàn dân; kịp thời chuyển hóa thế trận quốc phòng toàn dân thành thế trận chiến tranh nhân dân, bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
Với vai trò là chủ thể lãnh đạo, mặt khác xuất phát từ tính đặc thù của lĩnh vực quân sự, quốc phòng, Đảng phải tiếp tục thực hiện nguyên tắc lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với xây dựng nền quốc phòng toàn dân; trong đó, trực tiếp quyết định chủ trương, đường lối và lãnh đạo, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong mọi hoạt động.
Những chủ trương, quan điểm, đường lối của Đảng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân phải được quán triệt sâu sắc đến mọi cấp, mọi ngành, cả hệ thống chính trị và toàn dân, toàn quân. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với việc quản lý, điều hành xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước nói chung, đối với quản lý nhà nước về quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc nói riêng là vấn đề có tính nguyên tắc, cần được củng cố và tăng cường.
Bài học về sớm hoạch định chủ trương, đường lối kháng chiến và kiến quốc đúng đắn, sáng tạo trong những ngày mở đầu toàn quốc kháng chiến là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, còn nguyên giá trị vận dụng trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân giai đoạn hiện nay. Bởi chỉ có như vậy chúng ta mới tạo ra tiềm lực mọi mặt của nền quốc phòng toàn dân, qua đó tạo sức mạnh tổng hợp để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thứ hai, phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc chống lại kẻ thù xâm lược
Trước yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp cách mạng, ngày nay, chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu, vận dụng bài học kinh nghiệm về phát huy sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân và thế trận chiến tranh nhân dân; trong đó, tập trung xây dựng và phát huy mọi tiềm lực chính trị, tinh thần, kinh tế, quân sự, văn hóa-xã hội và khoa học-công nghệ của nền quốc phòng toàn dân.
Để xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, trước hết, cần chú trọng xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh từ Trung ương đến cơ sở. Trong đó, vấn đề cốt lõi là xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng gắn với Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; tăng cường công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, nhằm không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, nhất là các tổ chức cơ sở đảng, nơi trực tiếp lãnh đạo công tác quốc phòng, quân sự địa phương.
Đặc biệt, trong công tác giáo dục quốc phòng, an ninh, cần tập trung quán triệt, tuyên truyền quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; đồng thời, nâng cao nhận thức cho nhân dân về âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trong chiến lược “diễn biến hòa bình”. Thông qua đó, bồi đắp tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, củng cố lòng tin của các tầng lớp nhân dân đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, tạo sự đồng thuận của toàn dân đối với sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Xây dựng tiềm lực quân sự là khả năng về vật chất và tinh thần có thể huy động để tạo thành sức mạnh phục vụ nhiệm vụ quân sự, quốc phòng trong cả thời bình và thời chiến. Tiềm lực quân sự là nòng cốt của tiềm lực quốc phòng, được xây dựng trên nền tảng của tiềm lực chính trị, tinh thần, tiềm lực kinh tế và tiềm lực khoa học và công nghệ. Tiềm lực quân sự không chỉ thể hiện ở khả năng duy trì, hoàn thiện và không ngừng phát triển sức mạnh chiến đấu, trình độ sẵn sàng chiến đấu của các lực lượng vũ trang mà còn biểu hiện ở nguồn dự trữ về sức người, sức của phục vụ cho nhiệm vụ quân sự quốc phòng.
Tiềm lực quân sự còn thể hiện ở khả năng động viên công nghiệp, nông nghiệp, khoa học-kỹ thuật, giao thông vận tải và các ngành dịch vụ công cộng khác để đáp ứng yêu cầu quốc phòng. Xây dựng tiềm lực quân sự được gắn chặt với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Nhà nước Việt Nam chủ trương gắn việc xây dựng tiềm lực quân sự với việc xây dựng tiềm lực chính trị, tinh thần, tiềm lực kinh tế, tiềm lực khoa học và công nghệ, coi đó là yêu cầu tất yếu trong xây dựng tiềm lực của nền quốc phòng toàn dân, bảo đảm khả năng huy động tạo thành sức mạnh để bảo vệ vững chắc Tổ quốc.
Đối với tiềm lực kinh tế, chúng ta phải xây dựng tiềm lực kinh tế gắn với tăng cường, củng cố quốc phòng trên từng khu vực, địa bàn và cả nước. Đây là nhân tố quan trọng, không thể thiếu trong tăng cường sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Điều đó có nghĩa là, xây dựng kinh tế không chỉ nhằm tăng trưởng kinh tế của từng vùng, khu vực, địa phương mà còn cần được gắn với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, an ninh trên các địa bàn, nhất là ở địa bàn chiến lược trọng yếu. Đây cũng chính là điều kiện tiên quyết, bảo đảm cho nền kinh tế phát triển nhanh, bền vững tạo điều kiện vật chất cho nền quốc phòng.
Cùng với đó, cần coi trọng xây dựng tiềm lực văn hóa, khoa học-công nghệ, trong đó tập trung xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm cho văn hóa thấm sâu vào toàn bộ đời sống xã hội, trở thành nền tảng tinh thần vững chắc. Cần coi trọng giáo dục các thế hệ con người Việt Nam biết trân trọng các giá trị văn hóa truyền thống, giàu tính nhân văn “lấy đại nghĩa thắng hung tàn, lấy chí nhân thay cường bạo”.
Mặt khác, cần tập trung xây dựng tiềm lực khoa học-công nghệ theo hướng tự chủ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội; đồng thời, đẩy mạnh phát triển khoa học kỹ thuật-công nghệ quân sự theo hướng phục vụ kịp thời, hiệu quả những yêu cầu về bảo đảm vũ khí, trang bị kỹ thuật cho lực lượng vũ trang. Đặc biệt, phải đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng để có thể sản xuất, chế tạo nhiều loại vũ khí, trang bị hiện đại, trực tiếp góp phần xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, đáp ứng yêu cầu tác chiến đánh bại kẻ thù tiến hành chiến tranh xâm lược có sử dụng vũ khí công nghệ cao.
Thứ ba, tạo lập và xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc
Trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân hiện nay, bài học về tạo lập và xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân vững chắc để chống lại kẻ thù xâm lược trong toàn quốc kháng chiến vẫn vẹn nguyên giá trị. Bởi thế trận là một trong những nội dung cốt yếu của nền quốc phòng toàn dân. Hơn nữa, thế trận chiến tranh chính là thế trận quốc phòng thời bình, khi đất nước có chiến tranh chuyển thành thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Do đó, trước yêu cầu của sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, chúng ta phải coi trọng xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân sẵn sàng chuyển thành thế trận chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, trước hết là xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc ngay từ cơ sở, từng địa phương và trên phạm vi cả nước.
Các cấp, các ngành, các địa phương và lực lượng vũ trang cần tiếp tục quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 22/9/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc” và Nghị định số 152/2007/NĐ/CP của Chính phủ về “Khu vực phòng thủ”; đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội gắn với quốc phòng, an ninh, xây dựng thế trận quân sự trong khu vực phòng thủ. Trong đó, chú trọng bổ sung quyết tâm, kế hoạch, phương án tác chiến phòng thủ; đầu tư kinh phí để thực hiện Đề án xây dựng thế trận quân sự mà trọng tâm là nâng cấp, quản lý, bảo vệ công trình quốc phòng, các căn cứ chiến đấu, căn cứ hậu cần-kỹ thuật. Quá trình xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân phải đặc biệt coi trọng “thế trận lòng dân” vững chắc ngay từ cơ sở bằng các chủ trương, chính sách hợp lòng dân và các chương trình, dự án; góp phần xóa đói, giảm nghèo, củng cố lòng tin vững chắc của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Quá trình xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân và xây dựng khu vực phòng thủ trên từng địa bàn, từng hướng chiến lược cần quán triệt và thực hiện có hiệu quả quan điểm của Đảng về kết hợp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội với tăng cường quốc phòng, an ninh như Nghị quyết Đại hội, đại biểu toàn quốc lần thứ XII đã khẳng định: “Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh và quốc phòng, an ninh với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội, chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo”.
Thứ tư, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh làm nòng cốt cho cuộc kháng chiến
Quán triệt, triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ X, nhiệm kỳ 2015-2020, toàn quân cần tiếp tục thực hiện tốt Đề án tổ chức lực lượng, bảo đảm tinh, gọn, mạnh, phù hợp với nghệ thuật quân sự và vũ khí, trang bị; phát triển cân đối giữa các lực lượng, phù hợp với thế trận phòng thủ trên các vùng, miền của đất nước. Trong đó, ưu tiên quân số cho các đơn vị làm nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, đơn vị đóng quân ở vùng trọng điểm về quốc phòng, an ninh, nơi biên giới, biển đảo. Tiếp tục đẩy mạnh hiện đại hóa quân đội, nhất là các lực lượng đã được xác định tiến thẳng lên hiện đại.
Bên cạnh đó, tiếp tục xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, bảo đảm chất lượng, nhất là chất lượng về chính trị, khả năng tác chiến chiến thuật, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Trong đó, tập trung thực hiện tốt công tác quản lý con người và phương tiện, trang bị; thực hiện tốt kế hoạch huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên hằng năm; có kế hoạch động viên công nghiệp phù hợp, bảo đảm tận dụng được thành tựu của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Đồng thời, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ theo phương châm vững mạnh, rộng khắp; có số lượng hợp lý, chất lượng tổng hợp ngày càng cao, trước hết là chất lượng chính trị; tổ chức biên chế tinh, gọn, chặt chẽ; trang bị, vũ khí phù hợp; được giáo dục chính trị, pháp luật, huấn luyện quân sự toàn diện, thiết thực, từng bước nâng cao khả năng chiến đấu, thực sự là lực lượng chính trị tin cậy của cấp ủy, chính quyền và nhân dân, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng nền quốc phòng toàn dân ở địa phương, cơ sở.