Sau khi Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân được ban hành, một luồng sinh khí mới lan tỏa trong cộng đồng doanh nghiệp và xã hội. Hiện khu vực tư nhân có gần 1 triệu doanh nghiệp, khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 51% GDP và hơn 40 triệu việc làm. Nghị quyết 68 đề ra mục tiêu đến 2030 có 2 triệu doanh nghiệp, đóng góp 55–58% GDP, 35–40% ngân sách, tạo 84–85% việc làm. Những mục tiêu khát vọng này đòi hỏi nỗ lực quyết liệt của cả hệ thống chính trị – từ Trung ương đến địa phương, từ khu vực công đến tư. Đã đến lúc cả nước cùng hành động, biến nghị quyết thành sức sống của nền kinh tế!
Nhận thức thông suốt trong bộ máy
Cả hệ thống chính trị phải thống nhất nhận thức coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, xem doanh nghiệp tư nhân và doanh nhân là “những chiến sĩ tiên phong trên mặt trận kinh tế”. Mỗi cơ quan thấm nhuần tinh thần “Nhà nước kiến tạo, phục vụ”, đặt người dân và doanh nghiệp vào trung tâm. Cán bộ phải chấm dứt tâm lý sợ trách nhiệm, mạnh dạn dám nghĩ dám làm vì lợi ích chung. Khi tư duy đổi mới và quyết tâm cao lan tỏa, sẽ không còn chỗ cho trì trệ cản trở kinh tế tư nhân phát triển.
Hành động quyết liệt từ Trung ương
Chính phủ đã bắt tay ngay vào triển khai nghị quyết. Chỉ ba ngày sau khi nghị quyết ban hành, Thủ tướng Phạm Minh Chính họp Chính phủ lên kế hoạch hành động, yêu cầu sớm thể chế hóa chủ trương thành luật pháp, chính sách cụ thể. Chính phủ đang gấp rút xây dựng Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 68 với trọng tâm rõ ràng. Dự kiến một nghị quyết của Quốc hội sẽ được trình trong kỳ họp gần nhất để tháo gỡ những vướng mắc lớn mà doanh nghiệp, người dân quan tâm.
Các bộ ngành cũng cải cách mạnh mẽ. Bộ tài chính đề xuất sửa nhiều luật, nghị định liên quan đến doanh nghiệp, đầu tư, cạnh tranh, giảm mạnh thuế, phí (bãi bỏ thuế môn bài, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho DNNVV, miễn thuế 3 năm cho doanh nghiệp mới thành lập...); Bộ KH&CN hỗ trợ đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ cho khu vực tư nhân. Mục tiêu đến 2025 cắt giảm ít nhất 30% quy định kinh doanh, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm để rút ngắn thời gian khởi sự. Đặc biệt, chủ trương không hình sự hóa quan hệ kinh tế được cộng đồng doanh nghiệp hoan nghênh, giúp họ yên tâm “dám nghĩ dám làm”.
Kế hoạch hành động từ các địa phương
Các địa phương cũng nhanh chóng vào cuộc. Hà Nội đặt mục tiêu đến 2025 có 500.000 doanh nghiệp, triển khai loạt giải pháp hỗ trợ khởi nghiệp, cải cách thủ tục; TP Hồ Chí Minh tương tự, phấn đấu trên 500.000 doanh nghiệp, cắt giảm 30–40% thời gian xử lý hồ sơ và phát huy mô hình Tổ công tác 343 tháo gỡ khó khăn, chương trình kết nối ngân hàng – doanh nghiệp hỗ trợ vốn ưu đãi.
Nhiều tỉnh thành khác đề ra sáng kiến riêng như Đà Nẵng dự kiến miễn 100% phí thủ tục hành chính trong năm đầu cho doanh nghiệp mới thành lập; Bắc Ninh thành lập Trung tâm hỗ trợ DNNVV để tư vấn miễn phí và đặt mục tiêu mỗi năm thêm 1.000 hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp. Khí thế thi đua cải thiện môi trường kinh doanh đang lan tỏa mạnh mẽ. Địa phương nào cải cách tốt sẽ bứt phá vươn lên, nơi nào chần chừ, thờ ơ sẽ tự đánh mất cơ hội, tụt lại phía sau – bài học từ xếp hạng PCI hằng năm cần được khắc sâu.
Vai trò chủ động của cộng đồng doanh nghiệp
Nghị quyết 68 cũng là lời hiệu triệu “Doanh nhân Việt Nam hãy là những chiến binh thời bình, dấn thân và sáng tạo vì một Việt Nam hùng cường”. Cộng đồng doanh nhân cần biến lời hiệu triệu đó thành hiện thực, đổi mới và vươn lên mạnh mẽ.
Chủ tịch VCCI ví Nghị quyết như một “cú hích” truyền cảm hứng chưa từng có cho doanh nhân, doanh nghiệp. Khu vực hộ kinh doanh (hơn 5 triệu hộ) có cơ hội "lớn lên" thành doanh nghiệp nhờ chính sách hỗ trợ; nếu chỉ 1/5 số hộ này chuyển đổi, Việt Nam sẽ đạt 2 triệu doanh nghiệp vào 2030.
Các tập đoàn tư nhân lớn phải đóng vai trò đầu tàu, nhiều doanh nghiệp như THACO, NovaGroup đã lên kế hoạch mở rộng sản xuất, khởi động dự án lớn để vươn ra quốc tế, chung tay hiện thực hóa mục tiêu nghị quyết. Cùng với đó, doanh nghiệp phải tự nâng cao năng lực công nghệ, nhân lực và xây dựng văn hóa kinh doanh bền vững để xứng đáng với niềm tin của xã hội.
Giám sát chặt chẽ – Chế tài nghiêm minh
Phải có giám sát chặt chẽ và chế tài nghiêm minh để nghị quyết được thực thi hiệu quả. Đảng, Quốc hội, HĐND các cấp cần đưa nội dung hỗ trợ kinh tế tư nhân vào chương trình giám sát; Mặt trận, VCCI và các hiệp hội tích cực giám sát, phản ánh kịp thời vướng mắc từ cơ sở.
Báo chí làm “tai mắt nhân dân” – nơi tốt nêu gương, nơi chưa tốt phê bình công khai tạo áp lực thay đổi; Chính phủ công khai xếp hạng cải cách, gắn thưởng phạt rõ ràng để khuyến khích cạnh tranh lành mạnh. Cán bộ nhũng nhiễu doanh nghiệp phải bị xử lý nghiêm, còn người dám đổi mới vì lợi ích chung nên được khen thưởng.
Đặc biệt, cần đánh giá kết quả bằng các chỉ tiêu cụ thể (sau một năm cắt giảm được bao nhiêu thủ tục, doanh nghiệp tăng bao nhiêu...), nếu chưa đạt phải quyết liệt điều chỉnh chính sách.
Ví dụ minh họa sinh động
Thực tiễn cho thấy nhiều chuyển biến tích cực ban đầu. Tại Đà Nẵng, ngay sau khi Nghị quyết ban hành, lãnh đạo thành phố đã đối thoại với hơn 200 doanh nghiệp về môi trường đầu tư và yêu cầu các sở, ngành giải quyết dứt điểm từng kiến nghị trong vòng một tháng. Cuộc đối thoại cởi mở này được doanh nghiệp hoan nghênh, vì họ thấy rõ chính quyền chuyển từ nói sang làm, đồng hành tháo gỡ khó khăn.
Ở Bắc Ninh, nhờ cơ chế liên thông thủ tục theo tinh thần Nghị quyết 68, một doanh nghiệp vừa đã rút ngắn thời gian xin đất xây nhà xưởng từ gần một năm xuống còn ba tháng; Sở Công Thương còn kết nối để doanh nghiệp này trở thành nhà cung ứng cấp 2 cho Samsung.
Câu chuyện cho thấy khi chính quyền hành động quyết liệt, sát cánh cùng doanh nghiệp, thì doanh nghiệp trong nước có thể vươn lên tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Nhiều mô hình liên kết lớn – nhỏ cũng hình thành, như THACO hợp tác với nhiều doanh nghiệp nhỏ để hình thành cụm liên kết ngành ô tô – nông nghiệp – logistics tại miền Trung, hỗ trợ chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực và bao tiêu sản phẩm; Vina T&T Group (một doanh nghiệp xuất khẩu trái cây hàng đầu) phối hợp với nông dân, hợp tác xã ở Bến Tre, Tiền Giang mở rộng vùng nguyên liệu đạt chuẩn GlobalGAP phục vụ xuất khẩu.
CEO của Vina T&T cho biết chính quyền địa phương đã hỗ trợ đơn giản hóa thủ tục cấp chứng nhận vùng trồng và xúc tiến thương mại rất tích cực, giúp doanh nghiệp tự tin mở rộng đầu tư. Những sự hợp lực giữa doanh nghiệp lớn – nhỏ, giữa doanh nghiệp – chính quyền như vậy chính là hạt nhân để khu vực tư nhân bứt phá.
Đồng thời, VCCI và các hiệp hội ngành hàng đã nhanh chóng tổ chức hội thảo, tọa đàm phổ biến nghị quyết, thu thập ý kiến của hội viên để kiến nghị Chính phủ trong quá trình xây dựng chương trình hành động.
Nhờ vậy, tiếng nói của doanh nghiệp – từ công ty lớn đến hộ kinh doanh nhỏ – được phản ánh kịp thời vào chính sách, bảo đảm giải pháp đưa ra sát thực tiễn. Những ví dụ trên, dù còn khiêm tốn, cho thấy tinh thần “cả nước cùng hành động” đang dần hiện hữu. Điều quan trọng là phải giữ vững và nhân rộng những mô hình thành công này, tạo hiệu ứng dây chuyền thúc đẩy nơi khác cùng tiến bước.
Quyết liệt hành động – “Phép thử” của sự thay đổi
Nghị quyết 68 đã thổi bùng khát vọng phát triển khu vực tư nhân thành động lực chủ đạo của nền kinh tế. Nhưng khát vọng có trở thành hiện thực hay không hoàn toàn phụ thuộc vào hành động của chúng ta. Triển khai quyết liệt, hành động thiết thực chính là “phép thử” của sự thay đổi. Mỗi văn bản pháp luật được sửa đổi, mỗi thủ tục hành chính được cắt giảm, mỗi doanh nghiệp mới ra đời – tất cả là thước đo chúng ta có thật sự chuyển mình hay không. Mỗi cán bộ cần hiểu rằng ký nhanh một giấy phép cho doanh nghiệp chính là góp phần tạo thêm việc làm; mỗi doanh nhân hiểu rằng đầu tư đổi mới công nghệ chính là đáp lại niềm tin mà xã hội dành cho mình.
Khi toàn xã hội đồng lòng, chủ động vào cuộc, chúng ta sẽ biến những khát vọng trên nghị quyết thành “sức sống” mới cho nền kinh tế, đem lại phồn vinh thực sự cho đất nước và ấm no cho mỗi gia đình. Xa hơn, đến năm 2045, nghị quyết đặt mục tiêu có ít nhất 3 triệu doanh nghiệp, đóng góp trên 60% GDP – hướng tới một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.
Chặng đường phía trước còn nhiều thách thức, nhưng với khí thế và quyết tâm mới, chúng ta có quyền tin vào thành công. “Cả nước cùng hành động” không chỉ là khẩu hiệu, mà phải trở thành phương châm làm việc hằng ngày ở mọi cấp, mọi ngành.
TS. Trần Văn Khải
Phó Bí thư Đảng ủy,
Phó Chủ nhiệm Ủy ban KH,CN&MT của Quốc hội
(Còn tiếp)
