Theo WHO, trong ba thập kỷ qua, hơn 2,32 triệu người đã được chẩn đoán nhiễm HIV ở châu Âu trong tổng số 36,9 triệu người đã sống chung với HIV trên toàn cầu vào năm 2017. Châu Phi là châu lục bị ảnh hưởng nhiều nhất, với ước tính 25,7 triệu người nhiễm HIV.
Đông Âu khó đạt mục tiêu 90-90-90
Đáng lo ngại là hơn 130.000 người được chẩn đoán mắc mới ở châu Âu lại ở khu vực Đông Âu – số liệu cao nhất về số người được chẩn đoán nhiễm mới ở khu vực này. Báo cáo cũng cho thấy, tỷ lệ người mắc HIV mới ở Đông Âu là 51,1 trường hợp mới được chẩn đoán trên 100.000 người, cao hơn rất nhất nhiều so với tỷ lệ 6,4 trường hợp mới trên 100.000 người ở Tây Âu. Tỷ lệ của Trung Âu là 3,2 trường hợp mới trên 100.000 người.
Do đó, khu vực Đông Âu được dự báo sẽ khó đạt mục tiêu 90-90-90 (chẩn đoán cho 90% những người dương tính với HIV, cung cấp liệu pháp kháng vi-rút cho 90% những người được chẩn đoán và đạt được sự ức chế virus đối với 90% những người được điều trị) vào năm 2020 như quy định của WHO và Chương trình Liên Hợp quốc về HIV/AIDS. Mục tiêu 90-90-90 là một phần của Mục tiêu phát triển bền vững trong việc loại bỏ HIV ở châu Âu và trên toàn thế giới vào năm 2030.
Báo cáo cho biết, để đạt được mục tiêu, các bệnh nhiễm trùng mới, trong đó có HIV/AIDS sẽ phải giảm 78% vào năm 2020. TS. Masoud Dara, Điều phối viên về các bệnh truyền nhiễm và lãnh đạo nhóm phòng, chống HIV tại WHO châu Âu cho biết: “Chúng ta còn khá xa để đạt được các mục tiêu đó, đặc biệt là ở khu vực Đông Âu và Trung Á”.
Cải thiện xét nghiệm HIV
Dara cho biết có nhiều yếu tố đằng sau tỷ lệ nhiễm HIV ở Đông Âu, trong đó yếu tố quan trọng nhất là thiếu phòng ngừa. "Điều quan trọng nhất là đảm bảo rằng những người có nguy cơ (như người tiêm chích ma túy, gái mại dâm và người có quan hệ đồng tính nam) có các biện pháp phòng ngừa tốt," TS. Masoud Dara nói.
Đồng thời, theo TS. Masoud Dara, điều trị đã được chứng minh là một biện pháp phòng ngừa để hạn chế số ca nhiễm mới do lây nhiễm trong nhóm có nguy cơ như người chích ma túy dùng chung kim tiêm, quan hệ tình dục không an toàn, trong đó có gái mại dâm hay người có quan hệ đồng giới nam.
Trong một tuyên bố, Giám đốc khu vực châu Âu của WHO Zsuzsanna Jakab kêu gọi các Chính phủ “tăng quy mô phản ứng ngay bây giờ” đối với sự gia tăng các ca nhiễm mới HIV. Các Chính phủ cần “điều chỉnh các biện pháp can thiệp cho những người gặp rủi ro nhất” và đầu tư vào phòng ngừa, xét nghiệm và điều trị.
Giáo sư Dịch tễ học lâm sàng tại Đại học College London (UCL), Sheena McCormack nói với CNN rằng, thông qua báo cáo cho thấy việc kiểm soát dịch bệnh HIV trong khu vực là “chưa đủ” mặc dù có các công cụ cần thiết để làm như vậy. Trong đó, sự gián đoạn trong việc cung cấp thuốc do chi phí thuốc cũng như sự phân biệt đối xử đều có khả năng làm giảm khả năng kiểm soát dịch bệnh.
Mọi người đều có nguy cơ
Tiến sĩ Anton Pozniak, Chủ tịch Hiệp hội AIDS Quốc tế cho rằng, cần phải tập trung vào việc xóa bỏ sự kỳ thị xung quanh việc chẩn đoán HIV. "Các chính sách làm giảm sự kỳ thị và phân biệt đối xử là cần thiết để phòng ngừa lây nhiễm," ông Pozniak tuyên bố. Cùng với đó, cần tăng cường tuyên truyền để toàn xã hội phải nhận thức rõ: “Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị lây nhiễm HIV”.
TS Pozniak lưu ý: "Không ai nên nghĩ 'Tôi sẽ không bao giờ bị nhiễm HIV'”. Ngoài ra, nguy cơ lây nhiễm HIV trong những người quan hệ đồng giới sẽ sớm “vượt mặt” nhóm những người tiêm chích ma túy (hiện đang chiếm tỷ lệ lớn nhất, ở mức 48,8% các ca nhiễm mới).