Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật tại phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 4 vừa qua của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, Luật Phòng, chống mua bán người (PCMBN) được QH khóa XII thông qua ngày 29/3/2011, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2012, qua quá trình thực hiện đã đạt được nhiều kết quả tích cực.
Tuy nhiên, sau 12 năm triển khai thi hành đã đặt ra yêu cầu cần thiết phải tiến hành sửa đổi, bổ sung Luật này để thể chế hóa quan điểm của Đảng về công tác PCMBN; bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tương thích với điều ước quốc tế; giải quyết những tồn tại, khó khăn, vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện Luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn của công tác PCMBN hiện nay và trong thời gian tới.
Bộ trưởng Bộ Công an nêu rõ, mục đích xây dựng Luật là nhằm hoàn thiện pháp luật PCMBN, tạo nhận thức thống nhất và đầy đủ về công tác PCMBN; nâng cao trách nhiệm của cá nhân, gia đình, cơ quan, tổ chức và của toàn xã hội trong công tác PCMBN, góp phần ổn định tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về PCMBN. Về quan điểm chỉ đạo xây dựng dự án luật, Luật PCMBN (sửa đổi) tiếp tục thể chế hóa quan điểm của Đảng về công tác PCMBN; cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan. Tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm lập pháp và thực tiễn công tác PCMBN của một số quốc gia trên thế giới phù hợp với điều kiện thực tiễn Việt Nam...
Cũng theo Bộ trưởng Tô Lâm, hồ sơ dự án Luật đã được Bộ Công an xây dựng theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Dự thảo Luật PCMBN (sửa đổi) gồm 8 chương, 66 điều. So với Luật PCMBN năm 2011, dự thảo Luật giữ nguyên số chương, sửa đổi, bổ sung nội dung 52 điều, xây dựng mới 9 điều, bỏ 1 điều. Cụ thể, dự án Luật bổ sung quy định về khái niệm “mua bán người”; sửa đổi, bổ sung quy định về căn cứ xác định nạn nhân và quy định về các nguồn tài liệu, chứng cứ để xác định nạn nhân cùng một số căn cứ khác để xác định nạn nhân.
“Việc sửa đổi, bổ sung này nhằm tạo sự thống nhất trong quy định của pháp luật, phù hợp với Nghị định thư về việc phòng ngừa, trừng trị và trấn áp tội buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em (bổ sung Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm có tổ chức, tội phạm xuyên quốc gia), Công ước ASEAN về phòng, chống buôn bán người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em và các điều ước quốc tế khác có liên quan mà Việt Nam là thành viên; bảo đảm phù hợp với quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017)”, Bộ trưởng Tô Lâm cho hay.
Dự án Luật cũng bổ sung quy định về khái niệm “người đang trong quá trình xác định là nạn nhân” và bổ sung quy định về chế độ hỗ trợ, bảo vệ đối với người đang trong quá trình xác định là nạn nhân; gồm: Hỗ trợ về nhu cầu thiết yếu và chi phí đi lại; hỗ trợ y tế; hỗ trợ tâm lý; trợ giúp pháp lý; hỗ trợ chi phí phiên dịch trong quá trình xác định nạn nhân. Thực tiễn thời gian qua cho thấy, đây là nhóm đối tượng rất cần được hỗ trợ, bảo vệ; việc bổ sung những quy định này nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tạo cơ sở pháp lý để các cơ quan chức năng khi tiếp nhận những đối tượng này thực hiện các chế độ hỗ trợ nhu cầu thiết yếu (ăn, mặc, ở, chăm sóc y tế, ổn định tâm lý...) cho họ.
Dự thảo Luật còn bổ sung những quy định nâng cao chế độ hỗ trợ đối với nạn nhân so với quy định của Luật hiện hành, gồm: Tất cả nạn nhân có nguyện vọng trở về nơi cư trú được hỗ trợ các khoản chi phí đi lại và tiền ăn để trở về nơi cư trú; được xem xét hỗ trợ chi phí khám, chữa bệnh; được hỗ trợ để ổn định tâm lý; tất cả nạn nhân được trợ giúp pháp lý; khi trở về nơi cư trú được xem xét hỗ trợ học nghề, tạo điều kiện để có việc làm, ổn định cuộc sống; tất cả nạn nhân được hỗ trợ một lần tiền trợ cấp khó khăn ban đầu; nếu có nhu cầu vay vốn để sản xuất, kinh doanh được xem xét cho vay tại Ngân hàng Chính sách xã hội theo các chính sách tín dụng ưu đãi; được hỗ trợ chi phí phiên dịch trong thời gian lưu trú tại cơ sở trợ giúp xã hội hoặc cơ sở hỗ trợ nạn nhân.
“Việc sửa đổi, bổ sung này nhằm bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền của nạn nhân, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam hiện nay và trong thời gian tới”, Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh.
