Một lá đơn của NLĐ gửi cơ quan chức năng phản ánh về tình trạng này, bày tỏ: “NLĐ nghèo với mong muốn thoát nghèo chính đáng, đã chấp nhận xa quê hương, gia đình để tìm cơ hội làm việc. Nhưng thay vì được hỗ trợ, họ lại bị môi giới bóp nghẹt với mức phí quá cao, từ 5.000 - 8.000 USD. Nhiều Cty môi giới còn ép NLĐ ký giấy và quay video nhận đã đóng 2.000 - 4.000 USD để qua mắt cơ quan chức năng, trốn thuế. NLĐ không dám lên tiếng vì sợ bị trả đũa hoặc không được xuất cảnh. Gần một nửa thời gian đi lao động chỉ để trả nợ phí môi giới, cuộc sống bấp bênh và áp lực đè nặng lên cả gia đình ở quê nhà”.
Trước thực tế này, thời gian đây, Bộ Công an đã, đang điều tra dấu hiệu sai phạm liên quan lĩnh vực NLĐ đi làm việc ở nước ngoài tại một số DN như Cty CP Đầu tư xây dựng và Cung ứng nhân lực Hoàng Long, Cty TNHH MTV Hợp tác quốc tế xây lắp 3, Cty TNHH MTV Cung ứng Nhân lực Quốc tế và Thương mại (SONA)... Nhiều vụ việc khác có dấu hiệu vi phạm pháp luật cũng đang được xác minh như một số cá nhân tại Bắc Ninh bị cho rằng thu tiền mặt bất hợp pháp của các lao động (làm việc thợ hàn) với số tiền 18 - 20.000 USD…
Một câu hỏi dư luận đặt ra lâu nay, là tệ trạng nêu trên đã được báo chí, dư luận phản ánh từ lâu, nhưng sao đến nay vẫn còn nhức nhối? Về mặt quy định pháp luật, hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (NLĐVNĐLVONNTHĐ) được đánh giá đã tương đối hoàn thiện. Luật NLĐVNĐLVONNTHĐ cùng các Nghị định, Thông tư hướng dẫn đã nêu rõ quyền và nghĩa vụ của NLĐ khi đi xuất khẩu lao động, của các DN được cấp phép đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài.
Pháp luật đã quy định rõ các khoản chi phí mà DN dịch vụ được phép thu của NLĐ, tránh tình trạng thu sai quy định, tạo gánh nặng chi phí cho NLĐ. Danh sách các DN được cấp phép hoạt động dịch vụ đưa NLĐVNĐLVONNTHĐ được công khai trên trang thông tin điện tử, nhằm giúp NLĐ tiếp cận đúng đơn vị có chức năng, tránh bị lợi dụng bởi các tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện. Vậy nhưng, vẫn còn đó những thực tế xót xa: “Gần một nửa thời gian đi lao động chỉ để trả nợ phí môi giới, cuộc sống bấp bênh và áp lực đè nặng lên cả gia đình ở quê nhà”.
Tội lỗi của các đối tượng trong lĩnh vực xuất khẩu lao động là không thể tha thứ, vì đã trục lợi trên mồ hôi, nước mắt NLĐ. Nhiều ý kiến cho rằng, để dẹp loạn tận gốc tệ trạng nêu trên, cần phải xác định rõ một trong những nguồn cơn từ gốc, là cung - cầu chưa cân đối. Do số lượng DN được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực chưa nhiều, trong khi số người muốn đi xuất khẩu lao động rất đông, nên NLĐ mới phải tìm đến những DN “tù mù”, đến các đối tượng “cò” táng tận lương tâm, bị ăn chặn. Và cơ quan chức năng cũng cần xác minh điều tra có những sự việc câu kết phạm tội dạng như “đại án giải cứu chuyến bay” trong lĩnh vực này hay không?
