Các nhà tù của tiểu bang California đang rất quá tải. Ảnh: NYT
Tòa án Tối cao Mỹ đã ra phán quyết rằng, sự quá tải và điều kiện tồi tệ trong các nhà tù của tiểu bang đã vi phạm quyền hiến định của các tù nhân và lần đầu tiên yêu cầu một bang của nước Mỹ giảm tải nhanh chóng số dân trong tù. Vậy là, Thống đốc Jerry Brown và cơ quan lập pháp California đã phải phê chuẩn một kế hoạch cho phép chuyển nhiều hơn những người bị kết án tới các trại giam nhỏ của các quận thuộc tiểu bang. Theo kế hoạch của California, các tù nhân phạm tội phi bạo lực, không nghiêm trọng và không tấn công tình dục sẽ được trả về hệ thống quản chế của quận thay vì bị tống vào nhà tù tiểu bang như trước. Những người mới bị kết án các tội này sẽ được đưa trực tiếp tới các quận, nơi chính quyền quận sẽ quyết định việc họ nên bị tống vào nhà tù của địa phương hay theo một chương trình của cộng đồng. Những người bị buộc những tội mới thì có thể đeo vòng tay điện tử trong khi chờ ngày ra hầu tòa.
“Đây là sự thay đổi lớn nhất trong hệ thống bang California mà tôi chứng kiến trong cả cuộc đời mình”, Barry Krisberg – giáo sư luật của trường Đại học California Berkeley và cũng là người đã nghiên cứu hệ thống nhà tù bang trong nhiều thập kỷ, từng làm chứng trước Tòa án Tối cao – nói.
Các quan chức California hy vọng sẽ đáp ứng yêu cầu của Tòa án Tối cao vào tháng 6/2013, thời điểm mà họ phải giảm dân số trong các nhà tù của tiểu bang từ 144.000 (vượt 180% khả năng thực tế) xuống 110.000 (vẫn vượt 135% khả năng). Dù vậy, trước hết họ phải chịu sức ép giảm xuống mức 133.000 tù nhân vào tháng 12 năm nay.
Matthew Cate, Bộ trưởng Bộ Cải Huấn của tiểu bang California, cho biết California hy vọng các quận trong tiểu bang này sẽ tập trung vào việc cải tạo giáo dục lại các tù nhân và giúp họ tái hòa nhập với cộng đồng, những việc mà hệ thống tiểu bang chưa có khả năng làm được.
Thống kê cho thấy gần 70% tù nhân trong các nhà tù của Califormia sau khi ra tù lại tái phạm.
Tuy nhiên, một số quan chức thành phố và quận nói rằng, những thay đổi mới có thể tạo sức ép cho các cơ quan thực thi pháp luật địa phương và rằng tiểu bang không cho họ đủ thời gian và tiền bạc để chuẩn bị. Hồi tuần trước, Thị trưởng Antonio R.Villaraigosa của Los Angeles và cảnh sát trưởng thành phố Charlie Beck cho biết họ sẽ phải phân công lại 150 cảnh sát để giúp giám sát những tù nhân vừa được thả.
Cảnh sát trưởng Scott R. Jones của quận Sacramento là một trong những nhà phê bình thẳng thắn nhất khi nói rằng kế hoạch này có thể kích thích tội phạm. Theo ông Jones, sẽ không có đủ tiền cho các quận thực hiện được kế hoạch. “Để làm tất cả những điều mà họ yêu cầu, sẽ cần một lượng tiền khổng lồ, và chúng tôi không có”, ông Jones nói và cảnh báo các quận sẽ bị mắc kẹt trong hậu quả.
Tuy nhiên, Bộ trưởng Cate đã bác bỏ những lời chỉ trích, đồng thời tuyên bố rằng tiểu bang không có lựa chọn nào khác và đang điều phối kế hoạch cho những tháng tới.
Hiện nay, các quận trên toàn tiểu bang California đang “sốt” lên để tìm cách thực hiện nhiệm vụ mới. Các cuộc nghiên cứu cho thấy các hình phạt giảm xuống không làm gia tăng mạnh số tội phạm, cảnh sát trưởng Mark Pazin của quận Merced cho biết. Cũng theo ông Pazin, tiểu bang có thể xem xét việc thay đổi số tiền trợ cấp cho các quận. Các quan chức hy vọng rằng trong 5 năm tới có thể xác định được những quận nào đã thực hiện hiệu quả nhất nhiệm vụ giảm tỷ lệ tù nhân tái phạm.
Nhiều luật sư bảo vệ cho các tù nhân lo ngại về việc tiểu bang không chắc chắn các quận sẽ xem xét các lựa chọn khác thay thế cho việc tống giam thân chủ của họ, thậm chí nhiều quận đã tuyên bố sẽ xử lý kế hoạch trên bằng cách thêm giường trong các nhà tù. Trong khi đó, nhiều nhà tù quận trong tiểu bang California cũng đã quá tải, chẳng hạn như các nhà tù của quận Los Angeles hiện đang bị Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) điều tra về những cáo buộc lạm dụng tù nhân.
Phúc Lợi (theo NYT)
