Cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi có dấu hiệu bị “rút ruột” ra sao?

Liên tục hư hỏng  

Dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi có tổng mức đầu tư hơn 34,5 ngàn tỷ đồng, có tổng chiều dài gần 140km, thiết kế theo tiêu chuẩn đường cao tốc loại A với 4 làn xe lưu thông và 2 làn dừng khẩn cấp. Ngày 2/9/2018, cao tốc chính thức thông xe và đưa vào khai thác nhưng chỉ sau khoảng một tháng đã xuất hiện nhiều “ổ gà, ổ trâu”. 

Tiếp đó, cuối tháng 10/2018, 21 cầu trên tuyến cao tốc có hiện tượng nước thấm từ dải phân cách giữa xuống mố trụ; thấm nước mối nối ống thoát nước mặt cầu như cầu VD09B (Km 107+829) và hầm chui dân sinh (Km 106+730) thuộc gói thầu A3, chạy qua địa bàn xã Bình Trung (huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi); OP11A tại Km 47+136 CT.01 (thuộc xã Bình Chánh); OP10 Km 41+235 CT.01; OP11 Km 42+723 CT.01 (thuộc xã Bình Quý, cùng huyện Thăng Bình); cầu Tam Kỳ - LPB12 tại Km 68+418 CT.01 (thuộc xã Tam Xuân 1, huyện Núi Thành, cùng tỉnh Quảng Nam).

Chưa hết, trải qua vài cơn mưa đầu mùa, vòng xoay cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi kết nối với đường Trì Bình - Dung Quất (huyện Bình Sơn) đã sụt lún, sạt trượt nhiều nơi và cần đến hơn 300 ngày để khắc phục. Mới đây nhất, vào tháng 6, 7, 8, 9/2019, tiếp tục xuất hiện lún, võng mặt đường tại một số khu vực địa phận Quảng Nam. Tại làn đường số 2 hướng TP Tam Kỳ đi Đà Nẵng có vệt lún dài hơn 2m, rộng 2m, sâu khoảng 5cm. Thời điểm này lãnh đạo Ban Quản lý dự án (BQLDA) cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi vẫn cho rằng những hư hỏng trên không phải do chất lượng công trình.

Ngày 14/11, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an tống đạt quyết định khởi tố bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam, lệnh khám xét với 4 bị can là lãnh đạo BQLDA và một số nhà thầu đề điều tra tội “Vi phạm quy định về xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng”.

Các bị can gồm: Nguyễn Tiến Thành, nguyên Giám đốc BQLDA; Hà Văn Bình, nguyên Giám đốc gói thầu số 7; Phạm Đình Phú, Phó Tổng Giám đốc (PTGĐ) Công ty Phương Thành, Giám đốc Ban điều hành gói thầu số 5; Nguyễn Thành An, thành viên Cienco 1, Phó Giám đốc Ban Điều hành gói thầu số 7.

Theo Cơ quan điều tra, việc khởi tố các bị can nêu trên diễn ra trong quá trình điều tra vụ án hình sự vi phạm quy định về xây dựng xảy ra tại Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) và các đơn vị liên quan. Các bị can trên đã có hành vi sai phạm, gây thiệt hại trong quá trình thi công, nghiệm thu dự án đường cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi.

Trước đó, ngày 17/7/2018, Tổng Giám đốc VEC đã ký văn bản kết luận về 6 nội dung tố cáo Nguyễn Tiến Thành: Thiếu trách nhiệm trong quản lý dự án để nhà thầu vi phạm các quy định quản lý chất lượng công trình với gói thầu A1, A2, A3, 4, 5; che giấu thông tin nứt dọc bê tông nhựa, nguy cơ phá hoại tường chắn có cốt trên đoạn MSE - gói thầu số 5; cho nhà thầu đắp đá khi chưa duyệt bản vẽ thi công, đồng thời phát sinh khối lượng đắp đá lớn (trên 20 tỷ đồng) mà không báo cáo VEC, kiểm tra hiện trường thiếu trách nhiệm tại gói A1, A2.

Thành còn bị tố cáo duyệt đường gom giá trị lớn (trên 20 tỷ đồng) không thông qua các phòng tham mưu của ban, thực hiện sai quy trình xử lý hồ sơ; chỉ đạo tư vấn giám sát, nhà thầu, cán bộ BQLDA nghiệm thu khống số liệu đường lộ đá tại Km90 gói thầu A2; thao túng quyền lực, trù dập cán bộ, tham nhũng…

Theo kết quả xác minh của VEC, Thành có một số vi phạm quy chế hoạt động, có sự quản lý không chặt chẽ về chất lượng, không báo cáo kịp thời một số vụ việc cụ thể về VEC để có phương án chỉ đạo.

Nguyễn Tiến Thành là 1 trong 4 đối tượng vừa bị bắt

Sai phạm về nhà thầu, tài chính…

Trước đó, ngày 29/9/2017, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) cũng đã có báo cáo kiểm toán về hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi. Báo cáo chỉ ra nhiều vi phạm, kiến nghị xử lý tài chính hơn 410 tỷ đồng.

Điển hình, về quản lý chất lượng công trình, qua kiểm tra thực tế tại hiện trường một số gói thầu 5, A2, A5, KTNN nhận định có hiện tượng đắp đất K95 lẫn đá. Về quản lý chi phí đầu tư, KTNN cho biết có một số sai sót, tồn tại được phát hiện qua kiểm toán với giá trị hơn 375,2 tỷ; trong đó sai khối lượng hơn 57 tỷ, sai đơn giá hơn 294 tỷ và sai khác hơn 23,7 tỷ.

Một số sai phạm cụ thể như nghiệm thu thanh toán vượt khối lượng được phê duyệt theo bản vẽ thi công; nghiệm thu sai khối lượng; nghiệm thu trùng khối lượng nền đường với trạm thu phí và nhà điều hành…

Đồng thời, chưa đủ cơ sở xác nhận giá trị nghiệm thu, thanh toán một số hạng mục; chưa đủ điều kiện xác nhận khoản sinh hoạt phí của các đơn vị rà phá bom mìn…

Cần lưu ý thêm, ngay từ tháng 4/2017, Thanh tra Bộ có Biên bản số 39/BBTTr-T1 về việc thực hiện gói thầu A5 kéo dài từ Km 124+700 đến Km 139+204 (thuộc địa bàn các huyện Sơn Tịnh, Tư Nghĩa và Nghĩa Hành, Quảng Ngãi) ghi rõ sau khi trúng thầu, nhà thầu Công ty Posco không thi công mà chấp thuận nhà thầu phụ 100% là sai quy định, nhưng PTGĐ VEC Nguyễn Mạnh Hùng vẫn ký văn bản chấp thuận nhà thầu phụ thực hiện thi công.

Có hợp đồng, Posco không tổ chức thi công mà bán lại cho các đơn vị khác để hưởng tiền chênh lệch. Tháng 4/2015, Posco bán lại phần thi công các cầu trong gói A5 cho Liên danh Thiên Ân - Vinaconex với giá hơn 597 tỷ đồng. Khi liên danh nhà thầu đang thi công hạng mục khoan nhồi tại cầu Trà Khúc, VD12 và OP24a, đơn vị giám sát phát hiện Công ty Thiên Ân không đủ năng lực nên báo cáo chủ đầu tư.