Qua Nghị quyết số 08/2023/NQ-HĐND ban hành vào ngày 27 tháng 4 năm 2023, tỉnh đã tiếp tục nâng cấp cơ chế quản lý vốn giáo dục thông qua việc bổ sung điều 5 vào Quy định về nguyên tắc, tiêu chí và định mức trong việc phân phối ngân sách. Sự điều chỉnh này không chỉ mở ra cánh cửa tài chính mới cho các dự án giáo dục mà còn đảm bảo sự phân bổ công bằng và hiệu quả đến những cộng đồng ở những vùng địa lý kém thuận lợi nhất của tỉnh, từ nông thôn đến các khu vực hẻo lánh, nơi tập trung đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS &MN) sinh sống. Đây là một bước tiến quan trọng hướng tới sự cân bằng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và là minh chứng cho cam kết không ngừng của tỉnh trong việc đầu tư cho tương lai tri thức của mình.
Trong năm 2023, với ngân sách đầu tư ấn tượng lên tới 5.200 tỷ đồng, tỉnh đã đặt nền móng cho việc xây dựng và cải tạo 740 công trình giáo dục, bao gồm cả việc chuyển tiếp 494 công trình và khởi công mới 246 công trình. Đây là một cam kết tài chính đầy tham vọng, đảm bảo rằng từng bức tường của các trường học mới hay từng viên gạch của cơ sở vật chất được nâng cấp không chỉ mang lại vẻ mới mẻ mà còn tăng cường chất lượng giáo dục và cải thiện môi trường học tập cho người dân đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) trên địa bàn.
 |
Thầy và trò Trường THPT chuyên Cao Bằng chuẩn bị lên đường tham gia cuộc thi Vex Robotics World Championship 2023 - Texas, Mỹ. |
Đi kèm với nguồn vốn đầu tư là sự triển khai cụ thể của Kế hoạch số 629/KH-UBND của UBND tỉnh Cao Bằng, một kế hoạch hành động quyết liệt nhằm thúc đẩy quá trình cải tạo giáo dục nằm trong Chính sách phát triển kinh tế - xã hội của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) của tỉnh giai đoạn I: từ năm 2021-2025 trên địa bàn năm 2023. Kết quả là, tỉnh Cao Bằng đã hoàn thành 11 dự án giáo dục và đang nỗ lực tiếp tục 85 dự án khác. Sự tiến triển này không chỉ phản ánh quyết tâm của tỉnh trong việc đầu tư cho giáo dục mà còn minh chứng cho việc áp dụng hiệu quả nguồn lực tài chính, tạo ra một môi trường học tập tối ưu cho học sinh – một yếu tố quan trọng cho sự phát triển lâu dài cho đồng bào các vùng dân tộc thiểu số nơi đây.
Đặc biệt, tỉnh đã ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng với tổng lũy kế giải ngân đạt 19.126 triệu đồng, bằng 9,7% kế hoạch năm. Điều này không chỉ phản ánh sự tăng cường nguồn vốn từ ngân sách nhà nước mà còn từ sự đóng góp của cộng đồng và các tổ chức quốc tế. Qua đó, tỉnh đã có thể đẩy nhanh tiến độ các dự án và cải thiện mức độ tiếp cận giáo dục cho học sinh ở các vùng sâu, vùng xa.
Ngoài ra, dự án phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm tại tỉnh Cao Bằng đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và giảm nghèo. Không chỉ tập trung vào việc xây dựng cơ sở vật chất, tỉnh còn thực hiện các chương trình đào tạo nghề và hỗ trợ việc làm cho người lao động ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN). Mục tiêu của những nỗ lực này là tạo ra nguồn nhân lực kỹ thuật cao, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Trong khuôn khổ của dự án, đã có hơn 1.755 người được tham gia các khóa đào tạo nghề, đồng thời 840 người đã được hỗ trợ tạo việc làm, góp phần giảm tỷ lệ nghèo và phát triển kinh tế địa phương. Bên cạnh đó, tỉnh Cao Bằng cũng đã tổ chức 12 hội nghị tư vấn hướng nghiệp, nhằm mở rộng cơ hội việc làm và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Những hoạt động này không chỉ giúp người dân ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) nâng cao kỹ năng nghề nghiệp mà còn tạo ra một môi trường làm việc bền vững, hỗ trợ người lao động hòa nhập và phát triển trong nền kinh tế hiện đại.
Nhìn chung, những nỗ lực của tỉnh Cao Bằng trong việc phát triển giáo dục nghề nghiệp và giải quyết việc làm đã mang lại lợi ích đáng kể cho cộng đồng, đặc biệt là trong việc giảm nghèo và phát triển kinh tế địa phương tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) trên toàn tỉnh. Điều này chứng minh rằng sự kết hợp giữa đầu tư vào cơ sở vật chất và chương trình đào tạo nghề là chìa khóa để đạt được sự phát triển bền vững.
 |
Một hoạt động trải nghiệm trại hè lần thứ XVII, năm 2023 của các em học sinh Trường chuyên khu vực trung du và miền núi phía bắc. |
Những vướng mắc cần hoàn thiện
Một trong những rào cản lớn nhất trong việc thực hiện các Chính sách phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) nói chung, chính sách dành cho GD&ĐT nói riêng đã đề ra trong giai đoạn này là sự thiếu hụt cơ sở vật chất và trang thiết bị đào tạo, điều này không chỉ cản trở việc cung cấp đào tạo chất lượng cao mà còn ảnh hưởng đến việc học thực hành nghề nghiệp, một yếu tố then chốt để nâng cao năng lực thực tế cho người lao động.
Đối mặt với vấn đề này, tỉnh đã xác định rõ trong Quyết định số 46/2015/QĐ-TTg ngày 28/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ với mức đóng góp dự kiến là 30.000 đồng/người/ngày, nhưng những hạn chế về cơ sở vật chất đã làm dấy lên mối quan ngại về việc không thể sử dụng hết nguồn kinh phí dự kiến như được phản ánh trong Công văn số 1136/TCDGNN-KHTC ngày 8/6/2023 của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp, mà cụ thể là sự không phù hợp của các Trung tâm GDNN-GDTX trong việc hưởng lợi từ Chính sách phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025.
Thêm vào đó, sự thiếu hụt giáo viên có chất lượng và kỹ năng chuyên môn cao cũng là một vấn đề nghiêm trọng, làm giảm chất lượng đào tạo và hạn chế khả năng của người học sau khi ra trường trong việc đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng. Sự kết nối giữa các cơ quan quản lý giáo dục nghề nghiệp và doanh nghiệp cũng cần được cải thiện để đảm bảo rằng chương trình đào tạo phản ánh chính xác nhu cầu của doanh nghiệp và thị trường.
Cuối cùng, ngân sách hạn chế đã trở thành một hạn chế lớn trong việc mở rộng quy mô đào tạo và nâng cấp cơ sở vật chất, đe dọa đến kế hoạch phát triển dài hạn của tỉnh. Việc này đòi hỏi một kế hoạch tài chính cụ thể và bền vững để đầu tư vào giáo dục nghề nghiệp một cách hợp lý.
Nhìn chung, tỉnh Cao Bằng cần phải xác định và thực hiện các biện pháp khắc phục mạnh mẽ, từ việc tối ưu hóa nguồn lực có sẵn, đến việc cải thiện chất lượng đào tạo giáo viên và tăng cường sự phối hợp giữa giáo dục và doanh nghiệp. Chỉ có như vậy, tỉnh mới có thể hy vọng vào một tương lai mà trong đó nguồn nhân lực kỹ thuật cao sẽ trở thành động lực chính cho sự phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.
