Loay hoay với tên gọi
Dưới góc độ công nghệ, ông Trần Hữu Đức - Thành viên Ban quản trị CLB Fintech Vietnam giải thích:“Nếu hiện nay internet phổ biến dùng để truyền tải thông tin thì câu chuyện của blockchain là câu chuyện công nghệ làm sao chuyển giá trị từ người này sang người kia và bitcoin là một trong những ứng dụng đầu tiên…”.
“Có một điều không phủ nhận là số lượng người quan tâm, sẵn sàng đầu cơ đồng tiền ảo này ngày càng lớn. Những người đầu tư có thể nhìn nhận những sản phẩm blockchain là tiền, tài sản hay như một công cụ để chuyển tiền ẩn danh. Ba khía cạnh trên đều hấp dẫn…”, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc CTCP Chứng khoán Sài Gòn (SSI) Nguyễn Duy Hưng phát biểu.
Dưới góc nhìn của dân tài chính, ông Hưng cho rằng chưa thể coi bitcoin là tiền vì tiền cần Ngân hàng TW các nước công nhận và hiện cũng chưa có tỷ giá hối đoái; biến động đồng tiền còn phải ảnh hưởng đến cán cân thanh toán, liên quan đến các đồng tiền khác.“Đồng tiền dựa trên blockchain có thể thay thế các đồng tiền hiện tại, nhưng tất cả chỉ là công nghệ được ứng dụng trong thanh toán. Cho đến nay, các sản phẩm trên chưa thể gọi là đồng tiền. Phần lớn mọi người đang coi đây là sản phẩm đầu cơ, trong khi gắn với đầu cơ là câu chuyện của đa cấp với rất nhiều các cách bán khác nhau. Có những người quảng cáo bán hàng đa cấp nêu rõ các rủi ro khi đầu tư nhưng lúc tư vấn vẫn mời chào đầu tư chỉ 1% tài sản, trong khi 1% tài sản của thế giới rất lớn. Nếu là sản phẩm đầu cơ, vậy ai là người cuối cùng cầm cục than nóng?”, ông Hưng đặt vấn đề.
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng bitcoin không phải là vật (vì không sờ, nắm được), chắc chắn không phải là tiền, có thể là tiền ảo (không phải là tiền điện tử) và khái niệm này theo Luật sư Đức khá đúng với Việt Nam nhưng có thể không đúng với thế giới.
Vị Luật sư này cũng phỏng đoán nó là tài sản (vì không quy định nào cấm nó là tài sản). Nhưng nếu là tài sản thì mua bán, trao đổi được, với bitcoin là thanh toán hay trao đổi? Đây lại là câu hỏi khó và ranh giới rất mong manh. “Năm trước tôi có thể đổi 1 bitcoin để lấy một cốc café, đó là sự trao đổi nhưng cũng là sự thanh toán trực tiếp trong một giao dịch. Khi mua tiền ảo thì cần tiền thật và mục đích của việc chuyển tiền ảo từ người này sang người kia, từ nước này sang nước kia giao dịch mua bán cần phải được kiểm soát. Các ngân hàng sẽ phải kiểm soát khi bitcoin được quy đổi sang lượng tiền lớn, rút ra nộp vào. Về bản chất, không thể tự nhiên mà bitcoin có thể thành tiền nếu không được kiểm soát”, Luật sư Đức phân tích.
Tự mình phải thông thái
Theo Chủ tịch kiểm Tổng Giám đốc SSI Nguyễn Duy Hưng, làn sóng đầu tư bitcoin không hoàn toàn là ảo. Họ dùng tài nguyên thật, tổ chức kinh doanh thật nhưng chưa có khung pháp lý quản lý hay thu thuế. Đây là một lỗ hổng lớn.
Về phía nhà đầu tư, khi đầu cơ quá lớn sẽ là hậu quả về sau. Như bong bóng hoa tuylip, chỉ một nước Hà Lan cũng dẫn đến khủng hoảng kinh tế thế giới. Cùng đó, đồng tiền dựa trên công nghệ blockchain còn tạo sức hấp dẫn đối với một số quốc gia không minh bạch với chuyển tiền ẩn danh. Như việc mua đồng tiền ở Việt Nam và rút ở nước khác thì đó đã là hành động chuyển tiền.
Theo đại diện SSI, có 2 lý do để bitcoin tăng nhanh như thời gian qua, nó là công cụ đầu cơ và cũng là công cụ chuyển tiền ẩn danh. “Nhà nước cần đưa ra giải pháp ngăn chặn việc này để giúp phân tách người làm ăn bài bản với người lợi dụng câu chuyện biến tướng thành bán hàng đa cấp, lừa đảo hay thực hiện việc chuyển tiền ẩn danh khó kiểm soát…”, ông Hưng đề nghị.
Đồng tình với đề xuất này, Luật sư Đức cho rằng không nên đi theo hướng xây dựng luật bao quanh để kiểm soát bitcoin mà trước tiên các tổ chức cần phải ngồi lại với nhau để định nghĩa rõ ràng bitcoin là gì từ đó mới có thể đưa vào một luật cụ thể để kiểm soát. “Nếu bitcoin là tiền thì sẽ dựa theo quy định về tiền để soát xét, nếu là công cụ tài chính thì sẽ theo luật tài chính. Việc cần làm là quản lý theo định nghĩa mà không phải tạo ra luật mới để kiểm soát…”- ông bày tỏ quan điểm.
Ông cũng khẳng định, bản thân ông cũng không ủng hộ việc áp luật hình sự cho hoạt động đầu cơ. Với bitcoin, luật bảo vệ khi nhà đầu tư nộp tiền để mua bitcoin nhưng không nhận được thứ mong muốn sau khi thanh toán. Nhưng khi một người đã sở hữu bitcoin mà vì một yếu tố nào đó bị mất giá, biến mất thì luật không có quy định liên quan. “Do vậy, đầu tư vào bitcoin không phải là đầu cơ mạo hiểm, mà là đầu cơ vô cùng mạo hiểm…”, Luật sư khẳng định
Luật sư Đức cũng cho biết thêm, với sàn Bitcoin Việt Nam, pháp luật Việt Nam chưa chính thức cho phép là sàn bitcoin, mà chỉ là đơn vị tài chính, tư vấn môi giới. Luật sư cho rằng rất khó để có một pháp luật nào quy định rõ ràng về bitcoin. Vì vậy, Việt Nam vẫn hướng đến việc cho phép nhân dân làm những điều luật không cấm, tương tự trong bitcoin chỉ cấm về hoạt động thanh toán. “Hiện nay, bitcoin là một sản phẩm biểu hiện của công nghệ nhưng cũng là sản phẩm cần được thận trọng khi đầu tư. Nếu sau này có vấn đề xảy ra, thì nhà đầu tư không nên trách Nhà nước, chuyên gia không cảnh báo…”- Luật sư lưu ý.
Đại diện bitcoin.vn, ông Dominik Weil cũng đưa ra lời khuyên: Trước khi có những quy định của pháp luật điều chỉnh, mọi người nên biết tự bảo vệ mình. “Nếu có ai đến nói rằng đầu tư có thể thu về hàng trăm triệu USD thì không nên tin vì không có khoản đầu tư nào mang lại lợi nhuận khổng lồ như vậy. Trước khi đầu tư, phải đọc nguồn tin chính thống, đừng tin vào lời hứa hẹn…”- ông Dominik Weil lưu ý.
Luật sư Trương Thanh Đức:
“Chỉ tổ chức tín dụng chấp nhận thanh toán bitcoin mới phạm tội hình sự…”
Với sàn Bitcoin Việt Nam, pháp luật Việt Nam chưa chính thức cho phép là sàn bitcoin, mà chỉ là đơn vị tài chính, tư vấn môi giới. Rất khó để có một pháp luật nào quy định rõ ràng về bitcoin. Vì vậy, Việt Nam vẫn hướng đến việc cho phép nhân dân làm những điều luật không cấm, tương tự trong bitcoin chỉ cấm về hoạt động thanh toán. Tôi cũng muốn nói thêm, theo Bộ luật Hình sự 2015 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017) có hiệu lực từ 1/1/2018, trong đó quy định hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng các phương tiện thanh toán không hợp pháp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự chỉ áp dụng đối với tổ chức tín dụng, Do vậy, nếu chúng ta dùng bitcoin để thanh toán thì chúng ta cũng không phải là tội phạm mà tổ chức tín dụng chấp nhận thanh toán bitcoin và người tạo ra bitcoin mới có tội.
Là một trong những chủ đề được giới tài chính quan tâm nhất trong năm 2017, bitcoin và cuộc chơi tiền ảo, tiền kỹ thuật số đã thực sự tạo nên một cơn sốt trên toàn cầu, thu hút hàng chục nghìn người tham gia mới mỗi ngày và đưa quy mô thị trường lên hàng trăm tỷ USD.
Tại Việt Nam, nơi được đánh giá là một trong những thị trường sôi động nhất, bên cạnh những mới mẻ và cơ hội, người tham gia vào cuộc chơi này cũng chịu không ít rủi ro: từ những bất trắc vốn có của mô hình mới đến những hoạt động lừa đảo, gian lận đa cấp núp bóng tiền ảo… Những rủi ro này ngày càng lớn theo quy mô đầu tư, trong bối cảnh mà Việt Nam, cũng như nhiều nước, chưa có một khuôn khổ pháp lý đầy đủ và cập nhật để điều chỉnh với các sản phẩm mới.
Một trong những mấu chốt của việc quản lý tiền ảo, tiền kỹ thuật số là việc xác định bản chất của nó là tiền tệ, hàng hóa hay một công cụ tài chính. Đây là câu hỏi lớn đặt ra với nhà chức trách, đòi hỏi một cách tiếp cận mang tính nền tảng, sáng suốt và dài hạn.
Ở góc độ bao trùm hơn, có thể thấy tiền ảo được xây dựng trên nền tảng blockchain (chuỗi khối) – công nghệ cho phép sao lưu dữ liệu dưới dạng sổ cái phân tán, được đánh giá là có thể tạo nên những thay đổi lớn, tích cực trong hoạt động tài chính những thập kỷ tới đây và là xu hướng không thể đảo ngược.
Dự báo bitcoin 5 năm tới:
Ông Nguyễn Việt Bách (bitcion.vn): Trong vòng 1-2 năm nữa bitcoin vẫn có thể tăng, đến 50.000-100.000 USD. Tuy nhiên nhiều vấn đề đang xuất hiện, nhiều đồng tiền cạnh tranh và bitcoin cũng đang phân nhánh. Tôi nghĩ 5 năm nữa không thể tiếp tục tăng.
Ông Dominik Weil (bitcion.vn): Tôi đã từng dự đoán rất chính xác năm 2013 là bitcoin trong 5 năm nữa sẽ lên tới 5 con số. Trong tương lai, tôi tin tưởng đồng tiền này sẽ lên giá. Và dù bong bóng có vỡ vẫn để lại một hệ thống hạ tầng cơ sở nhất định.
Ông Trương Thanh Đức (Basico): Loại trừ các cơ sở và tiền tệ khác, đồng bitcoin có thể lên tới triệu đô, nhưng cũng có thể nhanh chóng biến mất và sau 5 năm, tôi nghĩ bitcoin sẽ gần về với số 0.
Ông Trần Hữu Đức (Fintech Vietnam): Thị trường này đang bị thao túng nhiều hơn, trong vòng năm sau và năm sau rất đáng để theo dõi. Các năm trước bitcoin mới phổ biến trong những người chơi chuyên bán và bán chuyên, cuối năm nay bắt đầu có sự tham gia của các tổ chức tài chính uy tín. 2 nguồn lực chính quyết định tương lai đồng bitcoin đó là cộng đồng những người ủng hộ, sử dụng bitcoin, tiếp tục tạo sản phẩm mới và những người phản đối trong đó có Chính phủ một số nước. Câu chuyện là 2 bên chiến đấu thế nào về tương lai bitcoin. Giá có thể về 0 cũng có thể tăng mạnh phụ thuộc bên nào thắng.
Ông Nguyễn Duy Hưng (SSI): Nếu bong bóng vỡ thì có thể để lại hạ tầng tốt. Nó sẽ lên giá rất nhiều nhưng giá trị này không có ý nghĩa. Phải có 1 ngân hàng TW mua thì giá trị của nó mới tăng nhưng giá trị ở đây là của công nghệ chứ không phải qua giao dịch mua bán…
