Chủ tịch UBCKNN Trần Văn Dũng: "Nghẽn lệnh tại HoSE là tình huống khẩn cấp quốc gia!"

Quá tải hệ thống

Tại tọa đàm trực tuyến "Nghẽn lệnh tại HoSE: Thực trạng và giải pháp “ do Câu lạc bộ Nhà báo Chứng khoán tổ chức sáng nay - 24/6, ông Lê Hải Trà, Tổng Giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán Tp. Hồ Chí Minh (HoSE), lý giải, bản chất tình trạng quá tải là do thiết kế của hệ thống.

Ông Trà cho biết, mỗi hệ thống được thiết kế dựa trên nhiều nền tảng và tham số khác nhau. Hệ thống HoSE liên quan đến tham số cơ bản, số lượng lệnh mà hệ thống có thể xử lý trong 1 ngày giao dịch là 900.000 lệnh. Tuy nhiên, thực tế là số lượng lệnh tham gia vào hoạt động giao dịch vượt quá con số 900.000 lệnh, dẫn tới tình trạng tắc nghẽn giao dịch.

Tuy nhiên , không giống tình trạng tắc nghẽn giao thông, mỗi lệnh giao dịch có tham số. Lệnh giao dịch đặt mua 100 cổ phiếu cũng là 1 lệnh giao dịch, 1.000 cổ phiếu cũng là 1 lệnh giao dịch, 1 lệnh sửa giao dịch cũng được tính là 1 lệnh… Chính vì vậy, cũng một số lượng lệnh khớp trên thị trường nhưng giá trị hoàn toàn khác nhau.

Lý giải về việc nhiều công ty chứng khoán (CTCK) nhỏ không nghẽn giao dịch trong khi CTCK lớn lại nghẽn, ông Trà cho biết đây là câu chuyện liên quan đến việc phân bổ, dựa trên lệnh giao dịch của CTCK sử dụng. Khi CTCK sử dụng hết lệnh được phân bổ thì sẽ dẫn đến tình trạng nghẽn.

Liên quan đến việc sửa, hủy lệnh, Tổng Giám đốc HoSE cho biết, hiện ỷ lệ sửa, hủy lệnh trong một ngày giao dịch chiếm 1/3, tức là khoảng 300.000 lệnh chỉ để sửa, hủy lệnh trước đó, do đó số lượng lệnh thực tế khớp chỉ khoảng 600.000 lệnh.

“Hạn chế sửa, hủy lệnh giúp số lượng lệnh thực tế khớp tăng lên, có thêm khoảng 200.000 lệnh được khớp, giúp giá trị thanh khoản khớp lệnh có lúc tăng lên 30.000 tỷ đồng…” - ông Trà cho hay.

Tổng giám đốc HoSE cũng cho biết thêm, khi xảy ra tình trạng nghẽn, các lệnh phải xếp hàng vào hệ thống nhưng việc sửa, hủy lệnh gây lỗi với các lệnh đã khớp, thiết kế hệ thống có ngưỡng chịu lỗi nhất định, nếu quá ngưỡng đó có thể gây sụp đổ hệ thống. Theo quy định hiện hành, nếu số lượng lỗi của một CTCK vượt quá ngưỡng cho phép thì HoSE được phép ngắt kết nối hệ thống với CTCK.

Các diễn giả phát biểu tại đầu cầu Hà Nội. Ảnh: Quang Phúc.

Nỗ lực khắc phục

Tại tọa đàm, Chủ tịch UBCKNN Trần Văn Dũng lần đầu tiên đã có những lý giải ngọn ngành về việc 20 năm đã qua, nhưng TTCK Việt Nam vẫn chưa có hệ thống giao dịch mới.

Nguyên nhân đầu tiên được đề cập đến là nhận thức còn hạn chế vào thời điểm Việt Nam bắt đầu triển khai TTCK cách đây hơn 20 năm.

Người đứng đầu UBCKNN cho rằng có cả nguyên nhân khách quan và nguyên nhân chủ quan. “Trong quá trình thực hiện dự án giao dịch chứng khoán mới không lường hết được tình hình, có những lúc chưa thực sự quyết liệt" - ông Dũng thừa nhận.

Chủ tịch UBCKNN cho biết, khi triển khai hệ thống KRX do Sở Giao dịch Chứng khoán Hàn Quốc thiết kế, một nhà thầu phụ rất quan trọng của Hàn Quốc bỏ cuộc nên đối tác mất rất nhiều thời gian tìm nhà thầu thay thế. Đến lúc giải quyết xong bài toán tổng thể, thi công, lắp đặt xong phần cứng và phần mềm thì bùng phát dịch COVID-19.

“Hợp đồng ký kết với Hàn Quốc là EPC (Hợp đồng thiết kế, cung cấp thiết bị công nghệ, lắp đặt và chạy thử nghiệm), không được thay đổi nội dung và kinh phí của dự án. Bên cạnh đó, trong quá trình làm, bản thân HoSE và UBCKNN có những lúc xử lý vấn đề chưa quyết liệt…” - ông Dũng chia sẻ.

Chủ tịch UBCKNN Trần Văn Dũng cho biết, ông hy vọng cuối năm nay có thể đưa hệ thống KRX đi vào hoạt động.

"Nghẽn lệnh ở HoSE nhưng giải pháp là đồng bộ từ cơ quan quản lý. Trước hết, hiện tượng xảy ra là điều rất đáng tiếc, nhất là trong thời điểm thị trường đang phát triển rất mạnh. Gần 1/4 thế kỷ tham gia gây dựng thị trường, cơ quan quản lý chỉ mong muốn được như ngày hôm nay, thị trường phát triển về quy mô, giao dịch, huy động vốn… nhưng sự cố nghẽn lệnh làm cho chúng ta rất phiền toái ở trong niềm vui chung đó…" - ông Dũng nói.

Chủ tịch UBCK cũng chia sẻ, khi xảy ra sự kiện nghẽn lệnh, lãnh đạo Bộ Tài chính rất sát sao chỉ đạo xử lý nhanh nhất, hiệu quả nhất. Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng trước đây và Bộ trưởng Hồ Đức Phớc hiện tại coi sự cố nghẽn lệnh là trường hợp khẩn cấp quốc gia, cần phải tập trung mọi nguồn lực, mọi nỗ lực để xử lý dứt điểm.

“Bộ Tài chính đã chỉ đạo các đơn vị liên quan vào cuộc, tạo điều kiện về công nghệ và nguồn lực để thực hiện. Bộ Tài chính đã thành lập Ban chỉ đạo xử lý sự cố tại HoSE, Trưởng ban là Thứ trưởng Huỳnh Quang Hải, các Phó ban là Chủ tịch UBCKNN và Tổng giám đốc HoSE. Đồng thời yêu cầu không được để thị trường ngừng nghỉ ngày nào và tạo điều kiện tối đa để nhà đầu tư giao dịch…” - Chủ tịch UBCKNN chia sẻ. Ông cũng cho biết, việc khó nhất là tìm giải pháp tốt nhất trong bối cảnh rất nhiều sức ép, tiếp thu rất nhiều thông tin nhưng chỉ có thể chọn 1 giải pháp.