Bộ Tài chính cho biết, hiện nay, số lượng cá nhân kinh doanh (CNKD) có xu hướng ngày càng tăng, có doanh thu lớn, là kênh phân phối hàng hóa, tạo sự kết nối khu vực sản xuất và tiêu dùng. Tuy nhiên, cơ quan nhà nước không nắm rõ được số lượng CNKD trong nền kinh tế do chưa có dữ liệu thống kê chính thức.
Bên cạnh đó, các phiên bản Luật Doanh nghiệp (năm 1999, 2005, 2014 và 2020) chưa có quy định về mô hình CNKD. Trong khi đó, hiện bối cảnh kinh tế số phát triển, việc kinh doanh thông qua các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) trở nên phố biến thì số lượng CNKD tham gia rất lớn. Vì vậy, việc bổ sung quy định tại Luật giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể về CNKD là cần thiết để Chính phủ có căn cứ hướng dẫn cụ thể.
Theo đó, Bộ Tài chính đưa ra 2 phương án. Cụ thể, phương án 1 sẽ quy định về DN tư nhân tại Luật Doanh nghiệp; quy định về hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh tại Nghị định của Chính phủ. Phương án 2 sẽ quy định tại Luật Doanh nghiệp về chủ thể kinh doanh là cá nhân, bao gồm DN tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Theo phương án này, sẽ sửa đổi toàn diện quy định của Luật Doanh nghiệp hiện hành về DN tư nhân để phù hợp với bản chất của một chủ thể kinh doanh là cá nhân; đồng thời, bổ sung quy định về cá nhân kinh doanh.
Bộ Tài chính đề xuất lựa chọn phương án 1 quy định về DN tư nhân tại Luật Doanh nghiệp; quy định về hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh tại Nghị định của Chính phủ. Theo đó, bổ sung trách nhiệm của Chính phủ quy định việc đăng ký và hoạt động của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Một trong các lý do được Bộ Tài chính đưa ra lý giải cho sự lựa chọn này là không phải đổi tên luật (vẫn giữ tên Luật Doanh nghiệp) vì nếu đưa các đối tượng cá nhân kinh doanh vào luật thì đặt ra yêu cầu phải đổi tên Luật Doanh nghiệp để bảo đảm tính phù hợp khi đối tượng được bổ sung vào Luật.
Góp ý cho nội dung này, hầu hết đều cho rằng cần phải có phương thức quản lý đối tượng này.
Đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu - Ủy viên Ủy ban Kinh tế - Tài chính Quốc Hội lưu ý, CNKD khác với doanh nghiệp tư nhân. Bởi, DN tư nhân do một cá nhân đứng ra đăng ký, là mô hình kinh doanh ít rủi ro và có thể thừa kế. Khi có rủi ro xảy ra với chủ DN thì DN vẫn có thể tiếp tục giao dịch mà không phát sinh chi phí. Trong khi đó, CNKD sẽ gắn chặt với một người, nếu người này gặp rủi ro thì sẽ không thừa kế được. “Trong thực tế, hai hình thức này luôn tồn tại song song, không thể tách rời. Do đó, chúng ta không nên xem nhẹ sự tồn tại của cả hai hình thức này, cần phải có quy định. Ngoài ra, cần phải cân nhắc thêm quy định về hộ kinh doanh, vì đây là một vấn đề rất lớn” - ông Hiếu nói.
Ông Nguyễn Nội - đại diện Hiệp hội DN đầu tư nước ngoài: Các hộ kinh doanh, CNKD có một quy mô lớn nhất định cần có trách nhiệm với Nhà nước. Do đó, cần có những quy định cụ thể, ví dụ như doanh số của CNKD trên “một mức nhất định” thì cần phải nộp thuế. Ngoài ra, Luật cũng cần quy định phải chuyển sang đăng ký DN với các hộ kinh doanh, CNKD khi đạt được quy mô nhất định nào đó.
Ông Nguyễn Minh Đức - Ban Pháp chế (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam): Cần đưa CNKD, hộ kinh doanh vào Luật thông qua những nguyên tắc cơ bản. Và cũng cần quy định rõ về quy mô doanh thu mới bắt đầu thực hiện đăng ký thông tin bởi hiện số lượng CNKD, hộ kinh doanh khá lớn. Hoặc hiện nay nhiều CNKD trên sàn TMĐT thì tích hợp mã kinh doanh để nắm được thông tin, từ đó thuận tiện hơn cho công tác quản lý.