Hôm qua, cựu Phó Tổng thống Cộng hòa Dân chủ Congo Jean-Pierre Bemba bắt đầu bị xét xử trước Tòa Hình sự Quốc tế (ICC) tại La Haye (Hà Lan) vì những tội mà lực lượng dưới quyền ông gây ra, đặc biệt là hiếp dâm, tại Trung Phi từ năm 2002-2003.
Cựu Phó Tổng thống Cộng hòa Dân chủ
Thượng nghị sĩ Bemba, 48 tuổi, bị cáo buộc tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại do các thành viên của Phong trào Tự do Congo (MLC) do Bemba lãnh đạo. Văn phòng công tố ICC khẳng định: “Đây là lần đầu tiên trong lịch sử tư pháp quốc tế một lãnh đạo quân sự bị xét xử vì trách nhiệm gián tiếp với những vụ hiếp dâm do quân lính của mình gây ra”.
Theo ICC, MLC đã tới Trung Phi để hỗ trợ quân đội nước này nhưng đã phạm các tội hiếp dâm, cướp bóc và giết người. Trong vòng 5 tháng, từ tháng 10/2002 đến tháng 3/2003, dân thường Trung Phi đã trở thành mục tiêu của những vụ vòi tiền từ lực lượng MLC gồm khoảng 1.500 người.
Công tố viên ICC Luis Moreno-Ocampo khẳng định tại một cuộc họp báo trước khi phiên tòa khai mạc: “Khi lực lượng của Bemba vào khu vực do phiến quân chiếm đóng (ở Trung Phi), nhiều nhóm nhỏ gồm từ 2 đến 4 lính xuất hiện: Họ vào hết nhà này đến nhà khác, cưỡng hiếp, cướp phá và giết hại những người chống cự”.
Theo cáo trạng, tại
Ngoài ra, ICC đang xem xét khoảng 1.200 đơn kiện khác. Văn phòng công tố ICC nhấn mạnh: “Hiếp dâm là một vũ khí của chiến tranh (…) Nó làm nhục phụ nữ và những người có khả năng thực hiện trách nhiệm trong cộng đồng”.
Một nhóm binh lính dưới quyền ông Bemba trước đây ở phía Bắc Trung Phi. Ảnh: AFP
Một quan chức bảo vệ các nạn nhân cho biết, những người khẳng định đã từng bị hiếp dâm gồm cả phụ nữ, đàn ông, trẻ em và thậm chí cả người già – tuổi từ 8 đến 70.
Ngoài ra, bản cáo trạng cũng cho biết, Jean-Pierre Bemba từng là người quyết định duy nhất, thực hiện kiểm soát tất cả các vấn đề về quân sự của Congo thời kỳ đó.
Tuy nhiên, một trong các luật sư bào chữa cho Bemba là Aime Kilolo cho rằng, lực lượng MLC đã tham gia chiến đấu với quân phục và dưới ngọn cờ của Trung Phi, nên chính quyền Trung Phi phải chịu trách nhiệm về việc chỉ huy lực lượng và vấn đề kỷ luật.
Trong khi đó, các luật sư của Chính phủ Trung Phi tố cáo các luật sư của ông Bemba gây cản trở cho việc thực thi công lý.
Ông Bemba lên giữ chức phó tổng thống của Cộng hòa Dân chủ
Jean-Pierre Bemba đã chạy trốn khỏi Cộng hòa Dân chủ Congo năm 2007 và bị chính quyền Bỉ bắt giữ hôm 24/5/2008 tại Brussels theo lệnh truy nã của ICC. Kể từ đó, Bemba bị tạm giam. Tòa án cũng đã ra lệnh phong tỏa tài sản của ông Bemba, chỉ để một khoản cần thiết cho Bemba thuê luật sư bào chữa, 30.150 euro mỗi tháng.
Phiên tòa xét xử Bemba là phiên tòa thứ ba tại ICC, tòa án quốc tế bắt đầu đi vào hoạt động năm 2002. Hai phiên tòa trước, hiện vẫn đang diễn ra, cũng xét xử một số lãnh đạo lực lượng quân đội của Cộng hòa Dân chủ
Dự kiến, phiên tòa xét xử ông Bemba kéo dài trong nhiều tháng. ICC là tòa án quốc tế đầu tiên cho phép các nạn nhân tham gia và có thể đòi bồi thường.
T.T (Theo AFP, CNN)
