Đề xuất nhiều chính sách mới cho nhà đầu tư nước ngoài
Báo cáo Hội đồng về Dự án Luật, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) Quách Ngọc Tuấn cho biết: Một trong những cải cách quan trọng nhất, được đề xuất tại Dự thảo Luật trên cơ sở giải pháp trong Nghị quyết của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài (ĐTNN) đến năm 2030 là quy định về điều kiện, thủ tục thực hiện hoạt động đầu tư của nhà ĐTNN. Theo đó, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về danh mục ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện đối với nhà ĐTNN theo cách tiếp cận chọn bỏ. Danh mục này bao gồm ngành, nghề nhà ĐTNN chưa được tiếp cận thị trường; ngành, nghề nhà ĐTNN được tiếp cận thị trường có điều kiện.
Ngoài danh mục này, nhà ĐTNN được áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường như quy định đối với nhà đầu tư trong nước. Căn cứ điều kiện phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ và các luật, pháp lệnh, điều ước quốc tế về đầu tư, Chính phủ công bố danh mục ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện của nhà ĐTNN.
Bên cạnh đó, Dự thảo Luật cũng sửa đổi, bổ sung một số quy định về thủ tục đầu tư của nhà ĐTNN, tổ chức kinh tế có vốn ĐTNN theo hướng bổ sung quy định không yêu cầu nhà ĐTNN phải có dự án đầu tư và cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trước khi thành lập doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo; bổ sung quy định về điều kiện cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với nhà ĐTNN. Những sửa đổi, bổ sung trên không chỉ nâng cao tính minh bạch, khả thi trong việc áp dụng cam kết về mở cửa thị trường của Việt Nam phù hợp với các điều ước quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận thị trường của nhà ĐTNN mà còn đảm bảo có sự chọn lọc khi thu hút ĐTNN.
Với Luật Doanh nghiệp, nội dung đáng chú ý là Dự thảo Luật bổ sung Chương VIIa về hộ kinh doanh theo hướng thừa nhận sự tồn tại của “hộ kinh doanh” bên cạnh các loại hình pháp lý khác là doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần; không ép buộc hành chính hộ kinh doanh phải chuyển đổi thành doanh nghiệp hoặc xóa bỏ hình thức hộ kinh doanh; tạo điều kiện cho gia đình có cơ hội kinh doanh nâng cao đời sống. Đồng thời, bổ sung các quy định rõ hơn (Điều 187b – 187d) về địa vị pháp lý hộ kinh doanh, trách nhiệm chủ hộ kinh doanh và trường hợp chấm dứt hoạt động kinh doanh.
Các thành viên Hội đồng đã sôi nổi góp ý cụ thể về các đề xuất sửa đổi, bổ sung của Dự thảo Luật. Trong đó, mặc dù đồng tình cách thức tiếp cận chọn bỏ nhưng ông Nguyễn Minh Đức (Ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) đề nghị nghiên cứu thêm biện pháp để phòng ngừa rủi ro đối với những ngành, nghề mới khi thu hút ĐTNN. Nguyên Thứ trưởng Đinh Trung Tụng thì hoan nghênh việc bổ sung về hộ kinh doanh nhưng lo ngại việc bổ sung Điều 187c là trái với Bộ luật Dân sự hiện hành.
| |
Ngoài ra, Thứ trưởng đề nghị không mở rộng khái niệm doanh nghiệp nhà nước; xử lý ngay điều khoản chuyển tiếp trong Dự thảo Luật (như đề xuất cấm kinh doanh dịch vụ đòi nợ thì phải xử lý chuyển tiếp ra sao hay việc bổ sung quy định về ưu đãi đầu tư…)…
Tạo khung pháp lý ổn định cho việc đầu tư theo phương thức đối tác công tư
Báo cáo tại cuộc họp, đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Kế hoạch & Đầu tư) cho biết ở Việt Nam, mô hình PPP bắt đầu được thực hiện từ năm 1997. Đến nay, cả nước đã huy động được khoảng hơn 1,6 triệu tỷ đồng thực hiện đầu tư 336 dự án PPP. Các công trình, dịch vụ có được từ các dự án PPP đã góp phần cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng của nước ta, ổn định kinh tế vĩ mô, kích cầu sản xuất trong nước, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội, góp phần tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế quốc dân.
Bên cạnh các kết quả đạt được, các quy định về PPP cần được hoàn thiện, nâng cấp do quy định chi tiết cho hoạt động PPP hiện nay mới chỉ dừng ở cấp Nghị định, do nhiều Luật khác nhau điều chỉnh, hướng tới dự án đầu tư công hoặc tư nhân thuần túy. Đồng thời cần có khung pháp lý ổn định cho các hợp đồng PPP dài hạn, nhiều rủi ro, quy mô lớn và các cơ chế tổng thể bao gồm các hình thức hỗ trợ, ưu đãi và bảo đảm đầu tư từ phía Nhà nước cho nhà đầu tư PPP để tăng tính hấp dẫn của dự án cũng như đảm bảo việc thực hiện dự án thành công.
Dự thảo Luật PPP được bố cục thành 11 chương với 115 điều gồm các nội dung chính như: quy định chung, chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư, thành lập doanh nghiệp dự án và ký kết hợp đồng, triển khai dự án, nguồn vốn, ưu đãi và bảo đảm đầu tư…
Theo đại diện Kiểm toán Nhà nước, điểm khó của Luật PPP là các luật liên quan như Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Quản lý nợ công… đã tương đối ổn định. Do đó, Luật PPP cần bàn kỹ lưỡng về cơ chế, đặc biệt là sự phản ứng của người dân được thụ hưởng lợi ích từ các dự án, dịch vụ PPP đồng thời đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân. Các lĩnh vực đầu tư trong Luật không nên mở quá rộng, chỉ nên tập trung vào các lĩnh vực lớn, nguồn lực lớn mà nhà nước không đáp ứng được nên cần thu hút khối đầu tư tư nhân. Chung quan điểm, đại diện Bộ Xây dựng cho rằng Luật này đụng chạm tới nhiều luật khác nên gặp nhiều khó khăn vì quy định pháp luật chồng chéo. Một trong những nội dung cần lưu ý là phải quy định rõ ràng nghĩa vụ, trách nhiệm giữa các chủ thể tham gia vào quá trình đầu tư PPP để đảm bảo đầu tư an toàn, hài hòa lợi ích.
Còn theo đại diện Bộ Y tế, dự án Luật PPP cần thiết quy định quy mô tối thiểu của dự án PPP để phân luồng, tránh tình trạng triển khai các dự án nhỏ để đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tế đồng thời cần chú trọng tới cơ chế giám sát từ giai đoạn chuẩn bị dự án, triển khai dự án đến khi quyết toán để công trình đảm bảo đúng giá trị đã đề ra.
| |
Về vấn đề hợp đồng, cần xác định rõ phạm vi trách nhiệm của các bên tham gia ký kết hợp đồng, đặc biệt là của nhà nước khi vừa đóng vai trò quản lý nhà nước vừa đóng vai trò là nhà đầu tư. Theo đó, các bên tham gia ký kết hợp đồng đầu tư TPP cần tuân thủ nguyên tắc về tự do hợp đồng, không vi phạm điều cấm, tôn trọng và tuân thủ hợp đồng.