Đảm nhận cương vị Chủ tịch ASEAN là trọng tâm chính trong hoạt động đối ngoại của Việt Nam năm 2010. Việt Nam lại một lần nữa chèo lái con thuyền ASEAN, để lại một dấu ấn riêng rất đặc sắc...
Dù được thành lập từ cách đây khá lâu và đạt không ít thành tựu trong quá trình phát triển, ASEAN hiện tại vẫn là một tổ chức liên kết khu vực khá lỏng lẻo, mức độ liên kết nội khối và hợp tác với bên ngoài cũng như nguyên tắc hoạt động khác nhiều so với EU và các tổ chức khu vực khác. Vì thế, hoạt động của ASEAN phụ thuộc rất nhiều vào vai trò của Chủ tịch đương nhiệm.
Với phương châm “Tích cực, chủ động và có trách nhiệm” và chủ đề “Hướng tới Cộng đồng ASEAN - Từ tầm nhìn đến hành động” cho cả nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN lần này, Việt Nam hướng tới mục tiêu tạo chuyển biến mới về chất, có ý nghĩa thật sự thiết thực cho tiến trình phát triển của ASEAN.
Vấn đề đặt ra đối với ASEAN hiện tại cũng như trong tương lai là song hành giữa tăng cường liên kết theo chiều sâu và mở rộng, đẩy mạnh hợp tác với bên ngoài trên nền tảng là vai trò trung tâm của ASEAN, đóng góp nhiều hơn nữa vào việc giúp các thành viên giải quyết những khó khăn trong phát triển kinh tế xã hội, vào việc giải quyết những thách thức mới đối với khu vực và thế giới cũng như vào hoà bình, an ninh và phát triển bền vững ở các thành viên và ở cả khu vực.
Dấu ấn Việt Nam
Dấu ấn trước hết của Việt Nam trong năm đảm nhận cương vị Chủ tịch ASEAN là chủ động thúc đẩy ASEAN tiến triển mạnh mẽ hơn nữa trong việc thực hiện những ý tưởng và kế hoạch, chương trình và dự án liên kết và hợp tác đã được ký kết như triển khai kế hoạch tổng thể về xây dựng Cộng đồng chính trị - an ninh (ASPC), Kế hoạch tổng thể về xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC), Kế hoạch tổng thể về xây dựng Cộng đồng Văn hoá – Xã hội ASEAN (ASCC), Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN… để đưa những dự định lớn lao này của ASEAN nhanh chóng trở thành thực tế, hiện diện ngày càng nhiều hơn trong cuộc sống của người dân ở các nước thành viên và định hình ngày càng rõ nét hơn diện mạo ASEAN trong tương lai.
 |
| Việt Nam đã tỏ rõ dấu ấn sau khi hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch ASEAN |
Dấu ấn của Việt Nam còn là củng cố sự đồng thuận đã có, gây dựng sự đồng thuận quan điểm trong ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác trong những vấn đề còn để ngỏ hoặc mới nảy sinh. Việt Nam đã khéo léo, linh hoạt tham vấn quan điểm, thúc đẩy đối thoại xây dựng và thẳng thắn, dung hòa lợi ích và ưu tiên chính sách giữa các thành viên ASEAN và các đối tác. Tìm ra được và kiên định mẫu số lợi ích chung luôn là phương cách hữu hiệu nhất để hóa giải bất hòa, tiến tới đồng thuận.
Dấu ấn của Việt Nam cũng thể hiện ở vai trò của Việt Nam trong việc tạo nên những chuyển biến mới cho ASEAN trong quá trình tăng cường liên kết theo chiều sâu và mở rộng hợp tác với các đối tác ngoài khu vực. Vấn đề đặt ra ở đây là nâng cao tính thực chất, hiệu quả thiết thực của mọi hoạt động và tiến trình của ASEAN, do ASEAN làm đầu tầu.
Chủ đề bao trùm của năm Việt Nam làm Chủ tich ASEAN “Tiến tới Cộng đồng ASEAN – Từ tầm nhìn đến hành động” đã bao hàm dấu ấn đó theo nghĩa rộng của nó. Sức sống cơ bản của ASEAN không phải nằm ở những ý tưởng lớn hay chương trình to tát đã được nhất trí thông qua, mà chính ở tính khả thi của chúng, ở quyết tâm của ASEAN thực hiện những gì đã quyết định và theo đuổi, ở tác dụng thiết thực của chúng đối với các thành viên và đối tác mà người dân ở trong ASEAN và các đối tác đều có thể cảm nhận được trong cuộc sống hàng ngày.
Trên phương diện này phải kể đến việc mở rộng diễn đàn Cấp cao Đông Á (EAS) cho Nga và Mỹ kể từ năm 2011. Cùng với việc coi trọng hơn nữa các diễn đàn ASEAN với các nước đối thoại, nâng cấp quan hệ ASEAN – Mỹ thành quan hệ đối tác chiến lược và với các đối tác còn lại thành quan hệ đối tác toàn diện, việc kết nạp Nga và Mỹ vào EAS đem lại chất lượng mới cho diễn đàn này mà vẫn duy trì vai trò chủ đạo then chốt của ASEAN.
 |
| Tưng bừng đại gia đình ASEAN |
Việc đảm nhận thành công nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN đánh dấu bước trưởng thành mới của ngoại giao Việt Nam, cũng là xác lập một vị thế quốc tế mới của Việt Nam và tầm vóc mới của Việt Nam trong ASEAN.
Vy Nhân
