Tội phạm nhí không chỉ là mối lo ngại, sợ hãi của của người dân, mà trên hết mỗi một tội phạm thành niên là nỗi đau, là sự bất lực của gia đình, xã hội.
Những vụ án xảy ra thời gian gần đây có không ít xuất phát từ những bất đồng, cự cãi nhỏ nhặt, va quệt trên đường. Chỉ cần một va chạm nhỏ kiểu chạy xe nẹt pô “thấy ghét”, một cái nhìn được cho là thiếu thiện chí thì ngay lập tức các đối tượng có thể tụ tập băng nhóm, vác hung khí truy sát nhau. Điển hình là những vụ chém người, truy sát xảy ra liên tiếp gần đây trên địa bàn TP HCM ở quận Bình Tân, quận 8, quận Thủ Đức, quận Gò Vấp.
Thực trạng này đã dấy lên mối lo ngại về các băng nhóm “ngầm” ngày càng lộng hành, liều lĩnh; là mối nguy lớn gây ra sự bất ổn xã hội; phản ánh sự xuống cấp giá trị đạo đức, coi thường mạng sống con người, coi thường pháp luật. Giữa lúc lãnh đạo thành phố đang chỉ đạo quyết liệt việc tấn công, trấn áp các loại tội phạm thì những hành vi ngang ngược của các băng nhóm này dường như “thách thức” dư luận và lực lượng chức năng.
Theo chia sẻ từ Công an TP HCM, qua thực tế các vụ án cho thấy các đối tượng khi gây án đều từng uống bia, rượu hoặc từng sử dụng ma túy, chất kích thích… trong trạng thái không làm chủ được chính mình nên gây ra án mạng.
Báo động băng nhóm tội phạm nhí
Đáng lo ngại là trong các vụ án nói trên có sự tham gia của không ít đối tượng phạm tội vị thành niên. Trên thực tế, tồn tại khá nhiều băng nhóm tội phạm ở độ tuổi còn trên ghế nhà trường. Tuổi còn nhỏ, nhưng những mức độ phạm tội và hậu quả do hành vi phạm tội của các thành viên băng nhóm tội phạm “nhí” gây ra không thua kém gì tội phạm “lớn”, thậm chí có những trường hợp mà mức độ liều lĩnh, bất chấp còn ghê gớm hơn.
Muốn triệt phá tận gốc những băng nhóm “ngầm” tồn tại kiểu này, không phải lực lượng công an là đủ. Công an chỉ triệt phần “ngọn”, còn phần “gốc” chính là sự tự chủ, ý thức và trách nhiệm tự thân của mỗi người đối với hành vi của chính mình, khởi điểm là việc giáo dục, uốn nắn, dạy dỗ con cái từ trong mỗi gia đình.
Nguyễn Tấn Duy sinh ra trong một gia đình buôn bán nhỏ ở khu xóm Củi, quận 8, TP HCM. Mẹ mê làm ăn, cha thì ngoại tình, suốt ngày vắng nhà. Năm học lớp 11, Duy theo bạn bè xấu tụ tập ăn nhậu rồi dính vào ma túy. Bị phát hiện, gia đình đưa Duy đi trại cai nghiện 6 tháng. Ra trại, được cho đi học nghề sửa xe, nhưng bạn bè cũ rủ rê, Duy tái nghiện. Để có tiền hút chích, Duy cùng một nhóm thanh niên cùng lứa tham gia đủ mọi hoạt động phạm pháp theo kiểu băng nhóm: đòi nợ thuê, trộm cắp, cướp giật…
Khó có thể đếm hết những vết sẹo lớn nhỏ trên người cậu trai chưa quá tuổi 18 này, là hậu quả của những “trận chiến” giữa các băng đảng để giành mối làm ăn. Duy bị bắt khi cùng đồng bọn dàn cảnh giật túi xách của một du khách ở khu vực Phạm Ngũ Lão.
Phải ngăn chặn từ gốc
Quá trình phạm tội của Duy cũng giống với rất nhiều tội phạm vị thành niên khác, cũng xuất phát từ sự buông lỏng của gia đình, từ sự thiếu nhận thức đúng – sai và một vài phút lỡ lầm.
Bước chân vào con đường phạm tội, đặc biệt là tham gia các băng nhóm, tổ chức, con đường trở về không dễ dàng. Nhiều gia đình buông lỏng con, đến khi phát hiện con mình dính vào các băng nhóm tội phạm, cố gắng tìm mọi cách kéo con trở về nhưng bất lực.
Bởi một khi đã “dây” vào các băng nhóm tội phạm có tổ chức, băng đảng giang hồ thì khó có thể tự mình “dứt” ra được khỏi tổ chức. Trường hợp một thiếu niên ở quận 6, TP HCM, bỏ nhà đi theo băng đảng “giang hồ nhí”, đến khi gia đình tìm được, đưa về, đã bị băng nhóm nay đến nhà… đòi người, hăm dọa, không cho cậu bé này được trở lại cuộc sống lương thiện. Sau đó, gia đình này phải dọn nhà đi nơi khác để tránh cho con quay lại con đường cũ.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự phạm tội của trẻ vị thành niên. Nhiều gia đình chỉ lo kiếm tiền mưu sinh, lo làm ăn mà thiếu quan tâm đến những bất ổn, nổi loạn trong suy nghĩ của con cái, một khi những hành vi sai trái của những đứa trẻ không ngăn chặn sớm thì dần dà lòng ích kỉ và mầm ác sẽ được nuôi dưỡng lớn dần.
Nhiều đứa trẻ do hoàn cảnh đẩy đưa, bươn chải, vào đời sớm, thiếu vắng tình thương, gặp phải những thành phần xấu rất dễ bị rủ rê, lôi kéo. Số khác do lêu lổng, ham chơi, không chịu học hành, thích đua đòi, lại thiếu kỹ năng sống dẫn đến có những hành vi ngang ngược, thể hiện cái tôi vượt trội không cần biết đúng, sai.
Có em tâm sự, ban đầu xuất phát điểm tốt, là con ngoan, trò giỏi, nhưng gia đình lục đục, rạn nứt, cha mẹ ngoảnh mặt với nhau, chán đời, khiến em lỡ lầm một lần trót dính vào ma túy dẫn đến hành vi phạm tội, càng lún càng sâu…
Do đó, điều quan trọng là phải làm sao ngăn ngừa từ xuất phát điểm để mỗi đứa trẻ lớn lên trong sự thương yêu, giáo dục đúng đắn, tránh được con đường lầm lạc, trở thành người có ích cho xã hội, đó là câu hỏi dành cho mỗi gia đình nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm của xã hội…
