Đề xuất cho vay trở lại hơn 6.000 tỷ đồng vốn chính sách

Sáng 24/6, Quốc hội nghe Tờ trình, Báo cáo thẩm tra và thảo luận tại hội trường về việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách (TDCS) do ngân sách nhà nước (NSNN) cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH).

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tóm tắt Tờ trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đề xuất cho phép NHCSXH tiếp tục sử dụng toàn bộ số vốn NSNN đã cấp cho các chương trình TDCS đã kết thúc để thực hiện cho vay các chương trình TDCS khác (điển hình là chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và chương trình cho vay nhà ở xã hội). Tổng số vốn đề nghị được sử dụng lại là hơn 6.068 tỷ đồng, trong đó có hơn 3.144 tỷ đồng đã được thu hồi tính đến ngày 30/4/2025 và trên 2.924 tỷ đồng đang tiếp tục thu hồi theo hợp đồng tín dụng.

Trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban đồng tình việc sử dụng lại vốn thu hồi và đánh giá đề xuất của Chính phủ là phù hợp với chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là tinh thần các Chỉ thị số 39-CT/TW và 34-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường hiệu quả tín dụng chính sách và phát triển nhà ở xã hội.

Về phương án cụ thể, Ủy ban đồng thuận với đề xuất cho phép NHCSXH sử dụng toàn bộ hơn 6.068 tỷ đồng để cho vay các chương trình TDCS mới. Đồng thời, Ủy ban đề nghị Chính phủ rà soát lại toàn bộ số liệu, chịu trách nhiệm về tính chính xác của các khoản thu - chi, chỉ đạo NHCSXH quản lý, sử dụng vốn đúng quy định, hiệu quả, không để xảy ra tình trạng trục lợi, thất thoát hoặc lãng phí.

Thảo luận tại hội trường, Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) thống nhất cao với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về vấn đề xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình TDCS do NSNN cấp đã hết thời gian thực hiện tại NHCSXH.

Tuy nhiên, Đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét và Ủy ban Tài chính và Kinh tế nên quyết toán số tiền là 3.144 tỷ đồng hơn là chúng ta giao trọn gói là 6.068 tỷ vì số tiền này đang nắm được trong tay chỉ là 3.144 tỷ. Bên cạnh đó, Chính phủ cần giải thích thêm về việc giao cho NHCSXH nhưng cho vay lại không phải thuộc 3 nhóm đối tượng trước đây đã được quyết định.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đồng Tháp đánh giá rất cao tính nhân văn của các chương trình TDCS và thống nhất ý kiến của Đại biểu Ngân là số tiền thu hồi được hơn 3.144 tỷ đồng sẽ tiếp tục cho 3 nhóm đối tượng mình trước đây vay tiếp hay là cho những đối tượng khác. Đồng thời, Đại biểu đề nghị quan tâm hơn đến thu hồi vốn vì thực tế có một bộ phận không nhỏ người dân nghĩ tiền này là tiền từ thiện, khiến thu hồi vốn rất khó khăn.

Báo cáo giải trình làm rõ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, theo báo cáo của NHCSXH, toàn bộ khoản vốn gốc là hơn 6.068 tỷ đồng được đảm bảo 100%, hay nói khác là không có thất thoát một đồng vốn ngân sách nào. Lý do, hiện nay nợ xấu của chương trình này là 2,68% trên tổng dư nợ, đây là một tỷ lệ nợ xấu đối với ngân hàng có thể chấp nhận được, tức là dưới 3% và quan trọng là toàn bộ khoản này đã được trích dự phòng rủi ro, có nghĩa là tất cả 2,68% này giả sử không thu hồi được thì cũng đã có trích dự phòng rủi ro. Vì thế, nếu chỉ quyết toán hơn 3.144 tỷ, Quốc hội sau này lại phải làm một động tác tiếp tục là không cần thiết.

Về vấn đề tiếp tục gia hạn cho các chương trình TSCS không khi 3 chương trình chúng ta thực hiện rất có nghĩa, Bộ trưởng nêu rõ, cả 3 chương trình này vẫn rất cần thiết nhưng có những lý do phải kết thúc để Bộ Tài chính tiếp tục tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội ban hành thêm các chương trình có ý nghĩa khác nhằm hỗ trợ người dân. Đó chính là chương trình cho vay để hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số, cho vay nhà ở, cho vay hỗ trợ các huyện nghèo để đẩy mạnh xuất khẩu lao động.

Tuy nhiên, trong bối cảnh chuẩn bị triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bỏ cấp huyện và từ 63 tỉnh, thành còn 34 tỉnh, thành nên sẽ phải tiếp tục đánh giá lại để xác định địa bàn nào là địa bàn đặc biệt khó khăn, địa bàn nào là địa bàn khác thì mới có thể xây dựng những chính sách sát hơn, xác thực hơn.

Về phương thức, theo ông Thắng, có hai phương thức cấp nguồn cho NHCSXH là cấp bổ sung vốn điều lệ và thông qua cấp vốn cho NHCSXH để triển khai một số chương trình an sinh xã hội. Do đó, phương thức thứ hai có ý nghĩa hơn rất nhiều khi chúng ta cấp ngân sách gắn với các trình chương trình cụ thể của Đảng, Nhà nước, của Quốc hội, của Chính phủ trong từng thời kỳ để đạt được các mục tiêu an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước.

Làm rõ hơn về hiệu quả thu hồi vốn, Bộ trưởng Thắng cho hay, các mô hình được vay là rất cụ thể và đều có sự giám sát rất chặt chẽ của các hội, của chính quyền địa phương và NHCSXH làm rất chắc tay, kiểm soát rất chặt chẽ về nợ xấu. Hơn nữa, trong bối cảnh ứng dụng công nghệ thông tin hiện nay, các số liệu thống kê là cực kỳ chính xác, chứ ngân hàng không thể giấu được. Qua đây, Bộ trưởng mong các đại biểu Quốc hội ủng hộ bổ sung vốn cho NHCSXH, đồng thời giúp tiết giảm các thủ tục không cần thiết để đưa các nguồn vốn cho các chương trình TDCS vào cuộc sống.