Đó là một nội dung góp ý được Sở GTVT TP HCM gửi Bộ GTVT để xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 12/2017/TT-BGTVT và 38/2019/TT-BGTVT về quy định đào tạo, sát hạch, cấp GPLX. Góp ý trên “nhằm đảm bảo an toàn giao thông, nhất là với người mới có GPLX”.
Trước hết, hãy xem vì sao Sở GTVT TP HCM lại có đề xuất này? Đại diện cơ quan này cho rằng “tham khảo kinh nghiệm một số nước”. “Quá trình cấp đổi bằng lái xe quốc tế, chúng tôi thấy một số trường hợp người mới có GPLX sẽ sử dụng loại “bằng lái tạm”, không chính thức. Tiếp tục tham khảo, một số nước hiện áp dụng người mới có bằng lái sẽ bị hạn chế một số quyền khi lái xe trên đường, do đó Sở góp ý để Bộ GTVT xem xét”, đại diện Sở “trần tình”. Tuy nhiên, đại diện Sở này không nói rõ đó là kinh nghiệm từ những nước nào và những “kinh nghiệm” đó có được đánh giá là hợp lý, tiến bộ hay không.
Với Việt Nam, đề xuất trên được đánh giá là đề xuất “trên trời”. Thứ nhất, mục đích đề xuất trên có thể dựa trên đánh giá người mới có GPLX trong một năm đầu chưa nhiều kinh nghiệm so với những người được cấp GPLX lâu hơn. Thế nhưng, thực tế vô số trường hợp có GPLX nhiều năm nhưng thi xong chỉ để đó, ít khi lái xe, thậm chí không có xe để mà lái; nên hiếm khi đi đường cao tốc, thậm chí chưa lái xe ra đương bao giờ. Nói như vậy để khẳng định không thể quy chụp cứ những người có GPLX lâu năm là nhiều kinh nghiệm hơn người nhận bằng một năm. Lái xe có an toàn hay không còn tùy thuộc vào việc người tập lái có chịu học hỏi hay không, khả năng tiếp thu ra sao, thậm chí “có năng khiếu lái xe”.
Thứ hai, ở Việt Nam, chạy xe trên đường cao tốc có nguy hiểm hơn chạy xe trên đường thông thường hay không? Không ít ý kiến cho rằng các con đường đông mới là thách thức cho các tài xế, khi phải xử lý vô vàn tình huống không được dạy trên đường và đến các “tài già” nhiều năm kinh nghiệm ở nước ngoài sang đây còn phải toát mồ hôi. Đường cao tốc thẳng tắp làn ai nấy chạy, dễ hơn đường phố nhiều.
Thứ ba, với hạ tầng cơ sở Việt Nam, trong đó có cả nhân lực kiểm soát kiểm tra tài xế, đề xuất trên sẽ thực hiện ra sao? Hiện mọi người cứ có GPLX là được chạy trên đường, chỉ cần chấp hành pháp luật về đường bộ. Chẳng lẽ với lái mới dưới 1 năm thì xe phải dán nhãn riêng biệt để lực lượng chức năng đo tốc độ và cấm xe có dãn nhán đó vào cao tốc?
Rất may là Sở GTVT TP HCM đã thu hồi đề xuất vì “nhận thấy việc tham khảo, đánh giá chưa đầy đủ, chặt chẽ”. Không ít ý kiến cho rằng, với người đưa ra đề xuất trên, thậm chí không biết có biết lái xe ra không, có đi ra đường hay không? Ý tưởng “trên trời” này phải đến từ một và một nhóm chuyên viên nào đó, lên cấp phòng, rồi cấp Sở duyệt, vậy mà vẫn “lọt lưới” ra tận Bộ. May mà báo chí phát hiện ra kịp thời.
