Hư hỏng nặng sau 8 năm sử dụng
Trạm bơm Mai Xá và hệ thống kênh dẫn là dự án thủy lợi trọng yếu của tỉnh Hưng Yên nhưng sau 8 năm đưa vào khai thác, sử dụng chất lượng công trình đã xuống cấp nghiêm trọng.
Theo phản ánh của người dân địa phương, gần đây, mỗi khi tới vụ mùa cần bơm tưới, do chất lượng công trình xuống cấp nên nước trong kênh rò rỉ chảy lênh láng qua khe tường bao ra đường chạy theo suốt dọc tuyến kênh đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc đi lại và sản xuất của người dân. Thậm chí, vào năm 2017, tại đoạn K0+300 khi bơm nước phục vụ tưới lúa do chất lượng quá kém khiến một đoạn kênh dài bị sụp đổ hoàn toàn khiến người dân vô cùng hoang mang phải cầu cứu lên Xí nghiệp được giao quản lý vận hành công trình này để có biện pháp xử lý.
Có mặt tại hiện trường, quan sát của phóng viên cho thấy, trên hệ thống kênh dẫn này, những đoạn đổ vỡ dù đã được Xí nghiệp quản lý công trình cho sửa chữa lại nhưng giải pháp chắp vá đã không giải quyết được tận gốc vấn đề. Nhiều đoạn kênh nước vấn tiếp tục rò rỉ.
Được biết, tuyến kênh chính Đông trạm bơm Mai Xá được xây dựng và bàn giao cho UBND xã Minh Phương quản lý từ năm 2008. Kênh có nhiệm vụ tưới cho hơn 170 ha diện tích canh tác của xã Minh Phượng – huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên.
Ăn bớt hạng mục?
Theo tài liệu thu thập của PV cho thấy, tuyến kênh chính Đông trạm bơm Mai Xá được thiết kế và đã nghiệm thu hoàn công có thông số kỹ thuật như sau : Kênh có chiều dài là 813m, chiều rộng lòng kênh là 1,0m cao là 1,26m, đáy đổ bê tông M150 dày 20cm. Đáng chú ý, tường kênh xây thiết kế 3 bậc: Bậc 1, tường rộng 45cm cao 28cm; bậc 2, tường rộng 33cm cao 36,5cm; bậc 3: tường rộng 22cm cao 54,5cm.
Tuy nhiên, quan sát thực tế cũng đã cho thấy công trình đã được thi công không đúng theo thiết kế. Cụ thể, tường kênh chỉ được xây dựng 2 bậc: bậc 1, tường xây rộng 33cm nhưng chỉ cao 26cm, bậc 2, tường xây rộng 22cm và cao 100cm; bậc 3 hoàn toàn không thấy được xây dựng theo thiết kế.
Qua so sánh giữa hồ sơ hoàn công với hiện trạng thì công trình đã có dấu hiệu bị rút ruột, bớt đi toàn bộ tường dày 45cm cao 28cm và bớt đi 10cm tường dày 33cm với tổng chiều dài 813m. Theo tính toán của PV chỉ tính riêng đoạn kênh này, áp theo định mức xây dựng cơ bản thì toàn bộ công trình đã bị rút ruột gần 100m3 tường xây. Và đây rất có thể là yếu tố làm tuổi thọ công trình bị xuống cấp nghiêm trọng như thời điểm hiện tại(?).
Trao đổi với Báo PLVN, ông Nguyễn Văn Thoan, Giám đốc Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi huyện Tiên Lữ cho biết: tiểu dự án Mai Xá được Bộ NN&PTNT cấp vốn cộng thêm nguồn đối ứng của tỉnh Hưng Yên. “Lúc đó chủ đầu tư là Bộ NN&PTNT đã ủy quyền cho chúng tôi là Ban quản lý dự án để thực hiện tiểu dự án. Ngày đó tôi làm trưởng ban quản lý dự án kiêm giám đốc Xí nghiệp. BQL thi công xong công trình là giải tán luôn”- ông Thoan nói.
Theo ông Thoan, thời điểm đó BQL được giao hơn 30 tỷ đồng để làm dự án. Hơn 30 tỷ này theo ông Thoan đã dùng để thi thuê công cống, kênh mương, tư vấn, giải phóng đền bù…và các hợp phần sau đó đã được tổ chức nghiệm thu dù không có sự chứng kiến của đại diện Bộ NN&PTNT (?).
Về việc dấu hiệu thi công sai thiết kế, ông Thoan thừa nhận: Năm ngoái khi công trình bỗng dưng bị sập hơn chục mét thì mới phát hiện là đơn vị thi công đã làm sai thiết kế. Ông Thoan nói đã nhiều lần liên lạc với các đơn vị tư vấn, giám sát, thi công nhưng liên lạc không được. Không còn cách nào khác ông Thoan đã chỉ đạo lấy tiền tu sửa thường xuyên của xí nghiệp để tiến hành sửa chữa đoạn kênh bị sập. “Khi hoàn công thì không phát hiện ra. Chúng tôi đã thuê đầy đủ từ ông giám sát, ông tư vấn, ông thi công...khi họ làm xong thì tôi phải trả tiền cho họ. Giờ khoảng chục năm nó mới lộ ra việc này thì phải chịu chứ biết làm sao”- Nguyên Trưởng BQL dự án Trạm bơm Mai Xá nêu quan điểm.
Ông Thoan còn thừa nhận rằng, BQL chỉ ký hợp đồng làm công trình theo đúng thiết kế, còn nghiệm thu thì chỉ “hình thức” thôi. “Khi ông thi công ký rồi, giám sát ký rồi chẳng lẽ tôi không ký. Trong tổng thể dự án đó, đoạn kênh như đã nói có đáng bao nhiêu đâu. Việc này có báo cáo và cấp trên cũng có ý kiến là khắc phục và sửa dần. Hậu quả thì sửa dần bằng cách cho trát xây lại. Thanh tra giờ giải quyết được gì, không lẽ đào hết cả tuyến kênh à”- ông Thoan nói.
Theo tìm hiểu của PV, tiểu dự án Mai Xá là dự án trọng yếu nằm trong Dự án thủy lợi lưu vực sông Hồng giai đoạn 2 do Ngân hàng Châu Á (ADB) cho vay vốn ưu đãi được phê duyệt từ năm 2002 và hoàn thành xây dựng vào năm 2010. Dự án bao gồm Trạm bơm Mai Xá B và các hạng mục đi kèm gồm: Cải tạo trạm bơm Triều Dương A, hệ thống kênh mương sau đấu nối, kênh mương nội đồng, trang thiết bị máy móc... với tổng vốn đầu tư 6,16 triệu USD, trong đó ADB cho vay 80%.
