Vẫn còn khe “cửa” Hạ viện
Trong phiên họp sáng 25/5 theo giờ Việt Nam, phe ủng hộ dự luật đứng đầu là Thượng nghị sỹ John McCain của đảng Cộng hòa đã giành được 57 phiếu ủng hộ thủ tục tranh luận và bỏ phiếu về dự thảo nghị quyết nói trên, bất chấp sự cản phá quyết liệt của Thượng nghị sỹ Thad Cochran cũng thuộc đảng Cộng hòa, đại diện cho bang Mississippi cũng như đại diện một số bang sản xuất cá da trơn miền Nam nước Mỹ.
Với tỷ lệ phiếu thuận áp đảo 55/43 Thượng viện Hoa Kỳ đã nhất trí với Nghị quyết hủy bỏ Chương trình Giám sát cá da trơn do Thượng Nghị sỹ John McCain bảo trợ trong Chương trình rà soát lại các Luật đã ban hành của Quốc hội Hoa Kỳ.
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) khá vui khi đón nhận tin này. Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP nói với PLVN: Mặc dù Nghị quyết này sẽ còn phải được đưa qua Hạ viện Hoa Kỳ để bỏ phiếu thông qua rồi mới được đưa lên trình Tổng thống Barack Obama để ký Sắc lệnh ban hành, tuy nhiên đây là thành công bước đầu rất quan trọng, tạo đà cho việc tiếp tục vận động, đấu tranh tại Hạ viện.
“Nếu được cả Hạ viện thông qua thì gần như chắc chắn Tổng thống Barack Obama sẽ ký Sắc lệnh ban hành việc hủy bỏ Chương trình Giám sát cá da trơn trong Luật Nông nghiệp 2014 vì Nhà trắng và đích thân Tổng thống Barack Obama đã khẳng định rằng, đây là chương trình lãng phí, không cần thiết và đề nghị không cấp ngân sách hoạt động cho chương trình này.”- ông Hòe tin tưởng.
Trước đó, ngày 25/11/2015, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ thông báo quyết định triển khai Chương trình Giám sát cá da trơn đối với cá Tra NK vào Mỹ. Quy định này bắt đầu có hiệu lực từ tháng 3/2016 (90 ngày sau khi đăng Công báo Liên bang). Mốc thời gian có hiệu lực cũng là thời điểm bắt đầu giai đoạn chuyển đổi 18 tháng đối với các nhà sản xuất trong nước và nước ngoài. Quyết định này được đưa ra và có hiệu lực trong thời gian quá gấp đang gây hoang mang cho các DN XK cá tra sang thị trường Mỹ, trong đó có Việt Nam.
Hy vọng vẫn còn cho cá Tra Việt
Theo VASEP, từ năm 2008, Quốc hội Mỹ đã thay đổi Luật An toàn Thực phẩm để, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) giám sát cá tra và cá da trơn thay Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA).
Ngày 30/4/2014, Cục Thanh tra An toàn vệ sinh thực phẩm (FSIS) thuộc Bộ nông nghiệp đã ký bản ghi nhớ với FDA thuộc Bộ Y tế Mỹ nhằm tăng cường sự hợp tác về an toàn thực phẩm và phòng chống gian lận, đồng thời nâng cao hết mức hiệu quả về sử dụng nhân lực và nguồn lực trong xem xét và thanh tra các loài cá và sản phẩm từ cá thuộc bộ Siluriformes. Hoạt động này được thực hiện theo yêu cầu của Luật Nông nghiệp 2014.
Theo Tổng thư ký VASEP, tuy người nuôi cá da trơn Mỹ ủng hộ chương trình này nhưng đa số đại biểu Mỹ lại phản đối. Trong đó có sự phản đối quyết liệt từ Hiệp hội Thủy sản Mỹ (NFI), thượng nghị sỹ McCain và Văn phòng trách nhiệm giải trình chính phủ Mỹ (GAO). Theo NFI, chương trình này không hướng đến an toàn thực phẩm mà là quyết tâm loại trừ hàng NK. Còn theo GAO, chương trình của USDA lãng phí gấp 8 lần các chương trình thanh tra khác.
Như trước đó PLVN đã thông tin, để tránh gây gián đoạn XK cá tra sang thị trường Mỹ, Bộ NN và PTNT, Bộ Công Thương và một số cơ quan liên quan đã phối hợp với VASEP thực hiện các giải pháp, hạn chế tối đa ảnh hưởng tới sản xuất và xuất khẩu cá tra, basa sang thị trường Mỹ.
“Việc các Thượng nghị sỹ đã bỏ phiếu thông qua Nghị quyết hủy bỏ Chương trình Giám sát cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ là một tin vui cho các doanh nghiệp XK cá tra sang thị trường Mỹ, đồng thời giảm áp lực cho các nhà XK cá tra Việt Nam trước nhiều rào cản khó khăn tại thị trường này. Bởi tính đến hết tháng 4/2016, Mỹ vẫn là đối tác lớn nhất của cá tra Việt Nam với giá trị XK đạt 115,1 triệu USD, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước”- Tổng thư ký Hòe nói.
Cá Tra Việt Nam gây áp lực cho người nuôi cá Mỹ
Sản xuất cá da trơn của Mỹ giảm một nửa, từ 630 triệu pao năm 2004 xuống còn 340 triệu pao năm 2012. Năm 2010, Mỹ chỉ sản xuất được hơn 200.000 tấn cá da trơn, trong khi sản lượng cá tra Việt Nam, đối thủ cạnh tranh của cá tra Mỹ, đạt hơn 1 triệu tấn và tiếp tục tăng trong những năm tiếp theo. Việc Việt Nam có khả năng sản xuất cá tra chất lượng với chi phí thấp đã tạo áp lực lớn cho người nuôi cá Mỹ.
