Trong quá trình triển khai FTA Index, các cơ quan quản lý cần tăng cường ứng dụng công nghệ, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo (AI), để khảo sát và đánh giá hiệu quả của công cụ này. Về phía Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, các tổ chức đại diện doanh nghiệp luôn sẵn sàng kết nối và hỗ trợ tuyên truyền FTA Index đến cộng đồng doanh nghiệp.
Tuy nhiên, do các hội, hiệp hội có tính đa ngành và đơn ngành khác nhau, cần phân loại và phối hợp một cách hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, các chương trình tập huấn cần được tổ chức để các hiệp hội thành viên hiểu rõ về FTA Index và xây dựng mạng lưới triển khai hiệu quả.
Ông Lê Anh Văn - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ pháp luật và Phát triển nguồn nhân lực (Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam) chia sẻ: "Chúng tôi đang chờ bộ chỉ số được công bố. Từ góc độ Hiệp hội, chúng tôi sẽ thực hiện vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước.
Khi FTA Index được công bố, chúng tôi sẽ tuyên truyền để doanh nghiệp hiểu rõ hơn về ý nghĩa của bộ chỉ số này và phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương, các cơ quan chức năng để nghiên cứu và tuyên truyền FTA Index đến cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa.".
Từ năm 2022, dựa trên chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 99/NQ-CP về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Công Thương đã triển khai xây dựng Đề án Bộ chỉ số đánh giá kết quả thực hiện các FTA (FTA Index).
Các chỉ số này không chỉ là công cụ giúp doanh nghiệp và địa phương tự đánh giá kết quả thực hiện và tận dụng các FTA, mà còn hỗ trợ doanh nghiệp trong suốt quá trình sản xuất, xuất khẩu, và duy trì chuỗi giá trị, giúp tối đa hóa hiệu quả từ các hiệp định thương mại tự do.
 Ông Lê Anh Văn - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ pháp luật và Phát triển nguồn nhân lực (Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam). |
Ông Lê Anh Văn cho rằng việc xây dựng bộ chỉ số FTA Index có ý nghĩa rất quan trọng, vì đây là công cụ giúp đo lường mức độ tận dụng FTA của doanh nghiệp cũng như mức độ hỗ trợ từ chính quyền địa phương đối với doanh nghiệp trong việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do.
Bộ chỉ số này không chỉ giúp Chính phủ theo dõi và giám sát quá trình triển khai FTA tại các địa phương, mà còn tạo ra cơ sở để có những chỉ đạo kịp thời, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Điều này giúp doanh nghiệp định hướng phát triển bền vững và đáp ứng các tiêu chuẩn hội nhập quốc tế.
Theo ông Văn, việc triển khai xây dựng bộ chỉ số FTA Index của Bộ Công Thương là rất đáng hoan nghênh và đặt nhiều kỳ vọng. Ông Văn hy vọng bộ chỉ số này sẽ giúp cải thiện năng lực tận dụng FTA cho doanh nghiệp, nhất là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn đang gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận thông tin và công cụ hỗ trợ FTA. Thực tế, mức độ cung cấp thông tin về FTA đối với doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, hiện chưa rõ nét. Hơn nữa, các doanh nghiệp này thường thiếu các công cụ thực thi FTA hiệu quả.
Thông qua FTA Index, doanh nghiệp có thể cải thiện các hạn chế và khó khăn trong quá trình tận dụng FTA. Họ cũng có thể nhận diện rõ hơn các chính sách hỗ trợ của Nhà nước và chính quyền địa phương trong việc thực thi FTA. Điều này giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược kinh doanh, đầu tư vào sản phẩm hàng hóa, đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, và phát triển nguồn nhân lực. Từ đó, doanh nghiệp sẽ nâng cao lợi thế cạnh tranh, tạo ra cơ hội vươn ra thị trường quốc tế.
Theo Bộ Công Thương, bộ chỉ số FTA Index được xây dựng dựa trên việc thu thập và phân tích dữ liệu từ các nguồn thông tin thống kê và khảo sát doanh nghiệp hàng năm. Quá trình này bao gồm việc khảo sát và thu thập dữ liệu sơ cấp từ doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân trong nước, cũng như các doanh nghiệp tại khu vực kinh tế Nhà nước ở địa phương.
Đồng thời, dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn đáng tin cậy cả trong và ngoài nước. Bộ chỉ số FTA Index được xây dựng thông qua việc phân tích và kiểm định mô hình tính toán, từ đó đánh giá và đề xuất giải pháp thúc đẩy việc thực thi các FTA tại từng địa phương. Ứng dụng công nghệ thông tin, đặc biệt là hình thức thu thập dữ liệu trực tuyến, là một yếu tố quan trọng trong quá trình này.
Hiện nay, doanh nghiệp vẫn thiếu thông tin về FTA, đặc biệt là các cam kết liên quan đến giảm thuế, và cán bộ chuyên trách về FTA còn thiếu, làm giảm khả năng tận dụng các FTA từ phía doanh nghiệp. Thêm vào đó, nhiều doanh nghiệp chưa chú trọng vào việc xây dựng hệ thống dữ liệu sổ sách, chứng từ sản xuất, kinh doanh, và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý vẫn chưa hiệu quả.
Ông Lê Anh Văn, cho rằng việc khảo sát thông tin từ doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng bộ chỉ số FTA Index chính xác, phản ánh đúng thực tế tình hình tận dụng FTA của doanh nghiệp. Để đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong quá trình thu thập thông tin, cơ quan triển khai khảo sát cần bám sát vào doanh nghiệp để hiểu rõ mức độ hội nhập của các khu vực kinh doanh. Mẫu phiếu khảo sát, phương pháp thu thập thông tin và bộ câu hỏi cần phải phù hợp với đặc thù của từng ngành hàng.
Thông qua việc thu thập thông tin chi tiết từ doanh nghiệp, cơ quan chức năng sẽ có cơ sở dữ liệu vững chắc để xây dựng bộ công cụ FTA Index - một tài liệu quan trọng hỗ trợ doanh nghiệp chủ động hội nhập quốc tế.
