Giá điện, giá xăng: tăng hay giảm cũng phải minh bạch thông tin

24/11/2011 16:31

Người đứng đầu ngành tài chính - Vương Đình Huệ chia sẻ các thông tin trên trong phiên họp tổ của Quốc hội sáng nay khi một số đại biểu đặt câu hỏi vì sao giá bán lẻ xăng dầu trong nước chưa giảm, trong khi nhiều ngày qua, giá thế giới đã xuống rất thấp.

Ông Huệ cho biết giá bán lẻ trong nước được tính trên cơ sở xăng dầu thành phẩm thế giới, chứ không phải dầu thô. Hiện nay, giá dầu thô giảm nhưng mỗi thùng xăng thành phẩm có giá khoảng 122-124 USD một thùng. Đây là mức rất cao, vì vậy, giá xăng bán lẻ trong nước chưa thể giảm được.
Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ khẳng định sẽ giảm giá bán xăng ngay khi có cơ hội. Ảnh: Hoàng Hà.

"Giá bán lẻ được tính toán trên cơ sở xăng dầu thành phẩm thế giới chứ không phải căn cứ vào dầu thô. Giá thế giới đang cao, chúng ta không thể duy ý chí giảm được", Bộ trưởng Huệ nhấn mạnh.

Người đứng đầu ngành tài chính chia sẻ việc đầu tiên mà ông làm mỗi sáng là xem bảng giá xăng dầu do Cục Quản lý Giá gửi. "Tôi theo dõi sát lắm, nếu có cơ hội là tôi giảm giá ngay", ông Huệ nói.

Ông cho biết tại thời điểm dầu diezel giảm 400 đồng một lít hôm 10/10, giá thế giới hạ nhiệt và có cơ hội điều chỉnh. Mức giảm tuy chỉ 400 đồng nhưng tác động tới chỉ số CPI nên nhận được sự đồng thuận của dư luận. Lần đó, Liên bộ Tài chính - Công Thương và doanh nghiệp đều tính toán rất sát. Phía Petrolimex cũng khẳng định có thể giảm được 300-400 đồng.

Ông Vương Đình Huệ

"Tăng hay giảm, quan trọng nhất là minh bạch thông tin. Đối với giá điện cũng vậy. Theo kế hoạch sang năm, chúng tôi cũng báo cáo Quốc hội tiếp tục kiểm toán Petrolimex; thanh tra toàn diện EVN và ngành tài chính cũng thực hiện thanh tra các đơn vị bán điện cho EVN như Petrovietnam, Vinacomin", ông Huệ tiết lộ.

Tại buổi họp tổ sáng 24/10, Bộ trưởng Huệ cũng giải bày các quan điểm của ông liên quan đến những vấn đề mà dư luận cũng như các đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm như nợ công, tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước, tăng lương cơ bản, giá xăng dầu, điện và chỉ số CPI. Các vấn đề này cũng sẽ được người đứng đầu ngành tài chính giải trình trong phiên chất vấn tới đây.

Ông Huệ khẳng định nợ công của Việt Nam ở ngưỡng an toàn và khả năng chi trả cao. Các khoản nợ của Việt Nam chủ yếu là ODA với lãi suất thấp, thời gian trả nợ lâu và có nhiều ân hạn. "Điều quan trọng không phải chúng ta nợ bao nhiêu mà khả năng trả nợ thế nào. Nói như vậy không phải chúng ta lạc quan tếu mà nếu không đủ khả năng trả nợ, các nước đã không cho Việt Nam vay", ông Huệ nhấn mạnh.

Về vấn đề đầu tư công, ông Huệ cho biết tới đây 2 bộ Tài chính - Kế hoạch và Đầu tư sẽ "ngồi lại" với nhau để sắp xếp các công trình, dự án theo thứ tự ưu tiên và cân đối ngân sách cho từng công trình. Khi nào Chính phủ xác định dự án nào đủ tiền mới quyết định đầu tư.

Đối với dự án tái cơ cấu doanh nghiệp, ông Huệ cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang xây dựng nghị định vai trò chủ sở hữu và hệ thống quản lý. Bộ Tài chính cũng xây dựng xong Nghị định của Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn và dự kiến trình Chính phủ trong tháng này. "Chúng tôi cũng hoàn thiện xong hệ thống giám sát tài chính doanh nghiệp. Trong đó quy định chế độ cung cấp thông tin và mức xử phạt cụ thể đối với doanh nghiệp vi phạm chế độ báo cáo", ông Huệ nói.

Ông Huệ cho biết Nghị quyết Trung ương 3 đã nêu rõ đến năm 2015 sẽ thực hiện việc thoái toàn bộ vốn Nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty đầu tư ngoài ngành. "Thủ tướng đang giao cho chúng tôi thanh tra toàn bộ các công ty chứng khoán. Ngân hàng Nhà nước cũng kiểm tra toàn bộ hệ thống ngân hàng", ông Huệ thông tin thêm.

Đối với đề xuất tăng lương tối thiểu lên 1,05 triệu đồng cho công chức Nhà nước từ 1/5/2012, ông Huệ khẳng định việc điều chỉnh này thực hiện theo lộ trình. Song song với việc tăng lương, Chính phủ sẽ áp dụng các biện pháp kiểm soát giá cả.

"Nếu tăng lương mà khống chế được lạm phát thì ta thành công. Còn nếu tăng lương mà giá chạy trước thì tăng lương sẽ không còn ý nghĩ gì cả", ông Huệ nhấn mạnh.

Đầu giờ chiều, Bộ trưởng Vương Đình Huệ bắt đầu phần trả lời chất vấn với các câu hỏi về giá điện cũng như đầu tư ngoài ngành của EVN. Bên cạnh đó, ông Huệ giải thích thêm về điều hành giá xăng dầu năm 2011.

Theo tóm tắt của Bộ trưởng Tài chính, các câu hỏi mà đại biểu đặt ra vào buổi sáng được chia thành 3 nhóm: quản lý giá, tài chính công và chống thất thu thuế, hỗ trợ doanh nghiệp. Và ông Huệ chọn quản lý giá với câu chuyện về điện làm chủ đề trả lời đầu tiên.

Trước khi đi trực tiếp vào vấn đề, Bộ trưởng Vương Đình Huệ nhắc lại nguyên tắc quản lý điều hành giá điện, xăng dầu, than, dịch vụ công và các mặt hàng thiết yếu khác là theo cơ chế thị trường có sự quản lý Nhà nước. Nguyên tắc thị trường là gì tôn trọng định giá của doanh nghiệp trên cơ sở đầu vào, chi phí, đảm bảo doanh nghiệp lãi mức phù hợp.

Với ngành điện cũng vậy, nếu giá không phù hợp khó thu hút được vốn đầu tư và như vậy, căng thẳng về điện vẫn tiếp diễn. Giá cả không thể tiếp tục bao cấp. Than đang tính giá bán cho điện thấp hơn rất nhiều so với các sản phẩm cùng loại, ông Huệ khẳng định.

Giá điện hiện nay cũng đang bao cấp cho một số lĩnh vực sản xuất thép, xi măng. Điện cung cấp cho các lĩnh vực này chiếm 11%. Giá bán cho xi măng, thép có 914 đồng. Như vậy, điện đang bao cấp chéo cho thép lên đến 2.547 tỷ đồng.

Về điều hành giá điện, Bộ trưởng Tài chính thông tin, EVN năm 2010 lỗ 8.040 tỷ đồng do mua điện giá cao của các doanh nghiệp ngoài ngành bán, 15.000 tỷ đồng do tỷ giá. Với đầu tư ngoài ngành thì không phải tất cả đều lỗ mà có loại lãi. Báo cáo kiểm toán cũng ghi rõ, khoản lỗ 8.040 tỷ đồng này không liên quan đến đầu tư ngoài ngành.

Trả lời về kịch bản 2012, ông Huệ thông tin: giá điện của năm 2012 sẽ là giá của 2011 cộng thêm các chi phí, tỷ giá lấy theo năm 2011 và không tính các khoản lãi của EVN, giữ nguyên giá tiêu thụ than cho điện. Với tính toán này, giá điện tăng 4,6% đã gồm tất cả các khoản EVN phải giảm trừ theo kết quả kiểm toán. Giá điện 2012 chỉ phân bổ 1/4 lỗ của năm 2010, 1/3 lỗ mua điện ngoài.

Như vậy năm 2012 giá điện vẫn tăng nhưng tăng ở mức kiềm chế. Giá điện bán cho hộ thu nhập thấp vẫn giữ như hiện nay và thấp hơn mức bình quân chung, ông Huệ khẳng định.

Ông Huệ khẳng định Chính phủ đã phải rất cân nhắc trong việc điều hành giá bán điện, bởi nếu tính đúng, tính đủ, giá điện đã lên mức rất cao.

Trước đó, vào cuối giờ sáng, đại biểu Đặng Thế Vinh (Long An) xới lại vấn đề được nhiều lần đề cập: "Khi giá xăng dầu thế giới tăng, trong nước cũng tăng theo. Tuy nhiên, khi thế giới giảm thì giá trong nước không giảm, gây bức xúc trong dư luận. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp điều hành trong thời gian tới như thế nào?". Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thu Anh (Lâm Đồng) yêu cầu Bộ trưởng Huệ công khai kết quả thanh tra xăng dầu.

Trả lời vấn đề này, ông Huệ nói: "Đại biểu dùng từ năm 2011 giá xăng dầu nhảy múa thì đúng là giá thế giới tăng thật. Điện có điều chỉnh 1 lần, xăng dầu có điều chỉnh 4 lần: 2 lần tăng, 2 lần giảm. Có thể lần điều chỉnh này gần sát với điều chỉnh tỷ giá... nên cảm giác nó dồn dập. Xăng dầu của chúng ta phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu tới 70%, 30% trong nước cũng tính theo giá quốc tế chứ không phải giá rẻ".

Người đứng đầu ngành tài chính bổ sung thêm, giá xăng dầu trong nước được tính trên cơ sở xăng dầu thành phẩm của thế giới chứ không phải theo giá dầu thô. Vì thế, khi giá dầu thô thế giới giảm, nhiều người đặt câu hỏi tại sao giá trong nước không giảm mà chưa tính tới giá xăng dầu thành phẩm có xuống không.

Về điều hành giá xăng dầu trong thời gian tới, ông Huệ cho biết sẽ kiên trì theo định hướng thị trường, có sự quản lý của Nhà nước. "Tôi đang đề nghị đưa một vài chỉ tiêu ra khỏi cách tính giá như lợi nhuận định mức", ông Huệ nói.

Trước đó, trong phần giải trình bằng văn bản về điều hành giá xăng dầu, Bộ trưởng Tài chính cũng thừa nhận thời gian qua trong một số lần điều chỉnh giá, các đơn vị chức năng đã chưa chú ý đúng mức tới thói quen, tập quán của người tiêu dùng. Vì vậy, các đợt tăng giá bị hiểu lầm là liên tiếp, dồn dập, gây tác động bất lợi đến tâm lý người tiêu dùng và ảnh hưởng nhất định đến giá cả một số mặt hàng khác.

Liên quan đến câu hỏi doanh nghiệp xăng dầu đang lỗ hay lãi và có hay không hiện tượng làm giá giữa một nhóm nhỏ doanh nghiệp độc quyền, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho biết 3 đoàn thanh tra đã kết thúc đợt làm việc tại một số đơn vị đầu mối. Bộ Tài chính sẽ công khai bản báo cáo này và khi đó, lỗ, lãi sẽ được minh bạch hóa.

Sau phần giải trình khá dài về điện, xăng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhắc ông Huệ chỉ còn 15 phút và nên nói ngắn gọn, tập trung hơn.
Nhiều đại biểu Quốc hội thắc mắc việc giá thế giới giảm liên tục, xăng dầu trong nước vẫn đứng im. Ảnh: Hoàng Hà.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Nguyệt Hường về kế hoạch giãn, hoãn, miễn giảm thuế cho doanh nghiệp, ông Huệ cho biết, Bộ Tài chính đang nghiên cứu phương án để trình Chính phủ vào phiên họp tháng 12.