Việc học thêm phải là lựa chọn của chính học sinh
Theo ông Nguyễn Xuân Thành - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), dạy thêm là do nhu cầu của cả người học lẫn người dạy. Tuy nhiên, thực tế có tình trạng các em dù không muốn nhưng vẫn phải học thêm ở các lớp do chính thầy cô, trường học của mình tổ chức.
Một bộ phận học sinh phải đi học thêm chỉ nhằm không lạc lõng với bạn bè, không áy náy với thầy cô hay thậm chí vì để bài kiểm tra không bị lạ lẫm. Hàng ngày, các em “ken đặc” lịch học từ sáng đến khuya, không có thời gian nghỉ ngơi, tự học, thẩm thấu, vận dụng kiến thức.
Ông Thành khẳng định, Bộ GD&ĐT không cấm dạy thêm nhưng tìm nguyên nhân để có phương án quản lý phù hợp, hiệu quả. Theo ông Thành, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã quy định cụ thể số tiết/môn, đưa ra các yêu cầu cần đạt với từng môn học vừa sức với HS.
Bộ cũng giao các trường quyền tự chủ xây dựng kế hoạch để đảm bảo hiệu quả, thầy cô chú trọng đổi mới phương pháp dạy học nhằm đạt mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đó là phát triển năng lực học sinh.
Như vậy, về nguyên tắc, nhà trường, thầy cô thực hiện đúng giờ học theo quy định có thể đảm bảo cho HS lượng kiến thức và đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục. Ngoài giờ học theo chương trình, các trường cần tổ chức nhiều hoạt động vui chơi, tập luyện thể thao, luyện vẽ, âm nhạc… để các em HS nhiệt tình tham gia.
Ông Nguyễn Xuân Thành nhấn mạnh, điểm mới trong Thông tư lần này là Bộ GD&ĐT quy định 3 đối tượng dạy thêm, học thêm trong trường nhưng không được thu tiền của HS, gồm: HS có kết quả học tập môn học ở mức chưa đạt; HS được nhà trường lựa chọn để bồi dưỡng HS giỏi; HS ôn thi tốt nghiệp, ôn thi tuyển sinh.
Như vậy, nhà trường, thầy cô thực hiện đúng giờ học theo quy định đã đảm bảo cho HS lượng kiến thức và đáp ứng yêu cầu cần đạt của chương trình. Nếu HS chưa đạt, nhà trường phải có trách nhiệm dạy thêm hay còn gọi là phụ đạo kiến thức. Tương tự với đối tượng HS được lựa chọn bồi dưỡng HS giỏi và HS ôn thi cuối cấp, nằm trong kế hoạch nhà trường.
Còn lại, giáo viên cần hướng dẫn cho HS phương pháp tự học, tự tìm tòi để thẩm thấu những nội dung đã được học trên lớp, tránh chuyện học thêm theo kiểu dồn ép kiến thức, không mang lại hiệu quả. Bộ GD&ĐT hạn chế 3 đối tượng dạy thêm, học thêm trong nhà trường là nhằm hướng tới các trường không có học thêm, dạy thêm, theo ông Nguyễn Xuân Thành.
Về phía giáo viên, nhiều người lo ngại giảm thu nhập khi Thông tư có hiệu lực. Ông Thành nhấn mạnh không cấm giáo viên dạy thêm ngoài nhà trường. Tuy nhiên, họ phải đăng ký kinh doanh hoặc tham gia giảng dạy ở các trung tâm đã đăng ký. Lý do Bộ cấm giáo viên thu tiền đối với HS chính khóa nhằm tránh việc giáo viên cắt giảm kiến thức trên lớp, kéo HS ra ngoài để dạy thêm.
Ông Thành khẳng định các quy định mới nhằm đảm bảo quyền lợi cho HS. Nếu không thuộc đối tượng cần học thêm trong nhà trường, em nào có nguyện vọng học thêm ở ngoài là hoàn toàn tự nguyện của bản thân.
Các cá nhân, tổ chức đã dạy thêm phải đăng ký kinh doanh, công khai thông tin và thực hiện đúng quy định. Khi đó, nơi nào khiến HS, phụ huynh tin tưởng, đáp ứng được yêu cầu thì HS, phụ huynh sẽ lựa chọn.
Cần chú trọng đến phương pháp học
Vụ trưởng Nguyễn Xuân Thành cũng cho rằng, cơ quan quản lý có quy định cụ thể nhưng nhận thức của người dân rất quan trọng. Bởi HS cần chú trọng đến phương pháp học thay vì cố học thật nhiều nhưng không đem lại hiệu quả thiết thực.
Theo ông Thành, với yêu cầu đề kiểm tra, đánh giá, thi cử hiện nay đều phải bám theo yêu cầu chung của chương trình giáo dục. Lâu nay, phụ huynh vẫn có tâm lý lo sợ con mình không học sẽ thua thiệt so với các bạn trong lớp nên cố theo đuổi dù không chắc việc học thêm này có hiệu quả hay không.
Thực tế, trong các kỳ thi cho thấy, nhiều thủ khoa, á khoa đến từ các vùng nông thôn, có điều kiện kinh tế khó khăn, hoàn toàn không đi học thêm. Nếu nói nhà trường không tổ chức ôn thi, chất lượng giảm sút hay không tổ chức cho tất cả HS/lớp để ôn thi đại trà mới mang lại điểm số tốt là chưa thỏa đáng.
Chưa kể, khi đã là quy định toàn quốc, các địa phương thực hiện một cách bình đẳng, công bằng và không cần quá lo lắng, đặt nặng vấn đề rồi xếp lớp để HS luyện thi sáng, trưa, chiều, tối. Chúng ta cần khắc phục tình trạng học sinh hằng ngày tới trường với lịch học từ sáng đến khuya, không có thời gian nghỉ ngơi, tự học, thẩm thấu, vận dụng kiến thức…
Quy định là như vậy nhưng để hiệu quả cần phải có cơ chế giám sát và vai trò, trách nhiệm của các cơ quan quản lý. Thông tư đã quy định kỹ trách nhiệm của từng đơn vị từ UBND tỉnh, Sở GD&ĐT đến nhà trường, UBND phường, xã trên địa bàn kiểm tra, giám sát.
“Tôi cho rằng, có hai vấn đề đó là quy định pháp luật và nhận thức của người dân. Cơ quan quản lý có quy định cụ thể nhưng nhận thức của người dân rất quan trọng. Đành rằng, đâu đó vẫn còn có áp lực về thi vượt cấp, tuyển sinh đại học. Ai cũng mong muốn con mình đỗ vào ngôi trường tốt và đó là nhu cầu chính đáng của mỗi người. Tuy nhiên, phụ huynh ngày nay có nhận thức giá trị phát triển con người rõ ràng hơn.
Kiến thức là biển mênh mông, chúng ta cần chú trọng đến phương pháp học thay vì cố học thật nhiều nhưng không đem lại hiệu quả thiết thực. Đã có tình trạng HS trong giai đoạn nhất định luyện thi, nhồi nhét đến kiệt sức để vượt qua kỳ thi sau đó lại xả hơi. Hoặc thực tế cũng có nhiều em khi trưởng thành ra cuộc sống đủ kiến thức nhưng thua thiệt do thiếu hụt nhiều kỹ năng” - ông Nguyễn Xuân Thành nêu quan điểm.
Đại diện Bộ GD&ĐT cho rằng, hạn chế dạy thêm, học thêm tràn lan để các em có thời gian, không gian để tham gia các hoạt động vui chơi, tập luyện thể thao... Dần dần, phụ huynh và cả xã hội cũng cần hướng tới điều đó. HS không phải học thêm quá nhiều gây áp lực, mệt mỏi không cần thiết.