Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, tổng giá trị xuất khẩu rau quả 2 tháng đầu năm 2025 ước tính đạt 677 triệu USD, giảm 17% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, sầu riêng - trái cây chủ lực chiếm gần một nửa giá trị xuất khẩu toàn ngành đã sụt giảm nghiêm trọng. Đến giữa tháng 2, xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt 3.500 tấn, giảm 80% so với cùng kỳ năm 2024.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là thị trường nhập khẩu siết chặt quy định kiểm dịch và an toàn thực phẩm. Thị trường tiêu thụ lớn nhất là Trung Quốc đã áp dụng chính sách kiểm tra 100% lô hàng sầu riêng nhập khẩu từ Việt Nam và yêu cầu phải có thêm giấy chứng nhận kiểm định chất vàng O (chất có nguy cơ gây ung thư cao) và Cadimi (một kim loại nặng).
Thêm nữa, các trung tâm kiểm định hai chất này phải được Trung Quốc công nhận. Điều này dẫn đến quy trình thông quan kéo dài, nguy cơ hư hỏng hàng hóa tăng, khiến nhiều doanh nghiệp phải quay đầu đưa hàng về tiêu thụ trong nước. Thị trường EU cũng đã nâng tỷ lệ kiểm tra từ 10% lên 20% do phát hiện tồn dư thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng cho phép.
Tiền Giang là thủ phủ sầu riêng miền Tây với hơn 24.500 ha trồng sầu riêng, sản lượng đạt khoảng 458.000 tấn cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ khi áp dụng chính sách trên.
| |
Tiền Giang là thủ phủ sầu riêng tại miền Tây. |
Mới đây, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang Phạm Văn Trọng đã chủ trì cuộc họp ghi nhận kiến nghị của Hiệp hội sầu riêng tỉnh Tiền Giang liên quan đến xuất khẩu sầu riêng gặp khó. Theo đó, các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng đã nêu hàng loạt khó khăn như: Việc số lượng trung tâm kiểm nghiệm còn ít; Trung tâm kiểm nghiệm vùng 4 tập trung kiểm nghiệm thủy hải sản dẫn đến hạn chế việc kiểm nghiệm sầu riêng; Thời gian kiểm nghiệm mẫu mất 3-4 ngày... Vì vậy cần thiết thành lập trung tâm kiểm nghiệm tại Tiền Giang.
Bên cạnh đó, tỉnh cần chú trọng tuyên truyền các vấn đề Cadimi và chất vàng O; sản xuất an toàn MSVT, CSĐG chưa được quản lý chặt chẽ; sản lượng sầu riêng bóc múi gia tăng, cần đặt hệ thống kho lạnh có sẵn gần tỉnh Tiền Giang; sản lượng tăng nhanh mỗi năm nhưng chưa tập trung vào phát triển vùng trồng…
| |
Ông Võ Tấn Lợi - Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Tiền Giang |
Ông Võ Tấn Lợi - Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Tiền Giang cho biết: Hiệp hội vừa có văn bản kiến nghị UBND tỉnh Tiền Giang hỗ trợ giải quyết một số khó khăn, vướng mắc đối với trái sầu riêng.
Cụ thể, Hiệp hội kiến nghị cần công khai các chi phí kiểm nghiệm của các phòng kiểm nghiệm được Trung Quốc và Việt Nam công nhận trên các kênh truyền thông chính thức. Việc mở thêm trung tâm kiểm nghiệm tại Tiền Giang giúp đẩy nhanh việc thẩm định và cấp chứng nhận chất lượng sầu riêng được thuận tiện hơn.
Chưa hết, Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Tiền Giang còn kiến nghị hỗ trợ thực hiện các mô hình canh tác sầu riêng kiểu mẫu đáp ứng tiêu chuẩn an toàn, hạn chế các dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và kim loại nặng trong trái sầu riêng. Từ đó tạo tiền đề, để doanh nghiệp xuất khẩu triển khai nhân rộng mô hình canh tác tại các vùng trồng liên kết.
Vàng O (Auramine O) tên hóa học là Diarylmethane. Đây là chất dùng để tạo màu trong công nghiệp, bị cấm sử dụng trong chăn nuôi, không được dùng để sản xuất, chế biến nông sản, phụ gia thực phẩm. Vàng O là chất độc hại đối với cơ thể sinh vật nói chung và được Tổ chức Ung thư thế giới (IARC) xếp vào chất gây ung thư nhóm 3, tức là có khả năng gây ung thư cao. Chất này đứng hàng thứ 5 trong 116 chất gây ung thư hàng đầu trên thế giới.
Cadimi là chất có mặt trong tự nhiên nhưng được cho là chất không cần thiết cho cuộc sống, thậm chí gây hại cho sức khỏe con người. Hiện nay, nguồn ô nhiễm Cadimi chủ yếu đến từ quá trình công nghiệp và nông nghiệp, thực phẩm và nước uống. Cadimi có trong đất và nước có thể tích tụ vào cây trồng, sinh vật thủy sinh rồi đi vào chuỗi thực phẩm. Các tạp chất trong ống mạ kẽm, ống nước, bình nóng lạnh và vòi nước đôi khi gây ra việc gia tăng hàm lượng cadimi lên cao…