Công dân có quyền tiếp cận tri thức, giáo dục
Ngày 14/2/2019, Trường ĐH Sư phạm TP HCM đã quyết định gỡ bỏ quy định nữ cao từ 1m50 và nam cao từ 1m55 trở lên mới được xét tuyển vào các ngành đào tạo giáo viên.
Một lãnh đạo nhà trường cho biết trường đã tiếp thu các ý kiến từ dư luận về điều chỉnh các điều kiện tuyển sinh. Từ đó quyết định hủy bỏ điều kiện về chiều cao khỏi đề án tuyển sinh dự kiến của trường. Riêng ngành giáo dục thể chất, nhà trường tiếp tục áp dụng điều kiện xét tuyển nam cao 1,65m, nặng 50 kg trở lên; nữ cao 1,55m, nặng 45 kg trở lên.
Trước đó, theo thông tin từ nhà trường, chiều cao được coi là một trong những điều kiện thuộc về sức khỏe của người dự tuyển vào trường đã có từ hơn 10 năm trước. Thông tin này đã được đăng tải chính thức trong cuốn “Những điều cần biết về tuyển sinh đại học và cao đẳng (Nhà xuất bản Giáo dục)”. Quan điểm của trường là quan tâm đến sức khỏe của người dự tuyển, định hướng đào tạo cung cấp nguồn nhân lực trong ngành giáo dục đủ sức khỏe, đủ khả năng thích nghi và có sức bền nghề cao nên tiêu chí sức khỏe là quan trọng.
Tuy nhiên, ngay sau đó, tiêu chí về chiều cao này lập tức gặp phải những ý kiến trái chiều. Trong đó, theo ghi nhận của PV Báo PLVN, có nhiều ý kiến tập trung phản biện về khía cạnh xã hội của tiêu chí này, riêng về mặt qui định của pháp luật thì chưa thấy các chuyên gia đề cập. Để cung cấp thêm kiến thức về lĩnh vực này, PV đã ghi nhận thêm các ý kiến của luật sư để có cái nhìn toàn cảnh về vấn đề.
Theo luật sư (LS) Nguyễn Tấn Thi (Đoàn Luật sư TP HCM): “Hiến pháp năm 2013, quy định mọi công dân đều có quyền và tạo mọi điều kiện để tiếp cận tri thức, giáo dục. Trường ĐH Sư phạm là nơi cung cấp kiến thức tri thức thì không thể cấm sinh viên thi tuyển vào. Sinh viên Sư phạm khi ra trường chưa chắc hoạt động trong việc đứng lớp, dạy học. Họ chọn trường Sư phạm có thể vì kiến thức cơ bản có ở trường này. Giả sử, sinh viên sư phạm văn có thể chỉ viết lách chứ không giảng dạy hoặc sinh viên sư phạm Toán – Tin học có thể chỉ làm việc trên máy tính. Đó là chưa nói đến việc, “lùn” không ảnh hưởng đến việc tiếp cận tri thức hoặc sau này trở thành giáo viên”.
LS Thi cho rằng Trường ĐH Sư phạm không thể so sánh với một số trường có ngành học đặc thù như giáo dục thể chất, thể thao, năng khiếu hay các trường công an quân đội. Bởi việc tuyển sinh trường công an, quân đội sẽ đi đôi với công việc nên cần có những tiêu chí nhất định về ngoại hình. Cũng như giáo dục thể chất, thể thao, năng khiếu thì không thể tuyển sinh có khiếm khuyết, khuyết tật.
Do đó, LS Thi nói rằng việc trường ĐH Sư phạm ra quy định tuyển sinh có điều kiện về ngoại hình đối với những ngành học không có đặc thù riêng biệt là vi phạm các quyền cơ bản của công dân quy định trong Hiến pháp.
Trái thông tư của Bộ Giáo dục Đào tạo
LS Nguyễn Kiều Hưng (Đoàn LS TP HCM) cho biết thêm, “lùn” 1m50 không bị cấm trong chuẩn giáo viên. Quy định tuyển sinh của Trường ĐH Sư phạm là trái với Thông tư 20/2018 của Bộ Giáo dục Đào tạo ban hành ngày 22/8/2018.
Theo đó, Thông tư 20 có 5 tiêu chuẩn gồm 15 tiêu chí để đánh giá giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông, trong đó không có tiêu chí nào quy định về chiều cao. 5 tiêu chuẩn đó bao gồm: Phẩm chất nhà giáo; Phát triển chuyên môn, nghiệp vụ; Xây dựng môi trường giáo dục; Phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội và tiêu chuẩn thứ 5: Sử dụng ngoại ngữ hoặc tiếng dân tộc, ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác và sử dụng thiết bị công nghệ trong dạy học, giáo dục.
LS Hưng nhìn nhận, thấp về chiều cao không có nghĩa là thấp tri thức, trí tuệ. Việc kém chiều cao không ảnh hưởng đến việc tiếp thu kiến thức, tri thức và không ảnh hưởng đến việc sau này trở thành giáo viên đứng lớp. Bục giảng là nơi mà con người tỏa sáng về trí tuệ, nhân cách, đạo đức chứ không phải để tỏa sáng về ngoại hình. Việc đưa ra quy định tuyển sinh của Trường ĐH Sư phạm là một sự kỳ thị về ngoại hình.
Còn LS Hứa Thị Thảo (Đoàn LS TP HCM) kỳ vọng, Trường ĐH Sư phạm là nơi giáo dục, là môi trường đào tạo tri thức nhằm mang lại cho con người sự hiểu biết. Từ sự hiểu biết đó, con người có thể có việc làm hoặc có thể phát minh, sáng tạo thêm tri thức hoặc chung sống hòa đồng với người khác, với cộng đồng. Nghĩa là nếu tốt nghiệp trường ĐH Sư phạm, sinh viên có nhiều lựa chọn về nghề nghiệp và có được lượng kiến thức trang bị cho cuộc sống. Việc gạt bỏ một số sinh viên ra khỏi ngành Sư phạm vì điều kiện ngoại hình khi không bắt buộc (với một số ngành cần ngoại hình hoặc không được khuyết tật) thì đó là sự bất công, không phải mục đích của giáo dục Sư phạm.
Các LS đều cho rằng việc thu hồi điều kiện về chiều cao trong việc tuyển sinh của Trường ĐH Sư phạm là một quyết định thu hồi đúng đắn, có sự cầu thị, lắng nghe.
“Điều này càng chứng minh sự công khai các quy định để nhận lại sự phản biện của cộng đồng là cần thiết. Nó giúp người đặt ra quy định có cái nhìn khách quan, đa chiều hơn khi đưa ra quyết định có tính ảnh hưởng đến nhiều người”, LS Thảo nói.
Bà Nguyễn Thị Kim Phụng – Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay trong điều kiện tự chủ, Quy chế Tuyển sinh cho phép các trường được yêu cầu sơ tuyển và thí sinh phải đạt yêu cầu sơ tuyển của trường: “Chúng tôi khuyến khích trường quy định các yêu cầu, điều kiện riêng để hướng tới việc lựa chọn thí sinh giỏi, tâm huyết với nghề, có khả năng sư phạm... để nâng cao chất lượng đội ngũ thầy cô giáo.
Các quy định khác của trường do trường xác định và chịu trách nhiệm giải trình, để xây dựng chính sách chất lượng, nâng cao khả năng có việc làm của sinh viên và xây dựng “thương hiệu” của trường. Tuy nhiên, quy định này phải đảm bảo quyền bình đẳng về cơ hội cho các thí sinh, không được thể hiện chính sách phân biệt đối xử và nên giải trình rõ để tạo sự đồng thuận trong xã hội”, bà Phụng nói.