Dự kiến mỗi năm, Hà Nội sẽ đưa vào sử dụng 600 xe buýt điện. Theo Trung tâm, đề xuất được tính toán dựa theo chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane của ngành GTVT, từ năm 2025, 100% xe buýt thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Từ 2030, tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 50%; đến 2050, 100% xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh.
Đơn vị này cho hay kế hoạch chuyển đổi theo nguyên tắc các tuyến buýt mở mới yêu cầu sử dụng phương tiện điện, năng lượng xanh. Với các tuyến đến 2025 hết hạn thầu (phải đấu thầu lại), nếu phương tiện hoạt động trên 10 năm phải thay xe mới. Trường hợp xe hoạt động từ 10 năm trở xuống (tính theo năm sản xuất) được phép sử dụng tối đa đến 10 năm, sau đó thay phương tiện mới. Tổng cộng trên 1.700 xe trên 111 tuyến sử dụng dầu diesel sẽ được chuyển đổi sang xe điện trong giai đoạn 2025 - 2035.
TCty Vận tải Hà Nội (Transerco), đơn vị chạy xe buýt chủ lực của TP cho hay, theo công bố của một số nhà sản xuất, pin của xe buýt điện có thể chạy 250 - 300km/lần sạc. Các tuyến xe buýt điện đang thí điểm tại Hà Nội hiện nay tổng quãng đường chạy 230 - 240km/xe/ngày.
Trong khi đó, các tuyến xe buýt Transerco đang vận hành đa số có năng suất 250 - 300km/xe/ngày và có nhiều tuyến trên 300km. Khi chuyển đổi sang buýt điện, các tuyến có năng suất trên 250km phải bố trí trạm nạp bổ sung giữa ca tại các điểm đầu cuối và để sạc nhanh cần có trạm phụ tải điện công suất lớn, an toàn.
Mặt khác, giá thành xe buýt điện đang cao hơn khoảng 3,2 - 4 lần so với các loại xe buýt chạy diesel. Vì vậy, cần nghiên cứu xây dựng chỉ tiêu vận hành, định mức, đơn giá cho xe buýt điện và bố trí đủ nguồn ngân sách trợ giá đảm bảo ổn định hàng năm cho mạng lưới xe buýt khi chuyển dần sang xe buýt điện nhằm ổn định chất lượng dịch vụ mạng lưới vận tải công cộng.
Sở GTVT cho biết đơn vị sẽ tham mưu cho TP triển khai kế hoạch theo từng lộ trình cụ thể, bám sát theo chỉ đạo của Thủ tướng song cũng bảo đảm tránh gây xáo trộn việc đi lại của hành khách và tránh lãng phí, có thể gây thiệt hại cho DN xe buýt đã đầu tư phương tiện chạy dầu diesel.
Theo số liệu báo cáo của Trung tâm, hiện toàn TP có 130 tuyến buýt trợ giá với 1.966 xe. Trong số này, xe buýt sử dụng năng lượng xanh 220, chiếm 11% cơ cấu đoàn phương tiện, gồm 81 xe buýt điện của Vinbus; 139 xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch (khí nén CNG) của Cty Bảo Yến. Số lượng xe buýt sử dụng dầu diesel chiếm tỷ trọng lớn với 1.746 xe (89%).
Theo hợp đồng đã ký kết với Hà Nội, giai đoạn 2021 - 2022, Vinbus đã mở mới và vận hành 9 tuyến buýt điện. Đến nay các tuyến buýt này như một “luồng gió mới”, thu hút lượng lớn hành khách đi và góp phần thuyết phục người dân sử dụng phương tiện vận tải công cộng.
Một lãnh đạo Trung tâm cho biết, trong nước hiện chưa có đơn vị sản xuất xe buýt điện mà chỉ có Vinfast nhập khẩu, lắp ráp và cũng mới chạy thí điểm trên 9 tuyến buýt.
Hơn nữa, Bộ GTVT mới chỉ ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường với ôtô khách mà chưa có quy chuẩn riêng cho xe buýt điện. Do vậy, việc nhập khẩu, lắp ráp sẽ mất thời gian và chi phí cao hơn so với các loại buýt thông dụng.
Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội đánh giá phát triển xe năng lượng xanh trong lĩnh vực vận tải công cộng là xu thế tất yếu của các đô thị phát triển. Sử dụng loại hình phương tiện này tốt cho môi trường, khí hậu. Tuy nhiên, để hạn chế tác động, xáo trộn hoạt động vận tải công cộng, Hiệp hội này cho rằng, Sở GTVT và UBND Hà Nội cần đưa ra lộ trình thực hiện, thay thế xe năng lượng xanh rõ ràng, cụ thể.
