Hôm nay, Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Nội Bài sẽ chính thức thử nghiệm thực tế mô hình A-CDM. Giai đoạn thử nghiệm sẽ kéo dài đến hết ngày 30/4/2023. Tương tự, Cảng HKQT Tân Sơn Nhất sẽ thử nghiệm từ ngày 27/3-27/4/2023.
Đây là một nội dung rất quan trọng, đánh dấu những thành quả bước đầu của quá trình xây dựng mô hình A-CDM tại các Cảng hàng không của Việt Nam.
A-CDM được định nghĩa là quy trình phối hợp giữa các đơn vị để ra quyết định tại cảng hàng không, sân bay. A-CDM đồng thời cung cấp một nền tảng phần mềm chung để các đơn vị phối hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu phục vụ công tác ra quyết định tại cảng hàng không, sân bay.
Theo đại diện Cảng HKQT Nội Bài, tại các sân bay có sản lượng vận chuyển lớn như Nội Bài (trước dịch COVID-19 đạt 189 ngàn lượt chuyến bay) hay Tân Sơn Nhất (năm 2019 đã đạt hơn 260 ngàn lượt chuyến bay), các quy trình hiện tại chưa tối ưu hiệu quả khai thác. Nguyên nhân được chỉ ra khá nhiều như: thông tin chưa thông suốt giữa các đơn vị, khai thác theo nguyên tắc “đến trước, phục vụ trước” dẫn đến nhiều trường hợp xáo trộn thứ tự khởi hành; Nhiều tàu bay phải xếp hàng chờ đến lượt cất cánh, khó có thể kiểm soát được thời gian lăn;
Đáng chú ý là mỗi đơn vị thực hiện các quy trình riêng rẽ nên chưa tối ưu hóa các tài nguyên; Giữa hãng hàng không, đơn vị phục vụ mặt đất, cảng hàng không, đơn vị quản lý bay chưa có phương án tối ưu để chia sẻ thông tin về quá trình tàu bay quay đầu cũng như trạng thái hoãn chuyến theo thời gian thực…
Trong khi đó, Tổ chức Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) khuyến cáo các Cảng hàng không, sân bay có tần suất cất hạ cánh trên 100.000 lượt chuyến/năm nên áp dụng mô hình A-CDM. Điều này cũng được quy định tại Thông tư 29/2021/TT-BGTVT, điều 94.
Theo báo cáo thống kê của các tổ chức ICAO, A-CDM hiện đã được phổ biến tại nhiều các sân bay tiên tiến trên thế giới. Trong đó, tại khu vực Châu Á, mô hình A-CDM đã được triển khai tại các sân bay lớn như Changi (Singapore), Incheon (Hàn Quốc), Suvarnabhumi (Thái Lan), Hong Kong, Shanghai – Thượng Hải, Bắc Kinh (Trung Quốc)…
Đại diện Cảng KHQT Nội Bài cho biết, khi bay qua các Cảng hàng không có hệ thống A-CDM, khách hàng sẽ được trải nghiệm những chuyến bay có tỷ lệ đúng giờ cao, hạn chế những tình huống bay vòng để chờ hạ cánh, giảm thiểu các tình huống tàu bay dừng chờ lâu trên đường băng, đồng thời công tác phục vụ hành lý, hàng hóa của chuyến bay sẽ được phục vụ tốt hơn,… do các chuyến bay được lập kế hoạch tốt, có thông tin rõ ràng, được tối ưu hóa các khâu trong quá trình khai thác nhờ A-CDM.
Ví dụ trong trường hợp sân bay đến mật độ bay quá dày hay thời tiết dự báo không thuận lợi, thay vì chuyến bay khởi hành theo kế hoạch và bay vòng trên trời để chờ tiếp thu thì sân bay đến thì nhờ có A-CDM thông báo giờ cất cánh tính toán, theo đó điều chỉnh lại giờ cất cánh cho phù hợp, khách chỉ phải chờ tại nhà ga, và khi có giờ cất cánh tính toán, tàu bay khởi hành theo thời gian mới, không phải bay vòng chờ tại nơi đến, tiết kiệm nhiên liệu cho hãng, đem lại những trải nghiệm thuận tiện hơn cho hành khách khi bay.
Theo chỉ đạo của Cục Hàng không Việt Nam, sau giai đoạn thử nghiệm này, các bên phải đánh giá tình hình và báo cáo kết quả về Cục Hàng không; Cảng vụ hàng không miền Bắc và miền Nam có trách nhiệm giám sát quá trình triển khai A-CDM tại Cảng HKQT Nội Bài và Tân Sơn Nhất để đảm bảo an ninh an toàn khai thác theo quy định.
