Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về NVNONN Đặng Minh Khôi nhấn mạnh, ngay từ những ngày đầu cách mạng thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành sự quan tâm đặc biệt đối với kiều bào.
Tiếp tục thực hiện tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước ta hết sức quan tâm đến cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, như tinh thần của Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị – nền tảng của công tác đối với NVNONN đã khẳng định “Đảng và Nhà nước ta luôn luôn coi cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam”.
Sau hơn 10 năm triển khai, đứng trước yêu cầu của tình hình và nhiệm vụ mới, phát huy những thành tựu đạt được, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 45-CT/TW ngày 19/5/2015 nhằm tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 36, đưa công tác về người VNONN ngày càng toàn diện, thực chất và hiệu quả.
Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, những thành tựu của công tác đối với NVNONN có được trước hết là nhờ vào những nỗ lực bền bỉ của cộng đồng NVNONN; dựa vào niềm tin vững chắc là thành tựu đối nội và đối ngoại của đất nước ta trong những năm qua.
Bên cạnh đó, những chủ trương, chính sách, pháp luật liên quan đến NVNONN được ban hành, thực hiện đúng đắn, kịp thời như cho phép người gốc Việt mua nhà ở trong nước, miễn thị thực cho người gốc Việt và gia đình, chính sách ưu đãi thuế cho tài sản hồi hương, chính sách cho chuyên gia là NVNONN về nước hợp tác khoa học công nghệ… cũng là những yếu tố quan trọng góp phần cho những thành tựu về công tác đối với NVNONN trong thời gian qua.
Tuy nhiên, ông Khôi cũng nêu, bên cạnh những thành tích đạt được, việc triển khai công tác đối với NVNONN, theo tinh thần Chỉ thị 45 của Đảng và Nhà nước trong những năm qua vẫn còn những bất cập, hạn chế do tình hình khách quan cũng như những yếu tố chủ quan như việc triển khai một số chính sách, quy định pháp luật liên quan đến NVNONN còn chậm, chưa đồng bộ; công tác thu hút nguồn lực nhằm phát huy hơn nữa tiềm năng to lớn của cộng đồng chưa được đẩy mạnh và triển khai bài bản…
Nhấn mạnh năm 2020 là năm bản lề tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, với mục tiêu đến năm 2025 Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghệ theo hướng hiện đại, vượt qua thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, sẽ là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển thu nhập cao, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho rằng, để đạt được những mục tiêu đó đòi hỏi có sự chung sức và nỗ lực thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc của toàn thể dân tộc ta, trong đó có cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, nhằm tận dụng tốt những cơ hội, đồng thời xử lý được những thách thức đang đặt ra với đất nước.
Tại Hội nghị, đa số các ý kiến của kiều bào bày tỏ sự vui mừng trước những thành tựu trong công cuộc phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam thời gian qua. Bên cạnh đó, các kiều bào cũng cho biết vẫn còn một số hạn chế và khó khăn như thủ tục hành chính ở một số địa phương chưa thống nhất, việc phát huy nguồn lực của kiều bào còn chưa tương xứng với tiềm năng của kiều bào chủ yếu vẫn là kiều hối, đầu tư ở một số ngành trong nước.
Chính sách cho trí thức kiều bào còn chưa cụ thể, kinh phí đầu tư, điều kiện sinh hoạt và nghiên cứu cho kiều bào còn hạn chế, việc xác định nhiệm vụ khoa học ưu tiên chưa cụ thể, môi trường làm việc còn hạn chế, thiếu kết nối nền tảng giữa những người cùng chí hướng gây ra những cản trở nhất định cho những người muốn toàn tâm toàn ý phục vụ cho công cuộc phát triển đất nước.
Các đại biểu kiều bào mong muốn Bộ Ngoại giao tiếp tục tham mưu, kiến nghị, đề xuất lên lãnh đạo Đảng và Nhà nước đẩy mạnh hơn nữa công tác thông tin tuyên truyền về các chính sách mới, chia sẻ thông tin hai chiều, có chính sách thông thoáng hơn nữa liên quan đến quốc tịch, thu hút đầu tư, mở doanh nghiệp; hỗ trợ việc dạy và học tiếng Việt cho bà con toàn thế giới, hỗ trợ hoạt động của các nhóm trí thức doanh nhân, tập đoàn khoa học công nghệ tư nhân và có chiến lược đào tạo nguồn lực dài hạn; xây dựng cơ sở dữ liệu kết nối phù hợp trong các lĩnh vực trọng tâm để kiều bào và cơ quan có thể sử dụng và có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan để đẩy mạnh triển khai công tác về NVNONN.
Các kiều bào đặc biệt quan tâm đến tầm nhìn và định hướng phát triển đất nước trong thời gian tới, đưa ra nhiều kiến nghị liên quan, trong đó đáng chú ý là đề xuất chuyển dịch cơ cấu GDP và xuất nhập khẩu theo hướng tập trung vào thị trường nội địa để giảm phụ thuộc vào thị trường nước ngoài trong bối cảnh kinh tế thế giới bất ổn, thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn, thành lập sàn giao dịch quốc gia về công nghệ và đổi mới sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái đổi mới toàn diện, lập các cụm kinh tế cạnh tranh theo vùng miền, thúc đẩy liên kết chính phủ và các cơ sở giáo dục, doanh nghiệp trong hoạt động khoa học công nghệ.
Tại hội nghị, Giáo sư Nguyễn Quốc Sỹ - kiều bào Nga, Viện trưởng Viện Công nghệ VinIT – kiến nghị xây dựng hệ thống văn bản, quy chế, hướng dẫn cụ thể nhằm thu hút hiệu quả và sự tham gia rộng rãi của lực lượng trí thức kiều bào, phối hợp với đội ngũ trí thức trong nước để triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ phù hợp với nhiệm vụ của từng địa phương; cho phép các nhà khoa học đầu ngành và chuyên gia cao cấp là trí thức kiều bào làm chủ nhiệm các đề tài nghiên cứu khoa học trọng điểm dưới sự chủ trì của Nhà nước và các bộ, ban, ngành…
T6, số 332