Bộ Nội vụ Israel hôm 27/9 thông báo đã phê duyệt dự án xây dựng 1.100 ngôi nhà tại khu định cư Do Thái ở Gilo, Đông Jerusalem. Kế hoạch này của Israel bị Palestine và cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), lên án gay gắt khi đây là khu vực đang tranh chấp.
Nhiều ngôi nhà đang xây dựng ở khu Do Thái Gilo. Ảnh: AFP
Quyết định của Israel bị Mỹ chỉ trích mạnh mẽ. Phát biểu tại Washington, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton nhấn mạnh động thái này của Tel Aviv đi ngược lại các nỗ lực của cộng đồng quốc tế và làm xói mòn nghiêm trọng lòng tin giữa các bên. EU, Pháp, Anh cũng bày tỏ sự “thất vọng sâu sắc”. Đại diện cấp cao phụ trách an ninh và đối ngoại của EU Catherine Ashton nhấn mạnh kế hoạch xây nhà định cư Do Thái của Israel phá hoại nỗ lực nối lại các cuộc đàm phán hòa bình với Palestine.
Anh trước đó đã đề nghị Israel hủy bỏ dự án này khi mà cộng đồng quốc tế đang cố gắng nối lại các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine.
Trong một bản thông cáo, điều phối viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc (LHQ) về hòa bình ở Trung Đông Robert Serry cũng cho rằng, thông báo của Israel “làm tổn hại cơ hội nối lại các cuộc đàm phán để giải quyết cuộc xung đột bằng giải pháp của cả hai Nhà nước”, Israel và Palestine.
Được biết, kế hoạch Gilo đã được ủy ban đô thị hóa thuộc Bộ Nội vụ Israel phê duyệt và bây giờ đang được để ngỏ cho công chúng đóng góp ý kiến trong vòng 60 ngày. Sau đó, các ý kiến đóng góp có thể có sẽ được ủy ban đô thị hóa thảo luận trước khi gọi thầu xây dựng, phát ngôn viên Bộ Nội vụ Israel Roei Lachmanovich cho biết.
“Israel đã đáp lại thông cáo của nhóm “Bộ tứ” bằng 1.100 từ “không”, nhà thương thuyết Palestine Saeb Erakat phản ứng khi dẫn chiếu tới lời kêu gọi của nhóm “Bộ tứ” (gồm Mỹ, EU, LHQ và Nga) hồi cuối tuần trước về việc nối lại các cuộc đàm phán hòa bình Israel-Palestine.
Hôm 23/9, sau khi Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas đệ đơn xin gia nhập LHQ của Nhà nước Palestine, nhóm “Bộ tứ” đã kêu gọi hai phía nối lại các cuộc đàm phán và kiềm chế các hành động khiêu khích để các cuộc đàm phán có hiệu quả.
Ông Erabat tuyên bố: “Chúng tôi nói với các nước không ủng hộ của chúng tôi ở Hội đồng Bảo an rằng con đường duy nhất tiến tới hòa bình và một giải pháp cho cả hai nước là ủng hộ đơn xin gia nhập của Palestine với tư cách là thành viên đầy đủ” trong LHQ.
Chính phủ Palestine cũng khẳng định trong một bản thông cáo: “Thủ tướng Israel khẳng định không đưa ra điều kiện tiên quyết nào, nhưng bằng quyết định này ông ấy tạo ra những điều kiện tiên quyết trên mảnh đất (tranh chấp).
Ông ấy nói rằng sẽ không có các biện pháp song phương ở đó, nhưng không có gì đơn phương hơn một làn sóng xây dựng khu định cư khổng lồ trên đất của Palestine”. Tổng thống Abbas hôm 25/9 tái khẳng định rằng sẽ không đàm phán với Israel khi không có việc đình chỉ “hoàn toàn” việc xây dựng các khu định cư ở Bờ Tây và Đông Jerusalem.
Về phần mình, Thủ tướng Israel Benjamin Netayahu tuyên bố không có ý định đình chỉ xây dựng các khu định cư ở Bờ Tây để thuyết phục Palestine trở lại vòng đàm phán vốn đã ngừng lại cách đây một năm. “Tôi không cho rằng có gì đó mới. Chúng tôi lập kế hoạch ở Jerusalem, chúng tôi xây dựng ở Jerusalem, tất cả là ở cùng một nơi, cùng một cách mà các đời chính phủ Israel đã làm kể từ sau cuộc chiến năm 1967”, khi Israel chiếm sau đó sáp nhập Đông Jerusalem, ông Benjamin Netayahu tuyên bố.
Ngoài ra, Thủ tướng Israel nhấn mạnh: “Chúng tôi xây dựng trong các khu Do Thái, người Ả rập xây dựng trong các khu Ả rập, chính việc đó khiến thành phố này hoạt động”. Theo thống kê chính thức mới nhất của Israel vừa được công bố hôm 27/9, số dân tới sinh sống trong các khu Do Thái ở Bờ Tây đã tăng lên từ 3.500 người năm 2010 lên 312.000 người hiện nay.
Trong một diễn biến liên quan, Bộ Quốc phòng Israel cho biết nước này áp đặt phong tỏa, bao vây chặt chẽ khu Bờ Tây kể từ 12 giờ đêm (21 giờ GMT) ngày 27/9, nhân dịp lễ hội Năm Mới của người Do Thái. Biện pháp này, được Bộ trưởng Quốc phòng Ehud Barak đưa ra vì những lý do an ninh, sẽ có hiệu lực tới 12 giờ đêm ngày 1/10 sau khi lễ hội kết thúc. Trong thời gian này, người Palestine sẽ không được phép đến Israel, ngoại trừ các trường hợp nhân đạo hay những người cần điều trị y tế.
Q.M (theo AFP, BBC)
