Khai báo y tế trung thực: Vì sức khỏe của chúng ta

Hành động thiết thực cho chống dịch

Trước những diễn biến phức tạp của tình hình dịch bệnh Covid-19, từ ngày 10/3/2020, người dân Việt Nam có thể khai báo y tế thông qua ứng dụng NCOVI; đồng thời cập nhật các thông tin, chỉ dẫn mới nhất về dịch bệnh Covid-19 từ cơ quan chức năng.

Chiều ngày 9/3/2020, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng và Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cùng các doanh nghiệp (DN) công nghệ trong nước đã ra mắt 2 ứng dụng (app) NCOVI (dành cho người Việt Nam) và ứng dụng Vietnam health declaration (dành cho người nhập cảnh vào Việt Nam).

Các DN xây dựng 2 ứng dụng trên đã gửi ứng dụng lên kho ứng dụng Google Play dành cho smartphone chạy hệ điều hành Android và Apple Store dành cho iPhone. Các kho ứng dụng đang tiến hành cập nhật cung cấp cho người dùng tải về.

Hai ứng dụng do các DN xây dựng trong 48 giờ, được khuyến nghị toàn dân Việt Nam và người nhập cảnh vào Việt Nam sử dụng để cung cấp thông tin sức khỏe, hỗ trợ ngành Y tế phòng chống dịch Covid-19 một cách chủ động. Dựa trên dữ liệu ứng dụng này gửi về, hệ thống y tế sẽ biết được các trường hợp cần chú ý để hỗ trợ y tế nhanh và hiệu quả nhất có thể.

Với ứng dụng NCOVI, người dân cung cấp các thông tin cá nhân và tình hình sức khỏe trong mục “Khai báo y tế toàn dân” ở màn hình chính. Liên Bộ cũng khuyến cáo người dân cần thường xuyên cập nhật tình hình dữ liệu ở màn hình “Theo dõi sức khỏe”.

Các ứng dụng đã được cập nhật trên Android và sau đó sẽ là Appstore, với cài đặt sử dụng tương đối đơn giản. Có phần mềm (app) riêng để người dân cài đặt trên điện thoại và vào cung cấp thông tin y tế cá nhân. Các thông tin sẽ rất cơ bản, ngắn gọn về tên, tuổi, địa chỉ, số thẻ bảo hiểm y tế, tình trạng sức khỏe (bệnh mãn tính/có hay không biểu hiện ho, sốt, khó thở…). Tình trạng tiếp xúc với người có nghi mắc/mắc Covid-19; việc đi/về nhập cảnh từ vùng có dịch...

Căn cứ trên thông tin được cập nhật, cơ quan y tế tại địa bàn sẽ nắm bắt cơ bản diễn biến sức khỏe cá nhân, kịp thời liên lạc, hỗ trợ theo dõi sức khỏe trong tình huống cần thiết, chú trọng những trường hợp có yếu tố nguy cơ (liên quan ca bệnh Covid-19, tiếp xúc gần, tiếp xúc với người tiếp xúc gần ca bệnh, đi về từ vùng có dịch...).

Phát biểu tại buổi lễ, nhắc lại câu nói của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc “chống dịch như chống giặc, toàn dân chống dịch”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, Covid-19 đã vào Việt Nam từ rất nhiều phía, vì thế, phải cảnh giác hơn, quyết tâm hơn, nhưng cũng tự tin hơn vì qua giai đoạn 1, chúng ta đã có rất nhiều kinh nghiệm và lường trước mọi kịch bản, tình huống. Để toàn dân chống dịch, một trong những việc thiết thực là tham gia cung cấp thông tin tương tác hai chiều với cơ quan chức năng.

Phó Thủ tướng kêu gọi mọi người dân Việt Nam hãy sử dụng ứng dụng này như là hành động thiết thực cho chống dịch, đồng thời kêu gọi các DN tiếp tục tham gia nâng cấp ứng dụng, thêm nhiều tính năng sử dụng.

Theo PGS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, hiện là Cố vấn Trung tâm đáp ứng sự kiện y tế công cộng khẩn cấp (Bộ Y tế), khai báo y tế toàn dân đòi hỏi sự tự giác và trách nhiệm của mỗi cá nhân: “Khai báo y tế giúp phát hiện sớm, cách ly khoanh vùng ổ dịch kịp thời không để dịch bệnh lây lan trong trường hợp có ca bệnh. Bằng nghiệp vụ, các cơ quan chức năng sẽ phát hiện được các yếu tố nguy cơ. Nếu khai báo không trung thực, gây ảnh hưởng đến phòng chống dịch sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật”.

Bộ Y tế đề nghị tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trong cả nước thực hiện nghiêm những quy định về phòng và kiểm soát lây nhiễm bệnh Covid-19 theo quy định và thực hiện việc sàng lọc với một số bệnh viện tuyến cuối, bệnh viện đóng trên địa bàn Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và một số địa phương khác.

Việc khai báo sức khỏe toàn dân nếu thực hiện tốt không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong công tác chống dịch Covid-19 mà còn giúp cho thành phố hoàn thiện nốt việc triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử, bảo đảm mỗi người dân có một hồ sơ sức khỏe điện tử.

Một số người dân còn lấn cấn

Đa phần người dân đã khai báo sức khỏe y tế, nhưng có một số ít người vẫn còn lấn cấn. Bà Thu Nga (45 tuổi) hơi hoang mang: “Khai báo, ngộ ngỡ bị nghi nhiễm, đi cách ly, tôi sợ bị hàng xóm, họ hàng xa lánh, gièm pha, bàn tán hay thông tin, hình ảnh, hoàn cảnh gia đình bị đưa lên mạng”.

Hiện nay, trên báo chí, “danh tính” các ca nhiễm Covid-19 mới đều được mã hóa. Thế nhưng, có khi, tên tuổi của những người này ngay sau đó vẫn xuất hiện trên các mạng xã hội do một số cá nhân tự tiện đăng tải lên.

Nghiêm trọng hơn, nhiều người sử dụng mạng xã hội đã có hành vi công kích, lăng mạ, chửi bới người nhiễm bệnh. Thông tin tiêu cực trên mạng xã hội có thể khiến cho một số người chưa đủ bản lĩnh, khi có triệu chứng hay dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, trở nên hoang mang, sợ bị kỳ thị có thể trốn tránh đi khám, làm xét nghiệm, đi cách ly, gây nguy hiểm cho cộng đồng.

Một bác sĩ người Việt đưa ra lời khuyên: “Mọi người dừng ngay việc đưa danh tính, hình ảnh của bệnh nhân và những người liên quan lên báo chí cũng như việc tấn công, quy kết họ trên mạng xã hội. Việc này đi ngược lại nguyên tắc và luật y tế về bảo vệ thông tin cá nhân của người bệnh.

Đồng thời, nó dẫn đến hậu quả nghiêm trọng trong việc tìm kiếm, phát hiện bệnh nhân mới do gieo rắc tâm lý sợ hãi “bị phát hiện” trong cộng đồng. Những người có triệu chứng hay dấu hiệu nghi ngờ có bệnh sẽ sợ mà không đi khám và làm xét nghiệm để chẩn đoán. Đó là việc mà bất kể chương trình y tế cộng đồng nào, đặc biệt là những chương trình phòng chống bệnh truyền nhiễm, cũng cần tránh”.

Việc công bố danh tính, lộ trình di chuyển của bệnh nhân Covid-19 hoặc những người nghi nhiễm để quản lý, cách ly là cần thiết, đó cũng được xem là nguyên tắc phòng dịch nhưng thường phải hạn chế phạm vi.

Trong một số trường hợp đặc biệt, cũng vì lí do phòng bệnh, việc công khai danh tính với chủ đích tích cực trên các phương tiện truyền thông đại chúng vẫn có thể chấp nhận được vì phòng dịch được đề cao hơn chống dịch, nhưng cần hết sức cân nhắc về mức độ, hàm lượng, nội dung thông tin để hạn chế tối đa những ảnh hưởng tiêu cực đến họ.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã khẳng định, tất cả thông tin khai báo của người dân trên ứng dụng sẽ được các cơ quan chức năng quản lý chặt chẽ và sử dụng đúng mục đích cùng nhau chống dịch, tuyệt đối không sử dụng cho mục đích thương mại và không xâm phạm đến đời tư người dân.

Theo Pháp luật Việt Nam, hành vi lợi dụng truyền thông để đưa “thông tin tiêu cực” (chữ dùng trong khoản 5 Điều 8 của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm) - thông tin xâm hại danh dự, nhân phẩm của người khác là hành vi vi phạm pháp luật. Những ai cố tình lợi dụng chuyện phòng dịch Covid-19 để công khai danh tính người bị nhiễm hoặc nghi nhiễm để xúc phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm sẽ bị xử lý vi phạm hành chính hoặc tùy mức độ, có thể xử lý vi phạm hình sự.

Chuyên gia Lê Anh Thư gợi mở: “Thay suy nghĩ khai báo y tế “vì sức khỏe cộng đồng”, thì mọi người hãy nghĩ vì sức khỏe gia đình của mình, vì những người thân yêu của mình. Hãy khai báo y tế trung thực, hãy tự nguyện đi cách ly để gia đình chúng ta được bình yên, để vợ/chồng, con cái, cha mẹ, ông bà, cô chú, anh chị em... được an toàn, cùng nhau phòng chống, đẩy lùi dịch bệnh”.