Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khẳng định sử dụng rượu, bia là một yếu tố gây trở ngại sự phát triển bền vững ở ba khía cạnh sức khỏe, kinh tế và xã hội.
Theo bảng thống kê quốc tế về bệnh tật và các vấn đề sức khỏe có liên quan, rượu, bia là nguyên nhân gây ra hơn 230 bệnh tật và tình trạng thương tích; được xếp vào hàng thứ ba trong số các nguyên nhân dẫn đến tử vong sớm và tàn tật trên thế giới.
Các chuyên gia y tế cũng cảnh báo việc uống rượu, bia có liên quan tới nguy cơ gây ra những vấn đề sức khỏe như rối loạn thần kinh, hành vi, bao gồm rối loạn sử dụng rượu bia, các bệnh không lây nhiễm chính, thương tích do bạo lực và tai nạn giao thông.
 |
| Rượu, bia là nguyên nhân gây ra hơn 230 bệnh tật và tình trạng thương tích. |
Tác hại khôn lường của việc lạm dụng rượu, bia.
Theo bà Trần Thị Trang, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế: Rượu, bia đang gây tác hại to lớn cho bản thân người sử dụng cũng như toàn xã hội. Hiện không có ngưỡng an toàn đối với sức khỏe trong sử dụng rượu, bia. Sử dụng rượu, bia dù ít (12,5g cồn/ngày tức là nhỏ hơn việc uống 1 lon bia 330ml) vẫn có mối quan hệ nhân quả với 7 loại ung thư (vú, vòm họng, tế bào vảy thực quản, gan, dạ dày, đại tràng, trực tràng) và có mối liên hệ với khoảng 30 loại ung thư khác (tụy, máu, tế bào bạch cầu...). Sử dụng rượu, bia còn gây rối loạn chuyển hóa là nguyên nhân gây ra các bệnh tiểu đường, mỡ máu... Sử dụng rượu, bia dù ít cũng làm chậm khả năng xử lý khi điều khiển các phương tiện tham gia giao thông, vận hành máy móc. Sử dụng rượu, bia gây hậu quả nghiêm trọng đối với người vị thành niên và thanh niên dưới 25 tuổi (chậm phát triển não bộ, tăng nguy cơ quan hệ tình dục không an toàn, tự tử, sát thương, giảm sút kết quả học tập...).
Tại Việt Nam, rượu, bia là nguyên nhân của 8,3% số trường hợp tử vong (số liệu năm 2012). Rượu, bia xếp thứ 5/15 yếu tố nguy cơ sức khỏe hàng đầu. Sử dụng rượu, bia không rõ nguồn gốc, không bảo đảm chất lượng, pha cồn công nghiệp là nguyên nhân gây ra hàng trăm vụ ngộ độc, làm hàng chục người tử vong trong những năm qua. Thậm chí, nếu so với hút thuốc lá thì hệ lụy về mặt xã hội do sử dụng rượu, bia gây ra nghiêm trọng hơn rất nhiều, trong đó có cả bạo lực gia đình, tội phạm, an ninh trật tự, bất bình đẳng giới.
Rượu vào cơ thể con người để lại sự tàn phá trên đường đi
Theo chia sẻ của PGS.TS Cao Thị Thu Hương, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, rượu đi vào cơ thể từ miệng, đến dạ dày, vào hệ thống tuần hoàn, đến não, thận, phổi và gan. Những điều sau đây có thể xảy ra khi uống rượu:
- Đối với miệng: rượu là chất kích ứng niêm mạc trong khoang miệng, nồng độ cồn cao làm tăng nguy cơ ung thư miệng và họng.
- Đối với dạ dày: các phân tử rượu nhỏ bé có thể ngấm qua niêm mạc dạ dày mà không cần tham gia vào quá trình tiêu hóa giống như thức ăn. Khi dạ dày trống rỗng, rượu đi thẳng vào máu. Khi dạ dày có thức ăn, đặc biệt là thức ăn có hàm lượng protein cao, tỷ lệ hấp thụ rượu bị chậm lại nhưng không dừng lại. Cacbonat trong đồ uống có thể được trộn với rượu làm tăng tốc độ hấp thụ rượu. Khi nồng độ cồn và dịch vị cao, kích thích niêm mạc tăng lên, phản ứng nôn mửa là phản xạ của cơ thể để giảm kích ứng này. Thường xuyên uống rượu khi đói có thể gây viêm loét, chảy máu dạ dày. Có 20% lượng rượu được hấp thu vào máu qua dạ dày và 80% (rượu còn lại) được hấp thụ vào máu từ ruột non.
- Đối với hệ tuần hoàn: khi vào máu, rượu được vận chuyển đi khắp cơ thể, làm giãn mạch máu, đưa một lưu lượng máu lớn hơn lên bề mặt da (đỏ mặt), cảm giác ấm áp tạm thời, cơ thể mất nhiệt, hạ huyết áp.
- Đối với não: khi đến não, rượu ngay lập tức ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát hành vi và chức năng của cơ thể: sự thay đổi phụ thuộc vào mức độ tăng của nồng độ cồn trong máu: Khả năng phán quyết giảm, giảm khả năng khéo léo, mất kiểm soát hành vi.
- Đối với thận: rượu hoạt động như một thuốc lợi tiểu: rượu làm tăng sự hình thành nước tiểu. Uống rượu sẽ đi tiểu thường xuyên hơn gây mất nước và khát.
- Đối với phổi: rượu ở trạng thái khí, có thể được hít vào phổi và từ đó sẽ đi nhanh vào máu.
- Đối với gan: khoảng 5% - 10% rượu được bài tiết qua phổi, thận và da; phần còn lại (90% - 95%) được chuyển đến gan để "xử lý". Ở gan, rượu được oxy hóa thành nước và carbon dioxide. Gan chỉ có thể oxy hóa khoảng 2 đơn vị rượu mỗi ngày. Khi uống rượu thường xuyên sẽ dẫn đến gan nhiễm mỡ do rượu cản trở khả năng "bẻ gẫy" các chất béo của gan, nếu kéo dài có thể gây xơ gan (mô gan bị phá hủy, sẹo hóa, giảm lưu lượng máu đến gan, giảm chức năng gan).
Tại Việt Nam, sản lượng rượu, bia và đổ uống có cồn khác được sản xuất và tăng nhanh qua các năm trong khi thế giới đang giảm dần. Tỷ lệ sử dụng rượu, bia ở nước ta đang ở mức báo động. Việc sử dụng rượu, bia không phù hợp dẫn đến hậu quả bất lợi về sức khỏe và xã hội cho cá nhân người uống cũng như những người xung quanh và cộng đồng.
Bộ Y tế được giao chủ trì xây dựng Dự thảo Luật phòng chống tác hại của rượu, bia. Dự thảo đã được trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu và hiện đang được tiếp tục hoàn thiện để trình Quốc hội cho ý kiến lần 2 trong kỳ họp lần thứ 7 của Quốc hội dự kiến và tháng 5/2019. Hiện Bộ Y tế vẫn đang nỗ lực xin ý kiến các đoàn đại biểu quốc hội về dự thảo Luật, đặc biệt là các giải pháp để kiểm soát, ngăn ngừa sử dụng rượu, bia ở giới trẻ.
