Sáng nay (28/9), Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước các công trình xây dựng và UBND tỉnh Quảng Nam thông báo trước báo giới về kết quả xử lý thấm, kiểm tra đánh giá an toàn, ổn định đập và kết quả khảo sát động đất khu vực Thủy điện Sông Tranh 2. Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước các công trình xây dựng thừa nhận, Thủy điện Sông Tranh 2 thi công "có vấn đề" nên mới xảy ra sự cố như vừa qua.
Tham dự buổi họp có đại diện Bộ KH-CN, Viện Vật lý địa cầu, Bộ Công thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam cùng chính quyền các huyện Bắc Trà My, Hiệp Đức, Tiên Phước, Nam Trà My….
| |
| Quang cảnh buổi họp báo về Thủy điện Sông Tranh 2 sáng nay. |
Thi công "có vấn đề"
GS TS Nguyễn Văn Liên, Phó Chủ tịch Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước (HĐNTNN) các công trình xây dựng cho biết, nguyên nhân sự cố của Thủy điện Sông Tranh 2 chủ yếu do thấm qua các khe nhiệt. Sau khi xử lý thấm, ở mực nước hồ 144m, tổng lưu lượng thấm còn 3.23 lít/giây, trong đó bao gồm cả lưu lượng thấm qua nền là 3.19 lít/ giây, giảm còn 89.4% so với tổng lưu lượng thấm trước khi xử lý chống thấm.
Như vậy, kết quả xử lý chống thấm đạt hiệu quả đặt ra tại phương án xử lý chống thấm đã được phê duyệt. Chất lượng thi công xây dựng các khe nhiệt của Thủy điện Sông Tranh 2 chưa đảm bảo, chưa tổ chức kiểm tra, nghiệm thu chặt chẽ. Thiết bị quan trắc chưa được lắp đặt đầy đủ trong quá trình thi công xây dựng, một số thiết bị hư hỏng chưa được kịp thời khắc phục. Việc này ngoài trách nhiệm của nhà thầu thi công xây dựng còn có trách nhiệm của tổ chức giám sát.
Qua đánh giá của tư vấn độc lập AF-Colenco của Thủy Sĩ, ý kiến của các chuyên gia HĐNTNN cho thấy Thủy điện Sông Tranh 2 đảm bảo an toàn và ổn định theo thiết kế ở mực nước dâng bình thường 175m với động đất có gia tốc nền là 150cm/s2. Đập còn có thể chịu được các tổ hợp tải trọng bất lợi hơn như động đất có gia tốc nền là 220cm/s2 và điều kiện đẩy nổi bất lợi nhất khi giả định tất cả các hố khoan tiêu nước nền đập đều bị tắc và nền đập bị nứt hoàn toàn.
HĐNTNN cho biết, các trận động đất xảy ra trong thời gian gần đây ở khu vực Bắc Trà My là động đất kích thích liên quan tới việc tích nước hồ chứa Thủy điện Sông Tranh 2. Các vùng chấn động cực đại của các trận động đất lớn nhất đã xảy ra trong thời gian gần đây ở khu vực Bắc Trà My đều không vượt quá cấp 6 (theo thang MSK 64) và kéo dài theo phương Tây Bắc – Đông Bắc, bao gồm cả khu vực đập thủy điện. Dự báo trong thời gian tới, tại khu vực Bắc Trà My và lân cận, động đất kích thích vẫn tiếp tục xảy ra, thậm chí có thể mạnh hơn, nhưng khó có thể vượt quá giá trị động đất cực đại đã đánh giá là M=5,5 độ richter.
Theo kết luận của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, việc chống thấm qua đập giảm gần 90%, thấp hơn mức cho phép theo tiêu chuẩn thiết kế. Vì vậy, đập Thủy điện Sông Tranh 2 bảo đảm ổn định, an toàn, kể cả khi xảy ra động đất lớn hơn so với cấp động đất cực đại trong thiết kế. Động đất tại khu vực huyện Bắc Trà My, Quảng Nam thời gian qua là động đất kích thích, cấp động đất không vượt quá tiêu chuẩn thiết kế của đập Thủy điện Sông Tranh 2.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu, các điều kiện thủy văn, địa chất kiến tạo có biến động phức tạp, xảy ra trong thời gian qua trên thế giới; hơn nữa đây là trường hợp phức tạp, xảy ra lần đầu tiên với tần suất cao, lại trong lúc mùa lũ đã tới, cho nên, để đảm bảo an toàn cho vùng hạ du, tính mạng, tài sản của người dân và an toàn công trình, nhất thiết không được chủ quan, lơ là. Vì vậy, chưa tích nước hồ chứa Thủy điện Sông Tranh 2 mà cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá một cách nghiêm túc tác động của lũ, động đất đến công trình.
| |
| Chính quyền Quảng Nam kiểm tra động đất, rò rỉ nước tại Thủy điện Sông Tranh 2. |
“Hỗ trợ chứ không đền bù người dân thiệt hại vì động đất”
Ông Nguyễn Tài Sơn, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tư vấn Xây dựng Điện 1, đơn vị tư vấn, thiết kế Thủy điện Sông Tranh 2 cho biết: “Đơn vị thi công các khe nhiệt chưa đảm bảo nên khi tích nước bị thấm. Trách nhiệm của bên thi công và giám sát… Về vấn đề này sẽ đánh giá toàn diện, tổng thể 1 lần nữa mới có quy trách nhiệm của các bên”.
Xung quanh báo cáo tác động môi trường không có động đất, nhưng thực tế đã xảy ra, TS Lê Huy Minh, Viện phó Viện Vật lý địa cầu nói: “Đã có nghiên cứu bài bản trước, trong và sau khi tích nước. Tiêu chí đánh giá giống nhau để xác định độ động đất cực đại, mỗi công trình có nghiên cứu riêng, còn việc trùng nhau là ngẫu nhiên. Chúng tôi trích dẫn các trích dẫn lại của những nghiên cứu quốc tế, chứ không sao chép của TS Lê Trần Chấn”.
Về những nhà người dân, cơ quan nhà nước bị thiệt hại do động đất gây ra, ông Trần Văn Được, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho hay: “EVN chỉ hỗ trợ cho người dân bị thiệt hại, chứ không đền bù!”.
Trả lời câu hỏi Thủy điện Sông Tranh 2 có tính đến phương án về sự cố sơ tán dân khi động đất và vỡ đập hay không, ông Trần Văn Được cho rằng: “Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho rằng đối với Thủy điện Sông Tranh 2 không bao giờ xảy ra tình huống đó nên chúng tôi không lập phương án này”.
Thiên Thanh