Bộ Y tế vừa ban hành Hướng dẫn chẩn đoán điều trị, phòng và kiểm soát lây nhiễm bệnh do virus Adeno.
Theo Hướng dẫn, virus Adeno gây bệnh ở người có đường lây truyền trực tiếp từ người sang người qua đường hô hấp trong phạm vi gần, hoặc gián tiếp qua tiếp xúc với dịch cơ thể có chứa virus.
Nguy cơ lây nhiễm giống như một số virus cảm lạnh thông thường, nhưng thấp hơn virus hợp bào hô hấp (RSV), cúm mùa, SARS-CoV-2.
Bệnh bắt đầu lây truyền vào cuối thời kỳ ủ bệnh và kéo dài đến 14 ngày sau khi phát bệnh hoặc có thể lâu hơn.
Virus Adeno ở người mang có thể tồn tại trong vài tuần đến vài tháng, cư trú trong mô bạch huyết, nhu mô thận hay các mô khác thậm chí vài năm. Bệnh thường xảy ra vào mùa đông, xuân và đầu hè, tuy nhiên bệnh có thể xảy ra quanh năm.
Thời gian ủ bệnh của nhiễm virus Adeno khoảng từ 2-12 ngày, trung bình là 8 ngày, nhưng cũng có thể dài hơn 12 ngày.
Triệu chứng bệnh biểu hiện qua phản ứng đáp ứng viêm hệ thống không đặc hiệu, viêm kết mạc, phản ứng hạch lympho, tổn thương đường tiêu hóa, và thường gây nặng bằng tổn thương đường hô hấp gây viêm phổi, suy hô hấp tiến triển...
Giải pháp điều trị chính là điều trị triệu chứng, điều trị theo sinh lý bệnh, có một số liệu pháp điều trị kháng virus nhưng vẫn đang là các nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng, có thể hóa điều trị ở một số trường hợp bệnh nặng và nguy kịch. Dự phòng bệnh chủ yếu là các giải pháp phòng ngừa lây nhiễm.
Triệu chứng lâm sàng của nhiễm virus Adeno gây bệnh ở người rất đa dạng, sau thời gian ủ bệnh, người bệnh có thể xuất hiện 1 hay nhiều triệu chứng như: sốt, đau đầu, ho khan, đau họng, nghẹt mũi/sổ mũi, buồn nôn, đau bụng.
Việc xét nghiệm chẩn đoán bằng các biện pháp: Sử dụng các kỹ thuật nuôi cấy virus, huyết thanh học và sinh học phân tử.
Trong đó, việc chỉ định xét nghiệm PCR tìm virus Adeno trong các trường hợp: Sốt cao liên tục trên 48 giờ, đáp ứng kém với thuốc hạ sốt; và biểu hiện viêm đường hô hấp, viêm kết mạc, nôn, rối loạn tiêu hóa; và xét nghiệm phản ứng viêm không đặc hiệu tăng cao, hoặc có bệnh kèm theo.
Triệu chứng lâm sàng của nhiễm virus Adeno gây bệnh ở người rất đa dạng. Sau thời gian ủ bệnh, người bệnh có thể xuất hiện một hay nhiều triệu chứng như: Sốt, đau đầu, ho khan, đau họng, nghẹt mũi, sổ mũi, buồn nôn, đau bụng… Giai đoạn toàn phát, tùy theo các nhóm virus gây bệnh khác nhau mà bệnh biểu hiện các thể khác nhau như: Thể sốt viêm họng- kết mạc; thể viêm kết mạc 2 bên; thể viêm đường hô hấp cấp; thể viêm dạ dày- ruột; và các thể bệnh ít gặp như có các triệu chứng của tiểu khó, tiểu rắt, tiểu máu trong viêm bàng quang xuất huyết, rối loạn chức năng thận…
Theo Hướng dẫn, nguyên tắc điều trị virus Adeno gồm: Áp dụng biện pháp phòng ngừa lây nhiễm chuẩn trước và trong thời gian - điều trị, chăm sóc; phân loại và điều trị theo các mức độ nặng của bệnh; điều trị triệu chứng như: hạ sốt giảm ho, giảm đau... Điều trị hỗ trợ khác như: Đảm bảo trẻ được bú mẹ và dinh dưỡng hợp lý theo mức độ nặng của bệnh, bù nước điện giải, dinh dưỡng...
Trong điều trị, luôn tuân thủ nguyên tắc cấp cứu A-B-C: Kiểm soát đường thở, thở, tuần hoàn.
Hướng dẫn cũng nêu rõ việc cá thể hóa các biện pháp điều trị, đặc biệt là các ca bệnh nặng nguy kịch. Việc sử dụng kháng sinh/kháng nấm chỉ sử dụng khi có chỉ định; điều trị bệnh nền, bệnh kèm theo nếu có; điều trị triệu chứng tại nhà, theo dõi và phát hiện dấu hiệu nặng để đưa trẻ đến viện kịp thời. Bệnh nhân sốt được hạ sốt bằng Paracetamol; cho trẻ mặc thoáng, phòng thoáng khí, khi sốt ngoài uống hạ sốt có thể kết hợp kèm chườm nước ấm (nhiệt độ nước thấp hơn nhiệt độ cơ thể 3-5 C); cho trẻ uống thêm dung dịch diện giải oresol, ăn nhiều bữa, ăn lỏng.
