Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) đã có hiệu lực gần 02 năm nay, trong đó có những quy định rất cụ thể về việc cấm hút thuốc lá tại những điểm công cộng, nơi vui chơi giải trí trong nhà như: Bến xe, rạp chiếu phim, nhà hàng, quán café…, nhưng Luật cứ quy đinh, vi phạm vẫn cứ diễn ra nhan nhản.
Sẽ chẳng mấy ai quan tâm đến vấn đề này, nếu như không có câu chuyện bé trai 5 tuổi người Trung Quốc mới đây bị phát hiện ung thư phổi, và trong khoang phổi của của bệnh nhân bị ám một tảng khói tương đương với một người trưởng thành hút thuốc gần 20 năm.
Nghi vấn về nguyên nhân mắc bệnh của cậu dần hé lộ, khi cả ông, lẫn bà cậu bé thừa nhận đều là những “con nghiện” thuốc lá có thâm niên, còn cậu bé nhiều khả năng chính là nạn nhân của việc hút thuốc lá thụ động…?
Chia sẻ thêm về câu chuyện đầy đau lòng và không đáng có này, bà Phạm Thị Hoàng Anh, Giám đốc Tổ chức Nhịp cầu Sức khỏe (HeathBridge) không khỏi lo lắng khi cho biết, các quy định về việc cấm hút thuốc lá tại các nhà hàng đều đã có hiệu lực, tuy nhiên, rất ít nơi thực hiện nghiêm túc quy định này.
Cũng theo bà Hoàng Anh, đấy cũng là lý do giải thích vì sao một vị khách người nước ngoài khi đến Việt Nam đã khẳng định: Tìm được một nhà hàng không khói thuốc ở Việt Nam, đặc biệt ở Hà Nội là vô cùng khó khăn. Không chỉ khách hàng phải gánh chịu những hậu quả từ việc hút thuốc lá thụ động, theo bà Hoàng Anh, những nhân viên phục vụ ở nhà cũng sẽ là nạn nhân của việc làm này. Nhưng vì “miếng cơm manh áo”, họ vẫn phải chấp nhận…
Bản thân người viết bài này đã từng rất nhiều lần phải hứng chịu những trận khói thuốc mù mịt do các “thượng đế” bên cạnh nhả ra, nhưng cũng chỉ biết vậy vì ai phạt, phạt ai?
Không chỉ các nhà hàng nhỏ lẻ “phớt lờ” quy định này, thời gian gần đây rất nhiều khách hàng là trẻ nhỏ và phụ nữ phản ánh về tình trạng hút thuốc lá tràn lan tại một nhà hàng lớn, sang trọng nổi tiếng trong khu vực Sân bay Nội Bài, Hà Nội.
Khi khách hàng kiến nghị, nhân viên nhà hàng còn thể hiện thái độ khó chịu, cũng như bất hợp tác trong việc nhắc nhở khách không được hút thuốc lá trong khu vực nhà hàng, như chưa hề biết đến các quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng, khu vực trong nhà các nhà hàng, khách sạn…
Không dễ dàng gì triển khai có hiệu quả ngay các quy định này, tuy nhiên khi luật đã ra đời và có hiệu lực thì phải thực hiện nghiêm túc. Ông Thẩm Ngọc Trung – Thư ký Ban chỉ đạo PCTHTL, TP. Hà Nội cho hay, từ đầu năm đến nay, Sở Y tế Hà Nội đã tham mưu cho UBND TP kiểm tra tình hình thực hiện các quy định của Luật PCTHTL tại địa bàn 05 quận trọng điểm.
Các quận gồm: Đống Đa, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Tây Hồ và Hai Bà Trưng. Trong những cuộc kiểm tra này, đã xử phạt một số trường hợp vi phạm (chủ yếu vi phạm về buôn bán các loại hàng giả, hàng nhái và trưng bày, quảng cáo thuốc lá).
Thực tế, theo nhận xét của ông Trung, việc hút thuốc lá, tiếp thị thuốc lá tại các khu vực cấm trong các nhà hàng, khách sạn… trên địa bàn Thủ đô vẫn còn phổ biến do nhận thức của chủ nhà hàng và người dân còn nhiều hạn chế.
Trong thời gian tới: “Ban chỉ đạo PCTHTL TP. Hà Nội sẽ làm mạnh vấn đề này. Trước tiên sẽ tuyên truyền, vận động, nhắc nhở là chính. Sau một vài lần nhắc nhở không được, cơ quan chức năng sẽ tiếp tục kiểm tra, lập biên bản và xử lý nghiêm khắc các cơ sở vi phạm” – ông Thẩm Ngọc Trung cho hay.
Để triển khai có hiệu quả mô hình nhà hàng không khói thuốc, trong hai ngày 22 và 23/12/2015, Sở Y tế Hà Nội đã tổ chức Hội nghị tập huấn tăng cường thực hiện nhà hàng không khói thuốc trên địa bàn quận Hoàn Kiếm. Đối tượng của lớp tập huấn là cán bộ y tế và chủ/cán bộ quản lý các nhà hàng trên địa bàn quận.
Theo Kế hoạch Xây dựng mô hình không khói thuốc trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, các nhà hàng phải có nội quy hoặc biển báo cấm hút thuốc trong nhà hàng; thường xuyên nhắc khách hàng không hút thuốc;
Không có hiện tượng mua bán, quảng cáo, khuyến mãi và tiếp thị các sản phẩm thuốc lá dưới mọi hình thức; không nhận bất kì sự hỗ trợ trực tiếp hay gián tiếp của các công ty thuốc lá hay các tổ chức liên quan đến công ty thuốc lá và tổ chức sự kiện liên quan đến kinh doanh thuốc lá dưới bất kỳ hình thức nào;
Có hình thức nhắc nhở hoặc phạt đối với nhân viên có hành vi hút thuốc lá; không có hiện tượng hút thuốc lá trong nhà hàng, khách sạn; không có gạt tàn, đầu mẩu thuốc lá tại khu vực trong nhà hàng, khách sạn…/.