Lâm Đồng bàn giải pháp chống sạt lở, ngập úng

3 yếu tố chính gây sạt lở

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Phúc, Phó Chủ tịch UBND Lâm Đồng nhấn mạnh, thời gian qua, sạt lở, ngập úng cục bộ đã gây ra những thiệt hại nặng cho Đà Lạt nói riêng và nhiều địa phương khác ở Lâm Đồng.

Một trong những nguyên nhân chính là lượng mưa trong tháng 6 - 7/2023 tại Lâm Đồng rất lớn, kéo dài. Ví dụ riêng ngày 30/7, lượng mưa lên tới 196mm, bằng lượng mưa cả tháng 7/1985.

Do biến đổi thời tiết, sạt lở, ngập úng diễn ra, do đó cần những giải pháp căn cơ cảnh báo sớm. Với mong muốn đó, Lâm Đồng mong muốn qua Hội thảo, sẽ đưa ra các đánh giá khoa học, xác định kỹ những điểm có nguy cơ sạt trượt trên toàn tỉnh và đề xuất những giải pháp cảnh báo sớm; giải pháp căn cơ chống sạt lở, ngập úng.

Tại Hội thảo, các nhà khoa học, chuyên gia đánh giá, nguyên nhân sạt lở, ngập úng ở Đà Lạt chủ yếu xuất phát từ 3 yếu tố chính: Địa hình (độ dốc tự nhiên, đường tụ thuỷ…); địa chất (địa chất công trình, địa chất thuỷ văn, đứt gãy…) và khí tượng thuỷ văn (mưa lớn bất thường, kéo dài…). Bên cạnh đó cũng có phần lỗi chủ quan, xuất phát từ hạn chế trong quản lý nhà nước về quản lý, cấp phép xây dựng trên địa bàn TP Đà Lạt cũng như toàn tỉnh Lâm Đồng.

PGS.TS Nguyễn Văn Hiệp, nguyên PGĐ Sở Xây dựng TP HCM chỉ ra tồn tại là hiện nay, trong các quy định quản lý xây dựng đô thị chưa nói nhiều đến sạt trượt, ngập úng; thiếu các quy định cụ thể, chặt chẽ. Nhiều công trình xâm phạm vào thung lũng, lỗi chủ quan thuộc về cơ quan quản lý thiếu kiểm tra, xử lý ngay từ sớm.

“Cần tập trung nâng cao đến vai trò quản lý nhà nước trong cấp phép, quản lý xây dựng, tổ chức những gói thầu để nhà tư vấn tìm ra giải pháp đối với từng thế đất chứ không phải một giải pháp phòng, chống sạt lở, ngập úng áp dụng chung cho tất cả các thửa đất”, ông Hiệp nói, đồng thời chỉ ra lỗi chủ quan trong quản lý nhà nước dẫn đến ngập úng cục bộ. Đó là cơ quan chức năng chưa điều tra, nghiên cứu những vị trí nước nguồn đổ về định kỳ, lưu lượng cực đại, dẫn dòng, chuyển dòng từ thượng nguồn…

Cấp thiết xây dựng bản đồ khoanh vùng rủi ro

Cũng tại Hội thảo, bên cạnh các giải pháp cứng như gia cố bê tông, khoan cọc nhồi, giảm tải… thì các chuyên gia cũng giới thiệu các giải pháp mềm (công trình xanh) thân thiện với môi trường nhằm tăng cường thoát nước của khối đất, tạo thảm thực vật bề mặt; bảo đảm công tác quy hoạch đô thị gắn với quy hoạch cảnh báo sạt lở, xem đây là tiêu chí xây dựng quy hoạch.

Hội thảo đồng thời cung cấp những kinh nghiệm trong phòng chống sạt lở, ngập úng tại Trung Quốc, Nhật Bản…, - những nơi có địa chất tương đồng với Đà Lạt, cũng có lượng mưa lớn, sự phát triển cũng tương đồng Đà Lạt với các đô thị ở mái dốc, nhà cao tầng… và cũng từng xảy ra nhiều vụ trượt lở gây hậu quả nặng nề.

Đến từ Nhật Bản, ông Takami Kanno - Trưởng Văn phòng đại diện Cty Kawasaki tại Hà Nội chú trọng đến tính cần thiết xây dựng bản đồ khoanh vùng rủi ro nguy cơ ngập úng, sạt lở - vấn đề được cho cấp bách với Đà Lạt nói riêng và toàn tỉnh Lâm Đồng nói chung hiện nay. Bản đồ này không những giúp cảnh báo sớm nguy cơ sạt trượt, ngập úng mà còn là công cụ giúp cơ quan quản lý tham khảo, xem xét trong việc cấp phép xây dựng. Lấy ví dụ từ Nhật Bản, ông Kanno cho biết quốc gia này hầu như đã xây dựng các bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở, sóng thần, động đất cho các khu vực. Theo đó, những vị trí có nguy cơ sạt lở sẽ hạn chế hoặc không cấp phép xây dựng.

Phản hồi, định hướng tại Hội thảo, ông Phúc đề nghị các chuyên gia, nhà khoa học cũng như các cơ quan chuyên môn cần làm rõ như tác động của hoạt động san gạt đất, nhà kính, nhà lưới tới sạt lở, ngập úng; xem xét tính cần thiết để đưa cảnh báo sạt lở, ngập úng vào công tác lập quy hoạch, đánh giá trước khi cấp phép xây dựng; có nên quy định tỷ lệ bê tông hoá trong cấp phép xây dựng công trình…

“Trong cấp phép xây dựng có 2 vấn đề cần lưu ý, đó là trách nhiệm cơ quan tư vấn thiết kế và quản lý nhà nước; không phải nhà tư vấn thiết kế nào cũng làm hết trách nhiệm và rõ ràng công tác thẩm định, lập quy hoạch đô thị của chúng ta đang có vấn đề, những chỗ có nguy cơ sạt lở không thể cấp phép xây dựng”, ông Phúc nói.

Đồng tình với sự cần thiết lập bản đồ khoanh vùng rủi ro của chuyên gia Nhật Bản, ông Phúc cho biết, bản đồ khoanh vùng rủi ro cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, đến nay chưa có tỉnh nào làm, pháp luật cũng chưa có quy định rõ. Lãnh đạo Sở Xây dựng Lâm Đồng cũng nhất trí với tính cần thiết bản đồ khoanh vùng rủi ro, cho biết sau Hội thảo sẽ làm việc cụ thể với công ty Nhật Bản để xem xét triển khai việc lập bản đồ.

Kết luận Hội thảo, ông Phúc lưu ý một số nội dung cần quan tâm xử lý như: Hệ thống thoát nước đô thị; ngập úng, bê tông hoá, nạo vét hồ, sông, suối; đô thị hoá các vùng ven; nâng cao hiệu quả quản lý xây dựng, xử lý công trình khi có sự cố; cảnh báo sớm thiên tai… Cùng với đó, Sở Xây dựng cần nghiên cứu đề xuất lập bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt trượt, ngập úng, đưa bản đồ vào công tác lập quy hoạch; tổng hợp các nhóm nguyên nhân mà các chuyên gia, nhà khoa học đã phân tích để có giải pháp cụ thể, nhất là với yếu tố nhân tai (đào đắp đất…). Lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng cũng kiến nghị Bộ Xây dựng thể chế hoá các quy định phòng, chống sạt lở để các địa phương cũng như Lâm Đồng có cơ sở triển khai đồng bộ, hiệu quả.