Bao đời nay, đồng bào Tày ở xã Thông Huề, huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) đều cho rằng loài báo hoa mai, sóc, quạ có khả năng tiên đoán được sự chết chóc. Họ tin vào điều đó bởi từng có nhiều người thoát chết nhờ sự báo trước của một trong ba loài vật này.
Minh chứng là cách đây không lâu, có một thanh niên ở bản Khuông thoát chết nhờ loài báo hoa mai báo điềm “gở”. Để tìm hiểu thực hư câu chuyện này, chúng tôi đã gặp gỡ các già làng, trưởng bản khắp vùng Thông Huề để tìm lời giải đáp.
Bản làng bị “ám” vì “sứ giả cõi âm”
Cách thành phố Cao Bằng khoảng 50 km, khuất sau con đèo Khau Liêu vừa được Nhà nước xẻ đá, làm đường là bản Khuông. bản Khuông hiện ra với cánh đồng mấp mô sau những ruộng lúa vừa mới thu hoạch. Theo tìm hiểu của người viết, bản Khuông chính là nơi có người thoát chết vì được loài báo hoa mai báo trước.
Ngôi nhà anh Triệu Văn Long (25 tuổi) ở bản Khuông hiện ra sau các vườn cây vầu, ở phía chân núi Phia Rác. Theo người dân nơi đây, chính anh Long là thanh niên may mắn thoát chết sau khi nhìn thấy loài báo hoa mai. Anh Long thuật lại: “Từ nhỏ tôi đã nghe các cụ kể về loài báo bí ẩn này rồi. Lớn lên tôi cũng chẳng tin điều đó lắm, cho đến khi dân bản Khuông xôn xao vì cái chết của một người tên Văn, có sự xuất hiện của báo hoa mai thì tôi mới thấy nghi ngờ”.
Theo lời kể của anh Long, buổi sáng hôm đó thời tiết cũng khá lạnh, anh cùng 3 người bạn cầm bao tải lên đồi Khau Liêu để đào quặng. Anh Long bảo: “Hơn một tiếng đồng hồ trôi qua mà trong bao tải tôi vẫn không có một cân quặng nào. Lúc đó, tôi bèn đánh liều chui vào miệng hang ở gần đó xem thế nào. Bất giác, tôi nghe thấy tiếng động xột xoạt ở bên ngoài. Tôi quay mặt ra thấy một con báo hoa mai đang nhìn chằm chằm vào trong hang. Chưa kịp nghĩ ra điều gì thì con vật vụt chạy. Nhớ lời các cụ kể tôi lập tức rời khỏi hầm quặng...”.
Và trùng hợp là, ngay sau khi anh Long rời khỏi hầm, có một tiếng động lớn rồi đất đá đổ xuống lấp kín miệng hang. Sau khi thoát chết, người dân ở trong làng cho rằng anh Long “cao số” nên mới thoát như vậy. Người khác lại bảo, chính con báo hoa mai đó đã báo hiệu sự chết chóc cho anh Long kịp rời khỏi hang.
 |
| Báo hoa mai là một loài vật báo hiệu sự chết chóc ở bản Tày |
Tuy nhiên, loài báo tiên đoán chính xác và sợ hơn hai con vật trên rất nhiều. Nó rất hiếm khi xuất hiện nhưng hễ mỗi lần xuất hiện là chắc chắn có chuyện. Hơn nữa, người dân nơi đây còn lo sợ bị chúng ăn thịt nếu không may gặp phải. Cũng như mọi người ở đây, tôi cho rằng tính dự đoán của loài báo hoa mai cực kỳ chính xác. Và tôi tin vào chuyện này nhưng không thể giải thích được căn cớ vì sao lại vậy”.
Mặc dù người dân nơi đây không giải thích được những điều bí ẩn về báo hoa mai nhưng quan niệm của họ về loài vật báo hiệu điều xui xẻo, chết chóc này đã trở nên quen thuộc. Thậm chí, không chỉ riêng đối với người dân xã Thông Huề mà ở tỉnh vùng sơn cước này rất nhiều nơi cũng tin rằng như vậy. Thế mới có chuyện mỗi khi nhìn, nghe thấy sóc bay, quạ kêu, báo hoang xuất hiện, người dân lại cho rằng ở bản sẽ gặp chuyện chẳng lành.
 |
| Ngoài báo hoa mai, quạ cũng là một trong ba loài vật báo điềm gở ở bản Khuông |
Những năm gần đây, người dân xã Thông Huề đã tìm đủ mọi cách để săn tìm, lý giải sự huyền bí của loài vật này sau khi con bò nhà anh Triệu Văn Lạnh (48 tuổi) bị thú rừng xẻ thịt, hút máu trong thung lũng cách đây hơn hai năm trước. Khu rừng mà người làng bản Khuông hàng ngày thả trâu bò ngày càng xuất hiện nhiều thợ săn không chuyên.
Họ cho rằng, chính loài báo hoang là “thủ phạm” khiến bò chết và phải săn bằng được bởi vì nó là mối nguy hiểm của dân làng. Hơn nữa, loài vật này rất có giá trị, nhất là khi đem bán cho thương lái ở Trung Quốc. Theo cánh thợ săn, loài báo có một điều khó giải thích bởi khi giơ súng tự chế ra bắn lại không nổ.
Cũng theo các cụ cao niên ở bản Khuông, báo hoa mai từng là nỗi khiếp sợ của người bản Tày bởi chúng chuyên ăn thịt người và các động vật khác. Một số hộ gia đình ở làng Lang Lài, xã Thông Huề vì thường xuyên thả trâu bò vào rừng sâu nên cũng bị loài hổ, báo bắt mất. Khi họ tìm đến thì chỉ còn bộ xương của con vật nhà mình. Dân bản Khuông sợ đến nỗi không dám vào rừng trồng ngô, kiếm củi.
Đồng bào người Tày tin rằng con quạ, con sóc và loài báo hoa mai đều là “sứ giả cõi âm”. Nếu một trong ba con vật này xuất hiện thì chắc chắn bản làng sẽ gặp tai ương hoặc chết chóc. Người bản Khuông lấy cái chết bí ẩn của hai thanh niên Trương Văn Văn và Nông Văn Tú để chứng minh cho sự linh thiêng của loài báo này. Họ lấy cái chết của anh Nông Văn Bào, bà Vân, ông Mần đề lý giải cho tiếng hú linh thiêng của loài sóc bay. Và ba loài vật này đều là điềm gở cho sự chết chóc.
Người bản Khuông đến nay vẫn chưa hết bàng hoàng về sự việc gió thổi tốc mái vì có liên quan đến loài báo hoa mai cách đây hơn 3 tháng trước. Theo người dân, đã có người nhìn thấy báo hoa mai xuất hiện ở khu thung lũng gần làng vài hôm trước khi bị hứng chịu gió lốc.
Người thì cho rằng chính loài vật này đã báo hiệu trước tai ương cho dân làng. Có người lại suy luận, báo hoa mai đã gieo họa cho người bản Khuông vì từ trước đến giờ làng này chưa lần nào bị gió lốc làm thiệt hại nhiều tài sản như vậy. Vì vậy, câu chuyện báo hoa mai báo hiệu điều xui xẻo, chết chóc luôn được người dân truyền tai cho nhau từ bản này sang bản khác.
 |
| Anh Triệu Văn Long từng thoát chết khi thấy báo hoa mai xuất hiện trước miệng hang |
Cho đến thời điểm này chưa hề có tài liệu khoa học nào nói về sự linh thiêng của loài báo hoa mai. Lâu nay, người dân vùng núi họ quan niệm sự xuất hiện của loài báo này là điều xui xẻo, chết chóc nhưng nó chỉ mang tính dân gian. Một điều cần lý giải thêm nữa là, nếu sự thật không có chuyện như vậy thì vì sao lại có những lời đồn, nhất là trong các bản làng người Tày theo dạng “không có lửa thì làm sao có khói?”.
Để tìm hiểu thực hư câu chuyện, chúng tôi đã tìm đến gặp ông Nông Văn Mần (68 tuổi) là người biết nhiều điều bí ẩn ở xã Thông Huề. Ông Mần làm nghề phụ thầy Tào chuyên đi làm lễ ma chay nên hay tiếp xúc, nghe nhiều chuyện ma mị.
Ông Mần cho biết: “Chuyện người dân đồn thổi về loài báo hoa mai báo hiệu điềm gở thì đã có từ lâu. Hồi tôi còn thanh niên cũng đã từng thấy nó một lần nhưng không hề có vấn đề gì. Làm nghề thầy Tào tôi nghe nhiều chuyện ma quỷ và họ cứ cho rằng tôi nói chuyện được với thần linh, hồn phách mà sự thật không phải như vậy. Đó là mình thực hiện theo phong tục nghi lễ ma chay, mãn tang, mừng nhà mới... Tôi xem trên ti vi thấy họ nói về hổ, báo nhiều nếu có thật thì đã chết hết rồi”.
Theo các nhà khoa học, hiện tượng này là do con người phát ra một làn sóng từ não với những tần số khác nhau, tựa như làn sóng phát ra như đài phát thanh. Khi một người sắp chết, làn sóng trong cơ thể người đó trở nên yếu ớt và phát ra một tần số rất phù hợp với “đài bắt sóng” của con quạ. Riêng đối với người vừa chết, làn sóng trong người vẫn còn phát ra nhưng rất yếu. Trong cả hai trường hợp này, chỉ có con quạ là cảm nhận được và “bắt sóng” làn sóng đó tìm đến người chết. Chim cũng tương tự như báo, có thể đây là do sóng giao thoa giữa người và vật.
Sự thật về chuyện này chưa ai dám khẳng định, nhưng mỗi khi loài vật này xuất hiện người dân vùng sơn cước lại một phen hoang mang, lo sợ. Trong tiềm thức của người dân họ vẫn tin loài báo có khả năng dự báo tương tự như loài quạ và sóc bay. Và những câu chuyện về “sứ giả coi âm” luôn được người đời lưu truyền cho nhau nghe. Họ cho đây là loài vật có lợi bởi tính dự báo, cũng có người cho rằng đó là sự xui xẻo bởi vì chúng xuất hiện nên mới có người chết hay gặp tai ương.
