Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong bối cảnh nhu cầu nhập khẩu thủy sản gia tăng tại các thị trường chính, XK của Việt Nam đã ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ trong tháng 10. Đặc biệt, thị trường Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) có mức tăng 37%, trở thành thị trường lớn nhất và tăng trưởng nhanh nhất trong tháng. Các thị trường khác cũng sôi động với mức tăng trưởng đáng kể: Mỹ tăng 31%, Nhật Bản tăng 22%, EU tăng 27%, và Hàn Quốc tăng 13%.
Tổng kim ngạch XK sang Trung Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc) và Mỹ đến cuối tháng 10/2024 đạt 1,5 tỷ USD. Với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ ở Trung Quốc và Hồng Kông, hai thị trường này có tiềm năng vượt Mỹ để trở thành thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam vào cuối năm 2024 nếu duy trì mức tăng trưởng 20% trong 10 tháng qua.
Dù kinh tế châu Âu phục hồi chậm hơn so với Mỹ và Trung Quốc, nhu cầu tiêu thụ và giá nhập khẩu thủy sản tại EU đang dần phục hồi, tạo ra triển vọng lạc quan cho doanh nghiệp Việt Nam. XK sang EU tính đến cuối tháng 10/2024 tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong khi đó, XK sang Nhật Bản và Hàn Quốc tăng khiêm tốn từ 1,5% đến 2%, do ảnh hưởng của lạm phát kéo dài tại hai thị trường này. Nhật Bản, từng là thị trường nhập khẩu chính của Việt Nam, đã tụt xuống vị trí thứ ba với kim ngạch đạt 1,25 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2024, còn Hàn Quốc chỉ đạt 646 triệu USD.
Tôm và cá tra dẫn đầu trong xuất khẩu thủy sản
Trong số các mặt hàng thủy sản, tôm và cá tra có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ nhất trong năm 2024. Tính đến cuối tháng 10, XK tôm đạt hơn 3,2 tỷ USD, tăng 13%, trong khi cá tra đạt gần 1,7 tỷ USD, tăng 10%. Riêng tháng 10, XK tôm và cá tra lần lượt tăng 26% và 24%, vượt xa các mặt hàng khác như cá ngừ và mực, bạch tuộc.
Ngày 22/10/2024, Bộ Thương mại Hoa Kỳ công bố thuế chống trợ cấp sơ bộ (CVD) cho tôm nhập khẩu từ Ecuador, Ấn Độ và Việt Nam, trong đó tôm Việt Nam chỉ chịu mức thuế 2,84%, thấp hơn đáng kể so với Ấn Độ (4,36%) và Ecuador (7,55%).
“Điều này mang lại lợi thế cạnh tranh cho tôm Việt Nam trên thị trường Mỹ. Tuy nhiên, dù tôm và cá tra đang trong mùa cao điểm XK, các doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với tình trạng thiếu nguyên liệu trong nước. Để tận dụng cơ hội thị trường, các doanh nghiệp cần linh hoạt sử dụng nguồn nguyên liệu dự trữ và nguồn cung thay thế” – VASEP nhận định.
Nhóm sản phẩm hải sản khai thác, bao gồm cua ghẹ và nhuyễn thể có vỏ, tiếp tục duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ. Trong tháng 10, XK cua ghẹ và các loài giáp xác khác tăng 58%, nhuyễn thể có vỏ tăng 138%. Tính đến cuối tháng 10, doanh thu từ hai nhóm sản phẩm này đạt lần lượt 267 triệu USD và 173 triệu USD, tăng 66% và 58% so với cùng kỳ năm trước.
Theo VASEP, việc Trung Quốc giảm NK thủy sản từ Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm cao cấp, đã mở ra cơ hội cho Việt Nam tăng XK hai nhóm sản phẩm này sang thị trường Trung Quốc.
Tuy nhiên, XK cá ngừ và mực, bạch tuộc tuy có tăng trưởng dương trong tháng 10 nhưng đang chững lại so với nửa đầu năm do ảnh hưởng của Nghị định 37 về các quy định chặt chẽ về kiểm soát hải sản khai thác. Các thủ tục xác nhận và chứng nhận thủy sản bị đình trệ tại nhiều cảng cá, đặc biệt là cá ngừ vằn – nguồn nguyên liệu chính cho chế biến đóng hộp. Ngư dân lo ngại vi phạm quy định kích thước tối thiểu của cá ngừ vằn 0,5m, hoặc khai thác về không bán được cho nhà máy chế biến XK.
Ngành hải sản khai thác Việt Nam hy vọng sẽ có kết quả tích cực từ chương trình thanh tra IUU của EU dự kiến vào tháng 11/2024. “Nếu có kết quả thuận lợi, XK cá ngừ có thể đạt mốc 1 tỷ USD vào cuối năm như năm 2022” – VASEP dự báo.