Trong văn bản, Bộ GD&ĐT nêu, Nghị quyết số 29 của Ban chấp hành TƯ Đảng và Nghị quyết số 88 của Quốc hội về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT yêu cầu với chương trình giáo dục phổ thông mới, giáo dục phổ thông 12 năm gồm hai giai đoạn: Giáo dục cơ bản (gồm tiểu học 5 năm và THCS 4 năm) và giáo dục định hướng nghề nghiệp (THPT 3 năm). Đặc biệt ở cấp THPT yêu cầu học sinh học một số môn học bắt buộc, đồng thời được tự chọn các môn học và chuyên đề học tập theo hình thức tích lũy tín chỉ.
Với môn Sử, giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến 9) là nội dung bắt buộc. Cụ thể, ở tiểu học, từ lớp 1 đến lớp 3, nội dung lịch sử được thực hiện trong các môn học Tự nhiên và Xã hội với tổng thời lượng cả 3 năm học là 210 tiết (so với với Chương trình giáo dục phổ thông cũ chỉ 140 tiết). Ở lớp 4 và lớp 5, nội dung lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lý, là môn học bắt buộc với tổng số 140 tiết (không thay đổi về thời lượng so với chương trình cũ).
Chương trình mới được thiết kế theo phạm vi mở rộng dần về không gian Địa lý và không gian xã hội, từ địa lý, lịch sử của địa phương, vùng miền, đất nước Việt Nam đến các nước láng giềng, khu vực và thế giới. Mục tiêu học sinh làm quen với một số nội dung cơ bản của lịch sử Việt Nam và lịch sử thế giới.
 |
Sách Lịch sử lớp 10, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống viết theo Chương trình giáo dục phổ thông mới. (Ảnh minh hoạ: NXBGDVN)
Ở cấp THCS, nội dung giáo dục lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lý, là môn học bắt buộc từ lớp 6 đến lớp 9, tổng số 420 tiết (50% thời lượng dành cho phân môn Sử). Nội dung lịch sử ở cấp THCS trang bị cho học sinh những kiến thức phổ thông, cơ bản, cốt lõi của toàn bộ lịch sử thế giới, lịch sử Việt Nam từ nguyên thủy đến cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại.
Bên cạnh đó, nội dung lịch sử cũng được lồng ghép trong môn Đạo đức (ở cấp tiểu học), môn Giáo dục công dân (ở cấp THCS), Nội dung giáo dục của địa phương, với thời lượng 35 tiết cho mỗi lớp từ lớp 1 đến lớp 9. Trong đó, lịch sử của các địa phương tiếp tục được đưa vào dạy học bắt buộc ở tất cả các lớp, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn lịch sử dân tộc Việt Nam.
"Với cách thiết kế chương trình như trên, ở giai đoạn giáo dục cơ bản, trong toàn cấp tiểu học và THCS, tất cả học sinh đều được học lịch sử dân tộc Việt Nam đầy đủ, cơ bản và toàn diện", Bộ GD&ĐT nêu trong văn bản.
Lên cấp THPT, lịch sử được bố trí là môn trong tổ hợp Khoa học xã hội. Theo chương trình mới, học sinh phải tự chọn 5 môn trong 3 nhóm môn học (nhóm khoa học xã hội: Lịch sử, Địa lý, Kinh tế và pháp luật; nhóm khoa học tự nhiên: Vật lý, Hoá học, Sinh học; nhóm công nghệ và nghệ thuật: Tin học, Công nghệ, Âm nhạc, Mỹ thuật) - mỗi nhóm phải chọn ít nhất 1 môn học.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 quy định: "Các trường có thể xây dựng các tổ hợp môn học từ 3 nhóm môn học và chuyên đề học tập nói trên để vừa đáp ứng nhu cầu của người học vừa bảo đảm phù hợp với điều kiện về đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học của nhà trường". Như vậy, môn Lịch sử vẫn sẽ được dạy ở tất cả các trường THPT, bảo đảm sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên lịch sử hiện có.
 |
Từ lớp 10 năm học tới, Lịch sử là môn học tự chọn. (Ảnh minh hoạ: Đ.H)
Về phương pháp dạy học môn Lịch sử, Bộ GD&ĐT thông tin, việc dạy học dựa trên nền tảng những nguyên tắc cơ bản của sử học và giáo dục hiện đại. Môn Lịch sử cấp THPT tổng thời lượng 315 tiết (chương trình cũ 140 tiết) được hệ thống hoá, củng cố kiến thức thông sử ở giai đoạn giáo dục cơ bản. Các nội dung tập trung tìm hiểu sâu hơn các kiến thức lịch sử cốt lõi thông qua các chủ đề, chuyên đề học tập về lịch sử thế giới, lịch sử khu vực Đông Nam Á và lịch sử Việt Nam.
Mặt khác, nội dung lịch sử cũng được đưa vào nội dung của địa phương, với thời lượng 35 tiết cho mỗi lớp từ lớp 10 đến lớp 12. Với môn Giáo dục quốc phòng và an ninh cấp THPT là môn học bắt buộc với thời lượng 35 tiết/năm học, trong đó có nội dung giáo dục cho học sinh về truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, lực lượng vũ trang nhân dân và nghệ thuật quân sự Việt Nam.
Chương trình giáo dục mới chú trọng bồi dưỡng 5 phẩm chất cho học sinh: Yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. Ở đó, nội dung dung giáo dục lịch sử nói riêng, giáo dục khoa học xã hội nói chung đóng vai trò chủ đạo trong việc giáo dục nhân sinh quan, thế giới quan, hoàn thiện nhân cách, giáo dục ý thức dân tộc, tinh thần yêu nước cho học sinh.
Trước những băn khoăn về việc học sinh không tự chọn môn Lịch sử, Bộ GD&ĐT cam kết sẽ chỉ đạo các địa phương, trường học có biện pháp định hướng hỗ trợ học sinh chọn các tổ hợp môn học hợp lý, phù hợp với các điều kiện thực tiễn, phát huy hết được nhóm nhân lực nhà giáo dạy học môn này.
