Khu lăng mộ Nghi Thiên Chương Hoàng hậu Từ Dụ (còn có tên gọi là Xương Thọ lăng) thuộc Quần thể di tích lăng vua Thiệu Trị, nơi yên nghỉ vĩnh hằng của Hoàng Thái hậu Từ Dụ (tên húy là Phạm Thị Hằng) bà là trưởng nữ của Lễ Bộ Thượng thư Đức Quốc công Phạm Đăng Hưng (1764 – 1825), quê quán tại giồng Sơn Quy, thôn Tân Niên Đông, huyện Kiến Hòa, trấn Định Tường (nay là xã Long Hưng, thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang). Bà vốn là Quý phi của vua Thiệu Trị và là mẹ ruột của vua Tự Đức.
Lăng bà được xây dựng vào những năm đầu thế kỷ XX, nằm trong tổng thể cảnh quan lăng vua Thiệu Trị, có bố cục theo hướng “nội quan, ngoại quách”. Đây cũng chính là hình thức kiến trúc điển hình từ thời các vị chúa Nguyễn. Trải qua hơn 100 năm tồn tại, mặc dù trên tổng thể có thể nhìn nhận rằng lăng Nghi Thiên Chương Hoàng hậu Từ Dụ còn khá nguyên vẹn. Tuy nhiên, qua quá trình tác động của lịch sử và điều kiện môi trường tự nhiên bất lợi (nóng, ẩm, mưa nhiều…) đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến sự nguyên vẹn của di tích.
 |
Khuôn viên lăng mộ Nghi Thiên Chương Hoàng hậu Từ Dũ |
Theo Giám đốc Trung tâm BTDTCĐ Huế, ông Hoàng Việt Trung cho biết, DA do gia đình ông Huỳnh Văn Mạnh và phu nhân là bà Phạm Đăng Túy Hoa (đại diện gia đình họ Phạm Đăng) tài trợ thông qua Quỹ Bảo tồn di sản Huế, với tổng kinh phí gần 6,9 tỷ đồng và 49 cây tùng La Hán. Bảo tồn, tu bổ, phục hồi và tôn tạo di tích lăng mộ Nghi Thiên Chương Hoàng hậu Từ Dũ là DA đầu tiên được sử dụng hoàn toàn kinh phí tu bổ từ nguồn xã hội hoá thông qua Quỹ Bảo tồn di sản Huế; và là đóng góp vô cùng quan trọng của dòng họ Phạm Đăng trong việc chung tay cùng Nhà nước bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hóa của Quần thể Di tích Cố đô Huế.
 |
Tặng bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tri ân tấm lòng của gia đình ông Huỳnh Văn Mạnh và bà Phạm Đăng Túy Hoa |
Công trình khởi công vào ngày 13/6/2023, được thi công, thực hiện cẩn trọng để không ảnh hưởng đến yếu tố gốc của di tích. Đến nay, công trình đã hoàn thiện với các hạng mục: Trụ biểu, Hồ Tân Nguyệt và hệ thống cống đối lưu, sân nền, bậc cấp trước lăng, sân nền tự nhiên, cổng, vòng tường thành ngoại và tường thành nội. Di tích được tôn tạo khang trang xứng tầm công lao cống hiến của Hoàng Thái hậu Từ Dũ đối với lịch sử của dân tộc.
DA hoàn thành góp phần quan trọng trong việc hoàn chỉnh tổng thể kiến trúc - cảnh quan - văn hóa của lăng vua Thiệu Trị, xứng đáng là tài sản văn hóa quý báu của nhân loại đã được tổ chức UNESCO xếp hạng di sản văn hóa thế giới. Từ đây, du khách tham quan sẽ có thêm một điểm đến vô cùng hấp dẫn, từng bước nâng cao giá trị khai thác du lịch, làm tăng ưu thế cho mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, phù hợp với định hướng Xây dựng và phát triển Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế.
