Nghề săn châu chấu tại Nghệ An có từ khá lâu nhưng một số người thực sự sống với nghề này chủ yếu tập trung ở thị xã Hoàng Mai và huyện Quỳnh Lưu. Hàng năm cứ khoảng từ tháng 5 đến tháng 10, những người săn châu chấu có mặt trên khắp các cánh đồng từ Nghệ An đến Hà Tĩnh để hành nghề. Dụng cụ để “săn” châu chấu khá đơn giản gồm vợt đường kính miệng rộng khoảng 60cm, cán dài khoảng 1m, thường được gắn vào hai bên hông xe máy. Chiếc xe chạy đến đâu, gây động đến đó làm châu chấu dưới mép ruộng bay lên rồi chui thẳng vào vợt. Cứ chạy khoảng hơn mươi phút, các “thợ săn” dừng lại đổ châu chấu một lần.
Anh Lê Văn Tấn (ngụ thị xã Hoàng Mai) chia sẻ, khi bắt châu chấu trên đồng lúa cần cẩn thận để không ảnh hưởng đến hoa lợi; còn bắt trên đồng cỏ dễ dàng hơn. Mùa này, lúa mới gieo cấy, châu chấu ít nên thợ săn “tôm bay” chủ yếu bắt trên đồng cỏ. Để hành nghề, mỗi ngày anh và đồng nghiệp dậy từ sớm, chất đồ nghề lên xe, di chuyển đi các nơi. Hôm gặp PV, “bãi săn” của anh là cánh đồng bỏ hoang nằm cạnh một khu công nghiệp ở TP Vinh. Mặt ruộng không bằng phẳng, hình thành nhiều ụ cỏ, “ổ gà, ổ voi” là thách thức với thợ bắt châu chấu.
Trên mặt ruộng mấp mô, “thợ săn” khác là anh Hồ Đức Tiến (ngụ thị xã Hoàng Mai) phải chạy xe ở tư thế đứng, hai tay tì mạnh vào ghi đông để điều khiển xe luồn lách qua những ụ đất hay tăng lực kiểm soát, tránh va đập... Tuy vậy, không ít lần anh phải “đo đất” vì tay lái không đủ chắc. Dù ngã thâm tím đầu gối, anh vẫn cho rằng “may mắn” vì chưa có tình huống nghiêm trọng nào xảy ra.
 |
Công việc vất vả nhưng đem lại tiền thu nhập tương xứng. |
Sau một thời gian chạy xe máy khắp cánh đồng hoang, khi áng chừng lượng châu chấu trong vợt đã nhiều, anh Tiến lên bờ trút châu chấu vào túi cước khác. Châu chấu nhỏ cỡ đầu đũa lẫn với cỏ khô được anh giũ sạch cỏ, “tách” ra. Công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo và nhanh nhẹn để tránh châu chấu bay ra ngoài. Cách thức đánh bắt này bảo đảm châu chấu khỏe mạnh, không bị đứt, gãy càng.
“Thợ săn” này cho biết, trung bình mỗi ngày bắt được 10 - 15kg châu chấu. Toàn bộ số châu chấu đều được các thương lái ngoài Hà Nội gom hết để cung cấp cho các nhà hàng làm mồi nhậu hoặc đại lý chuyên cung cấp thức ăn cho chim. Giá châu chấu nhập cho các đại lý hiện ở mức 110 nghìn đồng/kg. Mỗi ngày thu nhập của anh khoảng 1,5 triệu đồng, cuối mùa thì chỉ khoảng trên dưới 700 nghìn đồng/ngày. Ngày nhiều bù ngày ít, tính sơ sơ, trừ chi phí xăng xe, mức thu nhập của anh mỗi ngày khoảng 1 triệu đồng. Với những người làm nghề nông thì đó là nguồn thu nhập đáng kể để có thể trang trải cuộc sống.
Những người bắt châu chấu trải lòng, nghề này tuy vất vả nhưng luôn có “tiền tươi, thóc thật”, không sợ bị quỵt nợ. Công việc cũng không cần bỏ nhiều vốn, cái chính là phải có sức khỏe và sự nhanh nhạy, chịu khó. Mỗi bộ lưới dùng để chăng châu chấu giá hơn 1 triệu đồng, nhưng có thể dùng được nhiều năm. Mỗi mùa qua đi, có gia đình thu nhập vài chục triệu đồng. Cũng chính nhờ nghề săn “lộc trời” này mà nhiều hộ gia đình đã gom tiền góp phần cất cho mình căn nhà khang trang, nuôi con cái ăn học.
Châu chấu là một loại côn trùng gây thiệt hại mùa màng rất lớn, do đó việc người dân săn bắt loại côn trùng này cũng có tác động tích cực đến việc sản xuất. Chính quyền một số địa phương luôn khuyến khích người dân săn bắt “tôm bay” để vừa có thêm thu nhập, vừa trừ hại cho mùa màng.
