Nếu có cơ hội, hãy tìm đến đại dương xanh ngắt ngoài khơi bờ biển Lanzarote, Tây Ban Nha để thưởng ngoạn Museo Atlántico-bảo tàng điêu khắc dưới nước đầu tiên của châu Âu nói riêng và trên thế giới nói chung.
3 năm với hơn 300 kiệt tác
Museo Atlantico là tâm huyết của nghệ sĩ người Anh Jason deCaires Taylor thiết kế mất 3 năm để hoàn thành với hơn 300 tác phẩm nằm độ sâu 12-15m, đặt rải rác tại 12 khu vực dưới đáy biển, tạo thành một công trình kiến trúc vô cùng vĩ đại và đồ sộ. Các tác phẩm của ông đa dạng hình dáng và mô tả nhiều hoạt động của con người, từ quy mô tập thể tới đôi lứa hay cá nhân, như một con thuyền đầy ắp người di cư, một cặp đôi cùng nhau tự chụp ảnh... Chúng được đưa xuống nước vào tháng 2/2016 và gần một năm sau đó, ngày 10/1/2017, bảo tàng chính thức mở cửa đón tiếp du khách tham quan.
Được biết, ông Jason deCaires Taylor sinh năm 1974 trong gia đình có cha là người Anh, mẹ là người Guyana và lớn lên ở châu Âu và châu Á, nơi ông dành hầu hết thời tuổi thơ khám phá những rặng san hô Malaysia. Tốt nghiệp học viện nghệ thuật London năm 1998 chuyên ngành điêu khắc, nhưng Taylor lại trở thành giáo viên dạy lặn và nhà tự nhiên học về thế giới dưới nước. Một trong những đam mê lớn của Jason Taylor là tạo nên những tác phẩm độc đáo và đặc biệt là có liên quan đến biển, nơi đã gắn bó với anh cả cuộc đời. Con người, lịch sử và văn hóa nhiều sắc màu của hòn đảo Grenada vùng Caribbean đã cho Taylor cảm hứng tạo nên những bức tượng và đặt chúng dưới đáy đại dương.
 |
| Tác phẩm Vicissitudes |
Bảo tàng Museo Atlantico không phải là bảo tàng dưới nước đầu tiên của nghệ sĩ Jason deCaires Taylor. Ông cũng đã có những công trình tương tự như là MUSA (Museo Subacuatico de Arte) ở vùng biển đảo Cancun và Isla Mujeres của Mexico năm 2009, cũng như Công viên điêu khắc dưới nước Vịnh Molinere ở đảo quốc Grenada (nằm về phía đông bắc Venezuela) mở cửa năm 2006. Và thậm chí, công viên điêu khắc dưới nước ở Grenada của ông còn trở thành loại hình xây dựng công viên dưới nước đầu tiên trên thế giới và được liệt vào danh sách 25 kỳ quan thế giới trên tạp chí National Geographic.
Còn MUSA, công trình với hơn 450 tượng điêu khắc được đặt dưới nước bên ngoài bờ biển Cancun, Mexico và được tạp chí Forbes miêu tả là một trong những điểm đến độc đáo nhất thế giới. Bảo tàng đã mang lại nguồn doanh thu khổng lồ cho ngành du lịch Cancun (36 triệu USD), và tạo không gian cho các rạn san hô ở vùng biển khác trong khu vực bán đảo Yucatan tái sinh, nâng cao khả năng chống chịu với các cơn bão sau này.
Cá nhân ông Jason khi nói những tác phẩm của mình cho rằng, đó là món quà ông dành cho những người “đã để lại hi vọng và giấc mơ dưới đáy biển sâu”.
 |
| Một số tác phẩm điêu khắc khác ở bảo tàng Museo Atlantico |
Sau gần 3 năm thực hiện, bảo tàng Museo Atlántico chính thức khai trương và du khách có thể đến chiêm ngưỡng những tác phẩm tuyệt vời bằng cách lặn hoặc nhìn qua thuyền có đáy kính. Mục đích của Museo Atlantico là thể hiện cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại cũng như sự chia rẽ trong xã hội, với một số tác phẩm đáng chú ý bao gồm: The Rubicon (Giới hạn quyết định), The Vortex (Cơn lốc) và The Raft of Lampedusa (Chiếc bè ở Lampedusa) – tái hiện hình ảnh dòng người tị nạn đến hòn đảo của Italia.
Được biết, trong số các tác phẩm của mình, “Vicissitudes” là nhóm tượng được đặt năm 2007 ở độ sâu 5m, là một trong những tác phẩm ấn tượng nhất trong công viên dưới nước. Vòng tròn 26 em nhỏ đang nắm tay và nhìn ra phía trước biểu tượng cho vòng đời cũng như nâng cao tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường cho thế hệ tương lai. Taylor mất 6 tháng điêu khắc nên tác phẩm nặng 4 tấn từ xi măng có khả năng chống chọi với tình trạng thủy triều lên xuống ở đảo.
Hay kiệt tác “Nhà báo bị lãng quên”- bức tượng được đặt năm 2006 ở độ sâu 7,5m. Nhà báo ngồi một mình trên bàn, trước mặt là chiếc máy đánh chữ và những bài báo của thập kỷ 1970 với nhiều nội dung liên quan đến sự căng thẳng leo thang ở Cuba trước khi cuộc cách mạng nổ ra.
Vòng tròn Human Gyre cũng là một tác phẩm đầy ý nghĩa của ông DeCaires Taylor với thông điệp cảnh báo về biến đổi khí hậu toàn cầu và Trái Đất ngày một nóng lên. Để tạo nên kiệt tác này, ông và hơn 300 người khác đã nỗ lực hoàn thiện khoảng 200 bức tượng là những bộ xương người, nằm lạnh lẽo dưới đáy biển và được xếp lại thành vòng tròn đã khiến người xem không khỏi “rùng mình”.
 |
| Một số tác phẩm điêu khắc khác ở bảo tàng Museo Atlantico |
Mong muốn bảo vệ môi trường biển
Những bức tượng của anh được làm từ vật liệu bê tông trung tính có độ pH cao, thân thiện với môi trường, không ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển hoặc hệ thực vật địa phương, có thể tồn tại đến hàng trăm năm và được xem như những rặng san hô nhân tạo để sinh vật biển như bạch tuộc, tôm, cua, ốc, nhím biển, cá nhỏ… sinh sống. Được biết, tồn tại hàng trăm năm là một quãng thời gian dài, và những sinh vật dưới đáy biển có thể tha hồ mà bám vào những tác phẩm này để sống. Đó chính là mong muốn của Taylor, ông muốn biến những tác phẩm của mình thành một bãi san hô sống để có thể phần nào bù đắp cho 75% diện tích san hô trên toàn thế giới đang chết dần.
Không những thế, ý tưởng xây dựng bảo tàng dưới nước của ông còn nhằm mục đích nâng cao nhận thức của người dân về bảo tồn môi trường và các vấn đề sinh thái biển, cho mọi người biết tầm quan trọng của biển và thay đổi cách nhận thức về vẻ đẹp dưới nước. Từ đó sẽ thể hiện được ý nghĩa của bảo tàng là mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. “Tôi hy vọng rằng Museo Atlantico ở Lanzarote cho phép mọi người có cơ hội bước vào thế giới khác đồng thời giúp hiểu rõ hơn về môi trường biển quý giá của chúng ta cũng như việc chúng ta phụ thuộc vào nó như thế nào. Tôi mong muốn mọi người nhận ra thế giới đại dương đẹp như thế nào và việc bảo vệ chúng khẩn cấp ra sao, từ đó giúp mọi người cảm thấy gần gũi với đại dương hơn, vì thế sẽ sẵn sàng chung tay để cùng bảo vệ đại dương”, nhà điêu khắc Taylor chia sẻ.
Khi nói về công trình tuyệt vời của nghệ sĩ DeCaires Taylor, một chuyên gia trong lĩnh vực điêu khắc chia sẻ rằng, “Các tác phẩm nghệ thuật này nhắc nhở chúng ta rằng môi trường biển là một trong những yếu tố quan trọng đối với sự tiến hóa của nhân loại, rằng cuộc sống của chúng ta phụ thuộc nhiều vào sự thay đổi, chuyển động và ý chí của đại dương. Con người hoàn toàn trần trụi trước sức mạnh của thiên nhiên. Biển là nguồn cung cấp oxy cho chúng ta thở, dinh dưỡng cho chúng ta sống, điều hòa khí hậu. Phá hủy biển, chúng ta phá hủy cả thế giới”.
 |
| Một số tác phẩm điêu khắc khác ở bảo tàng Museo Atlantico |
Hazel Plush, phóng viên về du lịch của tờ Telegraph (Anh), viết: “Bơi với ống thở quanh những tác phẩm điêu khắc đồ sộ nằm sâu dưới biển là trải nghiệm không thể nào quên được. Taylor là nghệ sĩ có khả năng phi thường khi tạo ra những pho tượng giống như người thật và việc nhìn thấy chúng nằm mãi mãi dưới đáy đại dương mang đến cảm xúc kỳ lạ. Mỗi tác phẩm đều hòa hợp với môi trường xung quanh và được thiết kế để thu hút sinh vật biển”.
