Theo AFP, trong phát biểu của mình, ông Trump cho rằng thỏa thuận đạt được nhằm cắt giảm chương trình hạt nhân của Iran được ký kết năm 2015 là thảm họa, là “sự xấu hổ” với nước Mỹ vì thỏa thuận này không kiềm chế được tham vọng hạt nhân của Iran.
“Hôm nay, tôi tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran”, ông Trump nói trong bài phát biểu được phát đi từ Nhà Trắng.
Tổng thống Mỹ kêu gọi các bên hướng tới một thỏa thuận mới và lâu dài.
Thỏa thuận hạt nhân với Iran có tên chính thức là Kế hoạch Hành động Toàn diện phối hợp (JCPOA), đạt được năm 2015 dưới thời của cựu Tổng thống Barack Obama có các nước Anh, Pháp, Đức, Nga, Trung Quốc cùng tham gia ký kết với Mỹ và Iran.
Quyết định của ông Trump giờ đây có nghĩa là Chính phủ Iran sẽ phải quyết định có làm theo Mỹ, tức là cũng rút ra khỏi thỏa thuận, hay cố gắng cứu vãn những phần còn lại của thỏa thuận.
Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã thể hiện sự tức giận trước quyết định của Mỹ. Ông này cáo buộc ông Trump đang gây chiến tranh tâm lý với Iran.
Một quan chức được thông báo về quyết định này nói với hãng tin AP rằng ông Trump sẽ tiến đến áp đặt lại tất cả các lệnh cấm vận lên Iran vốn đã được dỡ bỏ theo thỏa thuận năm 2015. Như vậy, các doanh nghiệp của các nước có quan hệ làm ăn với Iran cũng sẽ có nguy cơ bị Mỹ trừng phạt.
Theo AP, quyết định này của ông Trump là một “cú giáng mạnh vào các đồng minh của Mỹ”, “làm sâu sắc thêm sự cô lập của nước Mỹ trên trường quốc tế”.
Trong một động thái hiếm thấy, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lên tiếng chỉ trích quyết định của ông Trump đối với hiệp định hạt nhân Iran, vốn là di sản ngoại giao của ông. Ông Obama gọi quyết định của ông Trump là một sai lầm nghiêm trọng.
Trong tuyên bố gồm 12 đoạn để lập luận cho việc Mỹ phải tuân theo thỏa thuận, ông Obama cảnh báo rằng việc xóa bỏ thỏa thuận JCPOA mà không có bằng chứng rõ ràng về những vi phạm của Iran có thể sẽ đẩy nhanh cuộc chạy đua vũ trang hay xung đột trong khu vực.
Ông Obama cũng cho rằng việc rút khỏi thỏa thuận có nguy cơ xói mòn uy tín của Mỹ trên trường quốc tế, đẩy Mỹ vào tình cảnh bất đồng với các cường quốc trên thế giới.
Thủ tướng Đức Angela Merkel, Thủ tướng Anh Theresa May và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong một tuyên bố chung bày tỏ “sự hối tiếc và lo ngại” của họ đối với quyết định của ông Trump.
Lãnh đạo 3 nước này nhấn mạnh họ vẫn cam kết với thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 dù Mỹ có rút lui, đồng thời kêu gọi Mỹ không ngăn việc các nước khác tiếp tục tuân thủ thỏa thuận.
Văn phòng Tổng thống Pháp cho biết ông Macron đã có cuộc điện đàm với bà Merkel và bà May về những bước kế tiếp sau quyết định của ông Trump.
Cao ủy đối ngoại của Liên minh châu Âu Federica Mogherini cũng lên tiếng kêu gọi các bên tham gia ký kết tiếp tục tôn trọng nó.
Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres phát biểu rằng ông thất vọng sâu sắc trước quyết định của Mỹ, đồng thời kêu gọi 5 nước ký kết còn lại tuân thủ thỏa thuận. Ông lặp lại rằng thỏa thuận năm 2015 “là một thành tựu quan trọng trong nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân và đã đóng góp cho hòa bình và an ninh khu vực và thế giới”.
Ngược lại, phía chỉ trích thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 bao gồm các nước Ả Rập ở Vùng Vịnh và Ả rập Xê-út đã hoan nghênh quyết định của ông Trump. Các nước này cho rằng thỏa thuận là một món quà cho Tehran mà cuối cùng sẽ dọn đường cho nước này trở thành một nước được trang bị vũ khí hạt nhân trong vài năm tới.
