Còn xã NTM nợ tiêu chí bao phủ BHYT
Đến nay, huyện Phù Yên có 10 xã đạt chuẩn NTM. Theo Quyết định 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các xã được công nhận hoàn thành NTM là xã khu vực I. Theo đó, người dân có hộ khẩu thường trú và cán bộ, công chức, viên chức đang công tác tại các xã này thôi hưởng các chính sách an sinh xã hội đối với vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, trong đó có chính sách hỗ trợ BHYT.
Hiện nay, việc đạt và nâng cao tỷ lệ người tham gia BHYT đối với các xã đã về đích NTM ở Phù Yên còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, ở đâu có sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương thì bài toàn này sẽ được giải quyết một cách tích cực.
 |
Bảo hiểm xã hội huyện Phù Yên phối hợp với chính quyền địa phương tuyên truyền về chính sách BHYT. |
Mới đây, anh Triệu Chính Cương ở bản Chát Mới, xã Gia Phù (Phù Yên) phải nhập viện cấp cứu vì xuất huyết dạ dày. Anh Cương cho biết, bệnh xuất huyết dạ dày của anh thường xuyên tái phát nên việc phải vào viện điều trị đối với anh như cơm bữa. Cũng may, mấy năm nay, gia đình anh gồm 4 người đều tham gia BHYT hộ gia đình, nếu không, mỗi lần vào viện sẽ rất tốn kém.
Anh Triệu Chính Cương là một trong nhiều trường hợp của xã Gia Phù không còn được ngân sách nhà nước cấp thẻ BHYT vì xã Gia Phù đã đạt chuẩn NTM từ năm 2017 và là xã thuộc khu vực I theo Quyết định 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Mặc dù vậy, gia đình anh vẫn chắt chiu số tiền ít ỏi từ sản xuất nông nghiệp để tham gia BHYT hộ gia đình vì hiểu được lợi ích của chiếc thẻ BHYT khi đi khám chữa bệnh. Tuy nhiên, không phải người dân nào trong xã cũng nhận thức được như gia đình anh Triệu Chính Cương. Bởi vậy, tỷ lệ người dân tham gia BHYT trên địa bàn xã Gia Phù vẫn chưa đạt chỉ tiêu theo Bộ tiêu chí mới.
Ông Đinh Văn Tiệp, Phó chủ tịch UBND xã Gia Phù cho biết: Từ khi Quyết định 861/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ có hiệu lực, tỷ lệ người dân tham gia BHYT trên địa bàn xã vẫn chưa được như mong muốn. Năm 2021, tỷ lệ người tham gia BHYT chỉ đạt trên 70%, năm 2022 đạt 74,6%, năm 2023 đạt 80,7%. Nguyên nhân là xã luôn có sự dao động về nhân khẩu do những người lao động từ các địa phương khác đến xã tạm trú, nhưng chưa tham gia BHYT. Mặt khác, nhiều hộ kinh tế chưa ổn định, trong khi không còn cơ chế hỗ trợ nên còn e dè.
Bên cạnh đó, một số người dân tuy đã được tuyên truyền, vận động, nhưng do tâm lý chủ quan đối với sức khỏe và không lường trước được những biến cố có thể xảy ra nên không mặn mà. Để duy trì tỷ lệ người dân tham gia BHYT ở mức cao, UBND xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về lợi ích, ý nghĩa khi có trong tay thẻ BHYT, đồng thời, vận động người dân tiếp tục tham gia BHYT. Tuy nhiên, đến hết tháng 10/2023, tỷ lệ bao phủ thẻ BHYT của xã mới đạt trên 80%. Xã phấn đấu đến hết năm 2023, tỷ lệ bao phủ BHYT đạt trên 86%.
 |
Người dân Phù Yên đến khám, chữa bệnh tại Bệnh viện đa khoa huyện Phù Yên. |
Bác sỹ Đinh Văn Dân, Trạm trưởng Trạm y tế xã Gia Phù chia sẻ: Từ khi không được ngân sách nhà nước cấp thẻ BHYT, số người đến khám tại trạm giảm 2/3 so với trước. Nếu như trước thời điểm tháng 7/2021, trước khi Quyết định 861/QĐ-TTg có hiệu lực, số người đến khám tại trạm bình quân một tháng khoảng 300 người, từ tháng 7/2021, số người đến trạm khám bệnh chỉ còn khoảng 120 người/ tháng. Nhiều người trong số họ không có BHYT nên tự chữa bệnh ở nhà. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi được chăm sóc sức khỏe của người dân khi không được hưởng các dịch vụ y tế hiện đại.
Theo bác sỹ Vì Duy Hiệp, Phó giám đốc Bệnh viện đa khoa huyện Phù Yên cho biết: “Trong thời gian qua, có rất nhiều bệnh nhân đến khám chữa bệnh tại bệnh viện đa khoa Phù Yên đã được hưởng chế độ do tấm thẻ BHYT mang lại trong công tác khám chữa bệnh tại đơn vị. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có một số người dân tại một số xã NTM, do chưa mua thẻ BHYT, nên khi đi khám chữa bệnh đã phải tự chi trả viện phí. Đối với những người chỉ khám hoặc nằm viện ngắn ngày thì hết khoảng vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, còn đối với những bệnh nhân nặng phải điều trị dài ngày hoặc phải chuyển lên tuyến trên điều trị thì có người phải mất số tiền hàng chục đến hàng trăm triệu đồng. Nếu những bệnh nhân này hoặc gia đình người nhà bệnh nhân chủ động mua thẻ BHYT sẽ được hưởng quyền lợi khi đi khám chữa bệnh tại đơn vị hoặc tại các cơ sở y tế khác”.
Nâng cao nhận thức cho người dân
Thực tế cho thấy, tỷ lệ người dân tham gia BHYT (tiêu chí 15.1) trong Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM là chỉ tiêu khó và có sự biến động lớn đối với các xã trong việc duy trì, giữ vững và nâng cao tiêu chí này sau khi đã đạt chuẩn NTM. Khảo sát thực tế cho thấy, một số xã đạt chuẩn NTM hiện nay, người dân điều kiện kinh tế vẫn còn những mặt khó khăn nhất định. Ngoài ra, do nhận thức của nhiều người về chính sách BHYT còn nhiều hạn chế, chưa thấy hết được vị trí, tầm quan trọng khi tham gia BHYT.
 |
Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền nhiều người dân ở các xã NTM huyện Phù Yên đã tích cực tham gia BHYT. |
Mấy năm trước, ông Sa Văn Mà (SN 1968), ở bản Tọ 2, xã Huy Bắc rằng bản thân mình luôn khỏe mạnh, không ốm đau bao giờ nên không cần thẻ BHYT. Đến giữa tháng 11 năm 2023, ông ốm bị một trận ốm đột ngột, khi đi khám bệnh ở phòng khám tư nhân hết hơn 1 triệu đồng mới thấy tiếc tiền. Ông Mà chia sẻ: Qua đợt ốm này tôi mới nhận ra lợi ích thiết thực của việc tham gia BHYT, nên vừa rồi tôi đã quyết định mua thẻ BHYT.
Chị Lường Thị Minh Huệ, cán bộ lao động thương binh xã hội xã Huy Bắc chia sẻ: Xã Huy Bắc đã đạt chuẩn NTM từ năm 2019. Để người dân duy trì tham gia BHYT, tôi đã đến từng nhà hoặc tranh thủ đến các trường học vào buổi chiều, nơi các phụ huynh đến đón con cháu để tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHYT. Do chưa thực sự hiểu được lợi ích của BHYT nên nhiều người dân còn rất chủ quan, thờ ơ, chỉ khi ốm đau, đi viện chi phí hết nhiều tiền, lúc đó mới tham gia mua BHYT.
Việc nâng cao tỷ lệ người dân tham gia BHYT thực sự là một vấn đề quan trọng, cần thiết nhưng cũng không dễ thực hiện ở hầu hết các địa phương đã và đang trong quá trình về đích NTM. Thực tế cho thấy, hiện vẫn có một số địa phương trên địa bàn huyện sau khi được công nhận đạt chuẩn NTM đã không duy trì được tỷ lệ người dân tham gia BHYT theo quy định.
Theo số liệu từ cơ quan BHXH huyện Phù Yên, đến trung tuần tháng 11/2023, số người tham gia BHYT toàn huyện đạt 99.564 người; trong đó, số người tham gia BHYT tại các xã NTM, NTM nâng cao là 43.638 người. Trong số 10 xã đạt chuẩn NTM thì 7 xã đã đạt tỷ lệ bao phủ BHYT trên 85%, còn 3 xã chưa đạt theo quy định.
 |
Công tác tuyên truyền về chính sách BHYT được đẩy mạnh ở Phù Yên. |
Ông Cầm Văn Thắng, Phó Giám đốc BHXH huyện Phù Yên cho biết: Cùng đồng hành với chương trình xây dựng NTM ở địa phương, nhằm duy trì, nâng cao chất lượng và giữ vững tỷ lệ tham gia BHYT, BHXH huyện đã chủ động phối hợp với các cấp, các ngành, các địa phương tích cực tuyên truyền, phổ biến chính sách BHYT; đa dạng hóa các hình thức truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về tính ưu việt của chính sách BHYT; trong đó, có vai trò rất lớn của nhân viên đại lý BHXH và các tổ tuyên truyền tại địa phương trong công tác phát triển đối tượng tham gia BHYT.
Theo ông Thắng, các xã đạt chuẩn NTM đã xác định việc phát triển đối tượng tham gia BHYT là nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu trong an sinh xã hội nên đã tăng cường tuyên truyền về việc thay đổi chính sách để nhân dân hiểu và chia sẻ. Từ đó, tự nguyện chuyển đổi sang tham gia mua thẻ BHYT theo hộ gia đình để không bị gián đoạn quyền lợi BHYT. Đồng thời, tích cực vận động mọi nguồn lực tạo điều kiện sinh kế, phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân, từ đó tạo nền tảng về kinh tế để người dân có điều kiện tham gia BHYT tự nguyện, góp phần nâng cao tỷ lệ bao phủ BHYT trên địa bàn và hoàn thành các tiêu chí trong xây dựng NTM.
* Trang thông tin này có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương
