Cấp thiết ban hành Nghị quyết để đưa pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh
Qua thảo luận tại phiên họp, Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ (Đoàn Bắc Kạn), Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) và nhiều đại biểu khác bày tỏ tán thành cao việc ban hành Nghị quyết nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật trong các lĩnh vực quan trọng, ưu tiên, cấp bách cần xử lý ngay để kịp thời khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế, đưa pháp luật trở thành lợi thế cạnh tranh.
Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ nhấn mạnh, 2 mục tiêu đến năm 2030, trở thành nước có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, trở thành nước phát triển, thu nhập cao và yêu cầu phải vượt qua bẫy thu nhập trung bình đã được Đại hội XIII và Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng gần đây nhất quyết nghị và kiên định mục tiêu này.
“Để vượt qua bẫy thu nhập trung bình, đòi hỏi phải có tốc độ tăng trưởng rất cao, trong một thời gian rất dài… Có thể nói đây là những mục tiêu rất áp lực đối với chúng ta và để đạt được mục tiêu này, nếu như không tháo ngay những "điểm nghẽn" của "điểm nghẽn" thì không thể hoàn thành được mục tiêu đề ra”, Đại biểu nói.
Nhận diện rõ vấn đề này, trong Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đề ra yêu cầu về mặt thời hạn, đó là trong năm 2025, phải cơ bản tháo gỡ những điểm nghẽn do quy định của pháp luật gây ra.
“Đến thời điểm hiện nay, chúng ta đã đi được nửa chặng đường của năm 2025; trong khi khối lượng các văn bản luật, nghị quyết phải rà soát, xử lý là rất lớn. Do đó, nếu không cho phép một cơ chế đặc biệt để tháo gỡ những điểm nghẽn của pháp luật mà vẫn phải áp dụng theo quy trình thông thường thì sẽ không thể hoàn thành đúng tiến độ của Bộ Chính trị đã đề ra trong năm 2025”, Đại biểu phân tích thêm về tính cấp bách của việc ban hành Nghị quyết.
Dẫn thực tế, Đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng chỉ rõ, việc chậm xử lý các vướng mắc do quy định pháp luật không rõ, không phù hợp hoặc chồng chéo đã gây cản trở đáng kể cho hoạt động đầu tư công, sản xuất kinh doanh, cải cách hành chính, chuyển đổi số, và các chương trình mục tiêu quốc gia.
“Dù đã có các báo cáo tổng hợp, kiến nghị từ các bộ, ngành, địa phương trong nhiều năm, nhưng quá trình sửa luật thường kéo dài. Việc ban hành một Nghị quyết của QH để tạm thời xử lý các vướng mắc này là rất cần thiết, hợp lý và đúng thẩm quyền, phù hợp với khoản 2 Điều 15 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL)”, Đại biểu nói và bày tỏ đánh giá cao cách tiếp cận mang tính thực tiễn, chọn lọc 25 nhóm vướng mắc tiêu biểu, có ảnh hưởng rộng và đã được rà soát kỹ lưỡng qua quá trình chuẩn bị.
Theo Đại biểu, có một số nội dung rất đáng chú ý, như cho phép áp dụng linh hoạt tiêu chí xác định dự án quan trọng quốc gia, tạo điều kiện triển khai các công trình hạ tầng lớn mà không phải chờ sửa Luật Đầu tư công; gỡ vướng về phương thức thanh toán hợp đồng BT trong đầu tư PPP; tháo gỡ các vướng mắc liên quan đến quy trình chuyển mục đích sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất…
Đề nghị Nghị quyết có hiệu lực từ thời điểm QH thông qua
Tham gia vào các nội dung cụ thể của dự thảo Nghị quyết, về phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết, Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ đề nghị bổ sung và quy định rõ những nội dung liên quan đến việc hạn chế quyền con người, quyền công dân, liên quan đến tội phạm và hình phạt, liên quan đến tố tụng tư pháp thì không áp dụng cơ chế đặc biệt tại Nghị quyết này để xử lý.
| |
Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ phát biểu tại phiên họp. |
Về nguyên tắc xử lý các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật, Đại biểu cơ bản tán thành với các nguyên tắc được nêu tại dự thảo Nghị quyết nhưng đề nghị bổ sung nguyên tắc “việc xử lý các khó khăn, vướng mắc phải đảm bảo tính hợp hiến và tính thống nhất của hệ thống pháp luật để tránh tình trạng sau khi tháo gỡ những vướng mắc của văn bản pháp luật này thì lại làm nảy sinh mâu thuẫn, vướng mắc mới ở các văn bản pháp luật khác, dẫn tới không thể thực hiện được các văn bản pháp luật này".
Về phương án xử lý khó khăn, vướng mắc, dự thảo Nghị quyết quy định trao quyền cho Chính phủ được ban hành Nghị quyết để sửa các luật, nghị quyết của Quốc hội do Chính phủ trình; trường hợp đồng thời phải sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) không do Chính phủ trình thì phải xin ý kiến của UBTVQH.
Cơ bản tán thành và đánh giá quy định này đã đáp ứng yêu cầu tháo gỡ những điểm nghẽn của pháp luật kịp thời, đồng thời đã đảm bảo kiểm soát quyền lực; nhưng để đảm bảo chặt chẽ, thận trọng hơn, Đại biểu Nguyễn Thị Thuỷ đề nghị bổ sung thêm quy định, trường hợp dẫn tới phải sửa đổi, bổ sung các luật, nghị quyết không do Chính phủ trình thì trong hồ sơ Chính phủ xin ý kiến UBTVQH phải gửi kèm ý kiến của cơ quan đã trình luật, nghị quyết đó.
Về xử lý trách nhiệm trong trường hợp để xảy ra vi phạm, cơ bản tán thành quy định tại dự thảo Nghị quyết, Đại biểu đề nghị bổ sung thêm quy định giao cho Chính phủ quy định chi tiết nội dung này để thống nhất và nhất quán trong tổ chức thực hiện.
“Việc ban hành Nghị quyết tại thời điểm hiện nay là cấp bách. Những con tàu tốc hành đang mang đến cho đất nước rất nhiều cơ hội để phát triển nhưng thời gian tàu dừng lại ở mỗi ga là rất ngắn, không thể để lỡ cơ hội phát triển của đất nước chỉ vì những điểm nghẽn của pháp luật. Do đó, chúng tôi kiến nghị QH thông qua cơ chế đặc biệt cho phép sửa đổi các luật, nghị quyết của QH như Tờ trình và dự thảo Nghị quyết; và đề nghị QH cho phép Nghị quyết có hiệu lực ngay từ ngày QH ấn nút thông qua để các cơ quan có đủ thời gian tập trung cho công tác rà soát, xử lý, tháo gỡ những điểm nghẽn của pháp luật”, Đại biểu nói.
Trong khi đó, Đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị bổ sung một số nội dung như nguyên tắc bảo đảm minh bạch, không làm phát sinh cơ chế xin – cho; xác định rõ thời hạn hiệu lực và đánh giá tác động sau khi Nghị quyết được thực hiện; tăng tính kết nối giữa Nghị quyết này với Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của QH; tiếp tục hoàn thiện cơ chế sandbox lập pháp.
Đại biểu Lê Xuân Thân (Đoàn Khánh Hoà) đề nghị nghiên cứu để bổ sung thẩm quyền xử lý một số tình huống đặc biệt bằng các nghị quyết, quyết định của chính quyền địa phương để xử lý những khó khăn, vướng mắc do pháp luật gây ra.