Phố cổ Bao Vinh cách trung tâm TP Huế tầm 3km về phía Đông Bắc, nơi đây từng được biết đến là một thương cảng sầm uất một thời. Đặc biệt, phố cổ Bao Vinh là một địa điểm du lịch với điểm nhấn là những căn nhà rường có lối kiến trúc cổ xưa, độc đáo, đậm nét văn hoá lịch sử. Tuy nhiên, những ngôi nhà rường cổ này hiện đang xuống cấp, nhếch nhác và rất dễ đổ sập.
Một trong những ngôi nhà có diện tích lớn và cổ kính nhất tại phố Bao Vinh đó là ngôi nhà rường tọa lạc tại số 77 Bao Vinh. Trong căn nhà rường cổ đã xuống cấp, bà Phan Thị Diệu Liên (83 tuổi, phường Hương Vinh) cho biết, ngôi nhà mà vợ chồng bà đang sinh sống có tuổi đời hơn 150 năm. Trải qua thời gian, hiện nay toàn bộ ngôi nhà đã xuống cấp nghiêm trọng do chưa được tu bổ một cách hoàn thiện; trong đó, tầng 2 đang trong tình trạng không sử dụng được và để hoang, bộ khung gỗ tầng 2 đã bị mối mục, hệ xương đỡ mái cong võng, mất liên kết; hệ thống đà, sàn tầng 2 đã hư hỏng nặng...
Không riêng gì gia đình bà Liên, hiện tại khu phố cổ Bao Vinh, chủ nhân của những ngôi nhà rường cổ vẫn đang mong đợi Nhà nước hỗ trợ kinh phí để có thể tu sửa nhà. Theo ông Trần Quốc Thắng, Bí thư Đảng ủy phường Hương Vinh (TP Huế), nhằm đưa phố cổ Bao Vinh trở thành địa điểm tham quan, du lịch phục vụ người dân và du khách, thời gian qua phường đã huy động nguồn lực cùng với công tác xã hội hóa đầu tư hệ thống thoát nước các tuyến đường kiệt, chỉnh trang hạ tầng chợ, lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng trên địa bàn. Đối với 2 dãy nhà mặt tiền khu vực phố cổ, phường đã vận động bà con, các mạnh thường quân lắp đặt đèn lồng treo ở 2 dãy nhà... Tuy nhiên, do các ngôi nhà cổ xuống cấp khiến bộ mặt của phố cổ Bao Vinh hiện khá nhếch nhác. Người dân và chính quyền địa phương mong chờ triển khai đề án trùng tu, tôn tạo các ngôi nhà rường cổ nhằm hoàn thiện hạ tầng, tạo bộ mặt cho phố cổ Bao Vinh ngày càng khang trang, sạch đẹp hơn.
Nhà rường cổ Bao Vinh nói riêng và phố cổ Bao Vinh nói chung là tài sản quý giá góp phần tạo nên nét đặc trưng cho văn hóa Huế, có lịch sử ra đời, tồn tại và phát triển gắn với quá trình đô thị hóa. Do đó, việc hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà rường cổ Bao Vinh là việc làm cấp bách nhằm góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa Huế.
Trước thực trạng xuống cấp của hệ thống nhà rường cổ Bao Vinh, UBND TP Huế phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức khảo sát, nghiên cứu và lập Đề án chính sách hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà rường cổ Bao Vinh trình UBND tỉnh Thừa Thiên Huế phê duyệt để sớm triển khai đề án. Theo đó, trên cơ sở khảo sát thống kê, mới đây, UBND TP Huế đã lựa chọn danh mục 7 nhà rường cổ tự nguyện đăng ký tham gia đề án hỗ trợ bảo vệ và phát huy giá trị nhà rường cổ Bao Vinh giai đoạn 2023 - 2026. Theo đề án này, kinh phí hỗ trợ trùng tu, tôn tạo nhà chính, bao gồm hỗ trợ chi phí khảo sát, lập báo cáo kinh tế kỹ thuật, thiết kế trùng tu nhà chính tối đa không quá 50 triệu đồng/nhà; hỗ trợ trùng tu, tôn tạo nhà rường cổ tối đa 1 tỷ đồng/nhà (nhà loại 1), tối đa 800 triệu đồng/nhà (nhà loại 2) và tối đa 600 triệu đồng/nhà (nhà loại 3)…
