Khởi công vào năm 1555 dưới thời Sa hoàng Ivan. Sau 11 năm xây dựng và hoàn chỉnh, đến năm 1561 nhà thờ Thánh Basil (Matxcova, Nga) mới hoàn thành.
Chiều cao của tòa điện chính của nhà thờ khoảng 81m. Lúc đầu, nhà thờ Thánh Basil chỉ có 8 tòa tháp cùng đứng chung trên một nền, mỗi tòa tháp tượng trưng cho một lần đánh thắng quân Mông Cổ.
Đến năm 1588, tòa tháp thứ 9 được xây dựng ở phía Đông là nơi chứa hài cốt của linh mục Chính thống giáo Basil (1468 – 1552). Cũng từ đó nhà thờ được gọi là “Nhà thờ Thánh Basil”.
Trong những dịp lễ lớn trên Quảng trường Đỏ, nhà thờ được dùng để cử hành thánh lễ cho công chúng.
Nhìn từ trên cao xuống, nhà thờ Basil giống như một ngôi sao 8 cánh
Những người ở đây tin rằng, số 8 sẽ mang đến nhiều ý nghĩa tâm linh, tôn giáo. Số 8 là số ngày chúa Jesus phục sinh và vương quốc thiên đường cũng được hứa hẹn vào thế kỷ thứ 8.
Ngoài ra, 2 hình vuông được đặt chồng lên nhau sẽ tạo ra 8 đỉnh với 8 cánh. Điều này tượng trưng cho sự bền vững.
Theo truyền thuyết, “Ivan khủng khiếp” đã cho chọc mù mắt kiến trúc sư Postnik Yakovlev để ông không thể tạo thêm ra những công trình có thể “so sánh” với nhà thờ Thánh Basil.
Nhà thờ Basil đã trải qua những thăng trầm với 2 lần suýt bị giật sập.
Truyền thuyết kể lại, trước vẻ đẹp ngất ngây của nhà thờ Thánh Basil, Napoleon đã quyết định đưa nhà thờ này về Paris. Tuy nhiên khi biết được ý định này không thể thực hiện, Napoleon đã ra lệnh giật sập nhà thờ Thánh Basil.
Nhiều ký thuốc nổ đã được gài vào khắp nơi trong nhà thờ Thánh Basil. Ngòi nổ đã được châm, lửa bắt đầu cháy. Thế nhưng một cơn mưa rào đã dập tắt ngọn lửa và “cứu sống” nhà thờ.
Vào những năm 1930, khi mà Lazar Kaganovich, một đồng chí thân cận của Stalin, người thực hiện việc quy hoạch lại quảng trường Đỏ đã đề xuất giật sập nhà thờ Basil vì nó làm hỏng kiến trúc chung.
Stalin đã bác bỏ đề xuất lần 1 của Kaganovich. Nhưng sau đó Stalin đã quyết định loại bỏ nhà thờ Thánh Basil. Lần này không phải nhờ trời mà nhờ vào sự dũng cảm của kiến trúc sư Baranovsky, nhà thờ Thánh Basil đã không “chết”.
Khi chuẩn bị giật sập nhà thờ Thánh Basil, Baranovsky đã dọa sẽ cắt cổ mình ngay tại nhà thờ và gửi một điện tín đến cho Stalin. Cuối cùng Stalin đã quyết định giữ lại nhà thờ Basil và chỉ bỏ tù Baranovsky 5 năm.