28 nghị định về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền giữa chính quyền 2 cấp
Chính phủ đã ban hành 28 nghị định về phân quyền, phân cấp; phân định thẩm quyền giữa Chính phủ và chính quyền địa phương 2 cấp, có hiệu lực thi hành ngày 1/7. Theo đó, hàng loạt thủ tục mới sẽ thay đổi cơ quan có thẩm quyền giải quyết, nổi bật như: UBND cấp xã chính thức có thẩm quyền cấp sổ đỏ cho người dân theo quy định tại Nghị định 151/2025/NĐ-CP. Bên cạnh đó, UBND cấp xã cũng là cơ quan thực hiện việc cấp giấy phép xây dựng; chấp thuận về địa điểm xây dựng theo quy định tại Nghị định 140/2025/NĐ-CP.
Nhiều thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực hộ tịch, chứng thực, nuôi con nuôi cũng được chuyển giao cho cấp xã căn cứ theo quy định Nghị định 120/2025/NĐ-CP.
Cũng từ 1/7, theo quy định Nghị định 128/2025/NĐ-CP, tiền lương tối thiểu vùng sẽ được xác định theo đơn vị hành chính cấp xã.
Về giáo dục, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ được giao nhiều thẩm quyền mới trong quản lý giáo dục theo Nghị định 143/2025/NĐ-CP như: công nhận tỉnh đạt chuẩn phổ cập giáo dục mức độ 1 và mức độ 2, xóa mù chữ mức độ 1; đánh giá việc bảo đảm các điều kiện tổ chức dạy học tiếng dân tộc thiểu số…
Trong 28 nghị định về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền có: 11 nghị định phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; 14 nghị định về phân cấp, phân quyền; 3 nghị định quy định các nội dung gồm phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền; ngoài ra, 4 nghị định khác cũng được xây dựng để đồng bộ hệ thống pháp luật.
Bổ sung thêm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 có hiệu lực từ 1/7/2025 đã mở rộng nhiều đối tượng tham gia BHXH bắt buộc và được hưởng các chế độ.
Theo đó, Luật BHXH năm 2024 đã bổ sung thêm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: Người lao động ký hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên mà làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất.
Chủ hộ kinh doanh (có đăng ký kinh doanh). Dân quân thường trực.
Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, Tổng giám đốc, Giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã không hưởng tiền lương.
Vợ hoặc chồng không hưởng lương từ ngân sách nhà nước được cử đi công tác nhiệm kỳ cùng thành viên cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài được hưởng chế độ sinh hoạt phí.
Việc mở rộng các đối tượng tham gia BHXH bắt buộc phù hợp với quy định mới của Bộ luật Lao động, góp phần gia tăng quyền lợi cho các nhóm đối tượng này. Đồng thời, việc bổ sung đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được đánh giá là phù hợp với sự thay đổi của quan hệ lao động và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của người lao động.
Chính thức thay mã số thuế bằng số định danh cá nhân
Theo Thông tư 86/2024/TT-BTC quy định, mã số thuế (MST) do cơ quan thuế cấp cho cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh được thực hiện đến hết ngày 30/6/2025. Kể từ ngày 01/7/2025, người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến việc sử dụng mã số thuế theo quy định tại Điều 35 Luật Quản lý thuế thực hiện sử dụng số định danh cá nhân thay cho MST. Đồng thời, số định danh cá nhân của người đại diện hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh cũng sẽ được sử dụng thay cho MST của hộ, cá nhân kinh doanh đó.
Theo hướng dẫn của ngành Thuế, trường hợp người nộp thuế chưa từng được cấp MST, nếu là hộ kinh doanh thuộc diện đăng ký thuế cùng với đăng ký kinh doanh, sẽ thực hiện thủ tục đăng ký tại cơ quan đăng ký kinh doanh theo quy định. Trong khi đó, cá nhân và đại diện hộ gia đình không thuộc diện hộ kinh doanh sẽ phải làm thủ tục đăng ký thuế trước khi phát sinh nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước.
Khi đăng ký, người nộp thuế phải kê khai chính xác ba thông tin cơ bản gồm họ và tên, ngày tháng năm sinh và số định danh cá nhân. Những thông tin này cần bảo đảm trùng khớp với dữ liệu trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (CSDLQGDC). Kể từ thời điểm được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh hoặc được xác nhận khớp đúng thông tin, số định danh cá nhân sẽ chính thức được sử dụng như một MST.
Đối với những trường hợp đã được cấp MST trước ngày 1/7/2025, nếu thông tin đã khớp đúng với CSDLQGDC, cơ quan thuế sẽ chủ động chuyển đổi sang sử dụng số định danh cá nhân mà không phát sinh thêm thủ tục hành chính cho người dân.
Chung cư 5 tầng trở lên phải mua bảo hiểm cháy nổ
Đây là quy định tại Nghị định 105/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ. Theo đó, tại Phụ lục VII Nghị định 105/2025/NĐ-CP đã quy định rõ 44 loại cơ sở thuộc diện bắt buộc mua bảo hiểm cháy nổ, trong đó có nhà chung cư, nhà ở tập thể từ 5 tầng trở lên hoặc có tổng diện tích sàn từ 1.000m2 là nhóm bắt buộc.
Như vậy, so với quy định tại Nghị định 67/2023/NĐ-CP, Nghị định 105/2025/NĐ-CP đã thay đổi theo hướng siết chặt hơn. Cụ thể, tại Nghị định 67/2023/NĐ-CP quy định, nhà chung cư, nhà tập thể, nhà ở ký túc xá cao từ 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 10.000m3; Nhà hỗn hợp cao từ 5 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5.000m2 trở lên mới phải mua bảo hiểm cháy nổ.
Ngoài ra, Nghị định 105/2025/NĐ-CP cũng quy định nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non có từ 50 cháu trở lên hoặc tổng diện tích sàn từ 500m2 trở lên; Trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học, trường đại học, trường cao đẳng, trường trung học chuyên nghiệp, trường dạy nghề, trường công nhân kỹ thuật, cơ sở giáo dục khác theo quy định của pháp luật về giáo dục, cơ sở nghiên cứu vũ trụ, trung tâm cơ sở dữ liệu chuyên ngành và cơ sở nghiên cứu chuyên ngành khác có nhà cao từ 3 tầng trở lên hoặc có tổng diện tích sàn từ 1.500m² trở lên cũng thuộc diện phải mua bảo hiểm cháy nổ.