Ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đời sống người dân
Hoàn thành và đi vào hoạt động từ 2005, nhưng đến nay, CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây (TP Quảng Ngãi) diện tích 27ha vẫn không có hệ thống XLNT.
Tại CCN này hiện có gần 20 DN đang hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất giấy, nhựa, chế biến nước mắm, bao bì, tái chế hạt nhựa và chế biến nông, lâm sản. Suốt 20 năm qua, nước thải, khí thải tại CCN Tịnh Ấn Tây không được xử lý mà phát tán thẳng ra môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đời sống người dân.
Trong các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân đều phản ánh, làm đơn kiến nghị, nhưng tình trạng ô nhiễm vẫn chưa được cải thiện. Ông Trần Văn Quang (ngụ xã Tịnh Ấn Tây) cho biết: “Nước thải ở CCN đổ ra kênh lúc nào cũng đen kịt, bốc mùi hôi hám, nhất là mùa nắng. Nhiều người không chịu nổi cảnh này đã chuyển đến nơi khác sinh sống. Những hộ còn ở lại do không có điều kiện, phần khác không bán được nhà đất nên chưa chuyển được.
“Chẳng ai thiết tha ở gần CCN Tịnh Ấn Tây này cả, ô nhiễm quá nghiêm trọng rồi. Chúng tôi lo sợ mang bệnh trong người, nên mong các cấp thẩm quyền có phương án xử lý để chất lượng cuộc sống của người dân được bảo đảm an toàn”, ông Quang nói.
Trước đây, UBND tỉnh đã phân bổ 10 tỷ đồng để TP Quảng Ngãi đầu tư hệ thống thu gom và XLNT tập trung tại khu vực này. Tuy nhiên, địa phương từ chối vì số tiền này quá thấp so với tổng kinh phí cần thiết, ước tính 50 - 100 tỷ đồng. Hơn nữa, CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây đã được đưa vào Quy hoạch chung xây dựng TP Quảng Ngãi đến 2040. Trong Quy hoạch sử dụng đất đến 2030, khu vực này sẽ trở thành trung tâm logistics. Trong thời gian chờ đợi, người dân phải tiếp tục sống chung với ô nhiễm, đối mặt nguy cơ bị gây hại sức khỏe.
Đặc biệt, mới đây, cơ quan chức năng đã phát hiện một DN trong CCN này xả thải chưa qua xử lý, mức xyanua vượt quá quy định 21 lần.
Sở Công Thương đánh giá, việc đầu tư hạ tầng ban đầu ở CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây chưa đồng bộ, chưa được đầu tư xây dựng hệ thống XLNT tập trung. Hạ tầng bảo vệ môi trường (BVMT) của CCN và các DN đang hoạt động ở đây không bảo đảm theo Luật BVMT 2020.
Tương tự, tại CCN Đồng Dinh (huyện Nghĩa Hành), Bình Nguyên (Bình Sơn), Quán Lát (Mộ Đức), Quảng Phú (TP Quảng Ngãi)… cũng thường xuyên bị người dân phản ánh vì tình trạng ô nhiễm, xả trực tiếp nước thải chưa qua xử lý ra môi trường.
Lãnh đạo tỉnh nêu quan điểm “cương quyết xử lý”
Thống kê của Sở Công Thương cho thấy, toàn tỉnh Quảng Ngãi hiện có 15 CCN đã và đang được đầu tư xây dựng hạ tầng kĩ thuật với 89 DN đăng kí hoạt động sản xuất kinh doanh. Tất cả 15 CCN trên đều do Ban Quản lý đơn vị sự nghiệp cấp huyện làm chủ đầu tư, nguồn vốn đầu tư hạ tầng từ ngân sách nhà nước.
Trong số 15 CCN, hiện chỉ có CCN Sơn Hạ đang đầu tư hệ thống XLNT công suất 300m³/ngày đêm (giai đoạn 1). CCN Bình Nguyên đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng hệ thống XLNT tập trung ngày 25/4/2024, quy mô 100m³/ngày đêm, tổng vốn đầu tư 14,7 tỷ đồng.
| |
Lấy mẫu nước thải bị ô nhiễm nặng tại một nhánh kênh mương gần CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây. |
Sở Công Thương cho rằng, hạn chế về nguồn vốn khiến các CCN trên địa bàn chưa được đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, nhất là công tác BVMT, hệ thống XLNT tập trung. Các CCN đầu tư theo hình thức “cuốn chiếu”, vừa thu hút đầu tư sản xuất kinh doanh vừa từng bước hoàn thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật; nên công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường gặp nhiều khó khăn.
Theo quy định của Luật BVMT 2020 (có hiệu lực từ 1/1/2022), các CCN phải hoàn thành hệ thống thu gom, thoát nước và XLNT tập trung, bảo đảm nước thải sau xử lý đáp ứng yêu cầu về BVMT trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành. Như vậy, hàng chục CCN trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đã vi phạm Luật BVMT khi chưa có hệ thống thu gom, thoát nước và XLNT tập trung.
Ông Nguyễn Đức Trung, quyền Giám đốc Sở TN&MT xác nhận vấn đề ô nhiễm môi trường tại các CCN làng nghề vẫn đang diễn ra, chưa khắc phục triệt để.
Theo ông Trung, CCN làng nghề Tịnh Ấn Tây là một trong những CCN đầu tiên của tỉnh, do xây dựng đã lâu nên cơ sở hạ tầng và các quy định về môi trường không còn đáp ứng được yêu cầu hiện nay. Dù CCN này đã được định hướng chuyển sang quy hoạch khác, nhưng việc không đầu tư hệ thống XLNT tập trung đang gây nhiều hệ lụy.
Ông Trần Phước Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh thông tin, thời gian qua, tỉnh xác định trong quá trình thu hút đầu tư vào CCN phải khắc phục tình trạng xả thải, đầu tư hệ thống XLNT. Bên cạnh đó, tỉnh chỉ đạo kêu gọi đầu tư các CNN giống như khu công nghiệp VSIP, tức là nhà đầu tư thứ cấp sẽ đầu tư toàn bộ cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nhất là XLNT. Các CNN do cấp huyện làm chủ đầu tư, tỉnh sẽ tạo điều kiện thực hiện hệ thống XLNT tập trung. “Cơ quan chức năng sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các DN chấp hành theo đúng quy định. Nếu DN trốn tránh không chấp hành thì cương quyết xử lý, kể cả đóng cửa”, ông Hiền nêu quan điểm.