Thời gian gần đây, một số doanh nghiệp và nhà đầu tư ở Ninh Thuận, Bình Thuận và Gia Lai phản ánh về việc một năm qua, thực hiện theo Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị và Quyết định 11, 13 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng điện mặt trời (ĐMT), họ đã đầu tư hàng trăm tỷ vào dự án ĐMT áp mái nhưng dự án hoàn thành thì không được ký hợp đồng mua bán điện với bên điện lực. Nguyên nhân được nêu là chờ hướng dẫn của Bộ Công Thương.
Dù nhà đầu tư đã có phản ánh rất nhiều về việc này nhưng đến nay chưa có thông tư hướng dẫn. Việc này đã gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp và chủ trương lớn của Nhà nước rất nhiều.
Trước thực trạng trên, mới đây, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải đã nêu quan điểm xử lý của Bộ. Theo ông, ĐMT là một nguồn điện năng lượng tái tạo. Việt Nam chúng ta là nước nhiệt đới nằm gần xích đạo nên có tiềm năng ĐMT khá cao. Và hiện nay ở Việt Nam, chúng ta nói đến ĐMT là nói nhiều đến điện lắp trên mặt đất, nhưng ngoài ra còn có ĐMT nổi và ĐMT đặt trên mái nhà.
Gần đây, ĐMT lắp trên mái nhà rất được các nhà đầu tư, kể cả doanh nghiệp, thậm chí là nhiều người dân, rất quan tâm. Nếu có điều kiện, họ có thể lắp đặt với một kinh phí không phải quá lớn nhưng có thể mang lại hiệu quả cho nhà đầu tư.
Hiện nay cũng có một điều thuận lợi cho việc phát triển ĐMT, đó là việc phát triển điện mái nhà không tác động nhiều đến quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất. Như chúng ta đã biết sử dụng đất thì phải có ý kiến quy hoạch nhưng có những công trình chúng ta có thể tận dụng để lắp đặt hệ thống ĐMT trên mái nhà. Đây là một điều hết sức thuận lợi và chúng ta khuyến khích.
Vì thế trong thời gian vừa qua, ĐMT phát triển tương đối nhanh. Tính đến thời điểm tháng 7/2020, trên hệ thống điện quốc gia có tổng cộng 99 nhà máy ĐMT vận hành với tổng công suất 5.053 MW và hiện nay có 11 nhà máy điện gió hoạt động với tổng công suất là 429 MW và 325 MW điện sinh khối. Như vậy, tổng công suất điện gió của chúng ta đã lên đến 5.482 MW, chiếm khoảng 9,5% tổng công suất nguồn điện của hệ thống.
“Tôi nghĩ rằng đây là điều đáng mừng nếu chúng ta phát triển đúng hướng khi chúng ta không phát triển thêm được nữa về nhiệt điện mà đi vào điện mặt trời”, ông Hải nhấn mạnh.
Vừa qua, cũng có tình trạng là mặc dù ĐMT mái nhà có nhiều ưu điểm, nhưng có sự hiểu và diễn đạt chưa đúng ở nhiều địa phương, thậm chí là các doanh nghiệp, liên quan đến Quyết định 13 của Thủ tướng Chính phủ cũng như Thông tư 18 của Bộ Công Thương. Quyết định 13 cũng như Thông tư 18 đưa ra rất nhiều khuyến khích, ưu đãi đối với ĐMT như là ĐMT mái nhà.
Bởi thế, Bộ Công Thương đã dự thảo công văn và xin ý kiến của UBND các tỉnh, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, các nhà đầu tư và kể cả một số phương tiện thông tin đại chúng để tổng hợp các nội dung liên quan, nhất là về cách hiểu khác nhau, mặc dù theo quan điểm của Bộ thì Quyết định 13 của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư 18 của Bộ Công Thương đã tương đối rõ.
“Nếu chúng ta thực hiện theo đúng nội dung của quy định tại hai văn bản này thì đã tương đối phù hợp và tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư. Chúng tôi hiện nay vẫn đang tổng hợp thêm và chắc chắn trong thời gian rất ngắn nữa thôi sẽ có hướng dẫn cụ thể thêm đến UBND các tỉnh, thành phố và các nhà đầu tư để giúp cho việc đầu tư ĐMT là một định hướng rất đúng đắn của Đảng, Chính phủ và cũng đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư”, ông Hải khẳng định.
