Nhiều tiềm năng phát triển các phương thức giải quyết tranh chấp thay thế

Ngày 11/01/2024, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) và Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC) phối hợp cùng Liên đoàn Luật sư Thái Bình Dương (Inter-Pacific Bar Association – IPBA) tổ chức Hội thảo “Chiến lược giải quyết tranh chấp cho DN khu vực Châu Á – Thái Bình Dương: Trọng tài quốc tế và những phương thức giải quyết tranh chấp thay thế”.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Vũ Ánh Dương – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VIAC cho biết, cùng sự biến động của kinh tế khu vực và thế giới, vai trò của trọng tài và các phương thức giải quyết tranh chấp thay thế (ADR) ngày càng quan trọng nhờ hiệu quả, tiết kiệm thời gian và chi phí.

“Với vai trò là một trung tâm trọng tài hàng đầu Việt Nam, VIAC luôn hướng tới việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động trọng tài, đồng thời, tổ chức các hoạt động xúc tiến, thúc đẩy sự phát triển của các phương thức giải quyết tranh chấp thay thế tại Việt Nam và quốc tế…”- ông Dương nhấn mạnh.

Diễn giải tại Hội thảo (ảnh: VIAC)

Với việc phối hợp với các đối tác quốc tế tổ chức Hội thảo, theo ông Vũ Ánh Dương, đây là diễn đàn để các luật sư, trọng tài viên, người sử dụng trọng tài đối thoại, trao đổi về cách thức để trọng tài có thể trở thành một phần trong chiến lược của DN và nhà đầu tư khi tham gia đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.

“Đây cũng là mục tiêu của IPBA khi phối hợp với các tổ chức trọng tài khu vực để tổ chức các hoạt động xúc tiến ADR…”-Luật sư Vũ Ánh Dương khẳng định.

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Tezuka Hiroyuki – Giám đốc Trung tâm Hòa giải Quốc tế Nhật Bản (JIMC-Kyoto), Luật sư thành viên Công ty Luật Nishimura & Asahi dẫn kết quả khảo sát được thực hiện với một số trung tâm trọng tài tại châu Á, (VIAC, SIAC, HKIAC) cho biết, trong năm 2022, các trung tâm này đều tiếp nhận hàng trăm vụ việc mới, và 2 trung tâm trọng tài tại châu Á được xếp hạng trong Top 3 trung tâm trọng tài được lựa chọn nhiều nhất trên thế giới.

“Điều này cho thấy sự phát triển và tăng tốc đáng kinh ngạc của các trung tâm trọng tài châu Á, khẳng định hiệu quả của trọng tài thương mại. Với những ưu điểm như bảo mật, linh hoạt, phán quyết trọng tài mang tính chung thẩm,... các DN đang ngày càng quan tâm và chú trọng tìm hiểu trọng tài thương mại. Bên cạnh đó, hòa giải thương mại cũng là một phương thức dần trở nên phổ biến, sau khi Công ước Singapore về hòa giải thương mại được ký kết vào năm 2020…”- ông Tezuka Hiroyuki chia sẻ.

Ông Tezuka Hiroyuki – Giám đốc Trung tâm Hòa giải Quốc tế Nhật Bản (JIMC-Kyoto), Luật sư thành viên Công ty Luật Nishimura & Asahi

Dẫn báo cáo của Bộ KH&ĐT, ông Nguyễn Mạnh Dũng - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Đào tạo Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIART) thuộc VIAC, Trọng tài viên VIAC cho biết đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) ghi nhận nhiều đối tác quan trọng trong khu vực như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc,…

Trong bối cảnh đó, ADR tại Việt Nam cũng có những chuyển biến tích cực. Số liệu từ Bộ Tư pháp ghi nhận số lượng trọng tài viên tại Việt Nam là 1000 trọng tài viên, hoạt động tại 45 trung tâm trọng tài trên toàn quốc, cùng với đó là 100 hòa giải viên trực thuộc 17 trung tâm hòa giải.

Riêng tại VIAC, trong năm 2023 vừa qua đã tiếp nhận hơn 400 vụ việc mới, với giá trị vụ tranh chấp lớn nhất lên tới 270 triệu USD.

“Để có được những thành tựu ấn tượng này, không thể không kể tới sự hỗ trợ từ các cơ quan nhà nước trên nhiều phương diện, bao gồm: dự thảo sửa đổi Luật Trọng tài thương mại với nhiều thay đổi để ngày càng tiệm cận với chuẩn mực quốc tế; sự hỗ trợ của hệ thống của Tòa án…”- ông Dũng chia sẻ.

Hội thảo là diễn đàn để các luật sư, trọng tài viên, người sử dụng trọng tài đối thoại, trao đổi về cách thức để trọng tài có thể trở thành một phần trong chiến lược của DN và nhà đầu tư khi tham gia đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam.

Theo ông Dũng, với những chuyển biến tích cực như trên, ADR tại Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng để phát triển, như việc kết hợp hòa giải và trọng tài trong quy trình liên thông Arb - Med - Arb đang được triển khai tại VIAC và VMC; sự phát triển của các phương thức giải quyết tranh chấp chuyên biệt cho các lĩnh vực, ví dụ như Ban Phân xử tranh chấp (DAB) trong tranh chấp xây dựng.

Tại Hội thảo, đại diện VIART cũng đề xuất, kiến nghị để hoàn thiện hệ thống pháp lý và chính sách, hướng tới mục tiêu phát triển ADR tại Việt Nam.

Theo ông Phan Trọng Đạt – Quyền giám đốc Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC) thuộc VIAC, hiện trên thế giới các DN đang có xu hướng tích hợp điều khoản kết hợp các phương thức giải quyết tranh chấp ADRs trong hợp đồng. Bên cạnh đó, các trung tâm trọng tài cũng có xu hướng đa dạng hóa sản nhằm đáp ứng nhu cầu của DN.

“Nắm bắt được xu thế trên, VMC đã phát triển hai sản phẩm dịch vụ kết hợp mới, bao gồm quy trình kết hợp Hòa giải – Trọng tài (Med-Arb), và quy trình kết hợp Trọng tài – Hòa giải – Trọng tài (Arb-Med-Arb). Đây là các sản phẩm đặc thù, thể hiện ở cơ chế phối hợp giữa VIAC và VMC trong khi hai thủ tục tố tụng trọng tài và thủ tục hòa giải được tiến hành độc lập và song song. Với các ưu điểm về kết quả, chi phí cũng như thời gian giải quyết tranh chấp, VMC kỳ vọng các sản phẩm kết hợp trên sẽ đáp ứng được nhu cầu của DN trong thời gian tới…”- Quyền Giám đốc VMC chia sẻ.