Bà Nguyễn Thị Trang Nhung, Trưởng phòng Khoa học công nghệ và Hợp tác Quốc tế (Cục Kiểm ngư, Bộ NN&PTNT, nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) thông tin: Đoàn thanh tra EC lần thứ 5 sẽ đến Việt Nam theo kế hoạch được Ban Chỉ đạo quốc gia chống khai thác IUU (BCĐ) ban hành ngày 18/2/2025.
Nội dung làm việc tập trung vào 4 vấn đề chính: Quản lý đội tàu (kiểm soát vi phạm vùng biển nước ngoài, giám sát sản lượng và hoạt động tàu cá); kiểm soát nguyên liệu thủy sản nhập khẩu; truy xuất nguồn gốc và thực thi pháp luật, đặc biệt với các quy định mới tại Nghị định 37 và 38/2024/NĐ-CP. Đoàn EC dự kiến làm việc với BCĐ, các cảng cá, cơ quan kiểm tra nghề cá và DN, đồng thời có thể kiểm tra thực địa tại miền Trung.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, so với 4 lần thanh tra trước, chúng ta đã đạt được những kết quả tương đối cơ bản và tích cực.
Về khung pháp lý, Việt Nam đã có Luật Thủy sản 2017, có 8 Thông tư, 1 Thông tư sửa đổi; gần đây đã sửa đổi Nghị định 42/2019/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực thủy sản và Nghị định 26/2019/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Thủy sản, thành Nghị định 37 và 38/2024/NĐ-CP. Cơ quan chức năng cũng đã sửa Thông tư 23/2018/TT-BNNPTNT quy định về đăng kiểm viên tàu cá; công nhận cơ sở đăng kiểm tàu cá; bảo đảm an toàn kỹ thuật tàu cá, tàu kiểm ngư; đăng ký tàu cá, tàu công vụ thủy sản; xóa đăng ký tàu cá và đánh dấu tàu cá; thành Thông tư 06/2024/TT-BNNPTNT để rà soát quản lý đội tàu một cách toàn diện, triệt để hơn.
“Hồ sơ xuất khẩu thủy sản của chúng ta sang EU cơ bản đáp ứng được yêu cầu, với cả sản phẩm khai thác trong nước cũng như nhập khẩu. Đồng thời, chúng ta cũng đã làm tốt việc xử lý vi phạm pháp luật, đã truy tố xét xử 11 vụ án hình sự, tạo sự nghiêm minh và răn đe với các đối tượng cố tình vi phạm, đưa người đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài. Với vấn đề truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử, hiện nay đã thực hiện được trên 70 cảng cá, là một điểm nhấn đáng chú ý”, ông Tiến thông tin.
Ông Tiến nhấn mạnh: “Gỡ “thẻ vàng” đòi hỏi thực hiện nghiêm 4 khuyến nghị của EC. Đây là thời cơ vàng để chúng ta hành động dứt điểm”.
Dự kiến, Đoàn EC sẽ đến Việt Nam từ ngày 21 - 31/3/2025. Thứ trưởng Tiến lưu ý các địa phương cần xây dựng kế hoạch cụ thể, rõ ràng theo tinh thần “5 rõ” của Thủ tướng, để cùng nỗ lực gỡ “thẻ vàng”, đồng thời hướng tới phát triển thủy sản bền vững.
Nói rõ hơn về các giải pháp, ông Vũ Duyên Hải, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản cho biết, để duy trì đà tiến bộ và sớm tháo gỡ cảnh báo, các địa phương cần tập trung quản lý chặt đội tàu cá. Cụ thể, cần công bố hạn ngạch giấy phép khai thác, tăng cường đăng kiểm, cấp phép cho tàu đã đăng ký, kẻ biển số, đánh dấu tàu đúng quy định và cập nhật dữ liệu lên Hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VnFishbase) cũng như thiết bị giám sát hành trình (VMS). Những tàu không đủ điều kiện phải bị loại khỏi hoạt động khai thác, thông qua việc lập danh sách, giám sát vị trí neo đậu và yêu cầu tháo bỏ ngư cụ.
Giám sát tàu cá cũng là vấn đề quan trọng. Ông Hải nhấn mạnh, cần kiểm tra, xử lý vi phạm tại cộng đồng ngư dân, cảng cá, trạm biên phòng và trên biển, với sự tham gia của nhiều lực lượng như công an, bộ đội biên phòng, kiểm ngư, cảnh sát biển.
Về truy xuất nguồn gốc, các địa phương phải bảo đảm giấy chứng nhận thủy sản không liên quan đến khai thác IUU, thông qua kiểm tra, cập nhật dữ liệu chuyến biển và sử dụng hệ thống truy xuất điện tử (eCDT). Vi phạm pháp luật phải được xử lý nghiêm minh, với kết quả báo cáo rõ ràng trên cơ sở dữ liệu quốc gia.
UBND tỉnh Quảng Bình vừa họp BCĐ chống khai thác IUU; chuẩn bị làm việc với Đoàn thanh tra EC lần thứ 5
Tính đến 28/2, Quảng Bình có 3.938 tàu cá từ 6m trở lên, 87,3% tàu cá đã được đăng kiểm; tỉ lệ cấp phép khai thác thủy sản đạt 95,7%; 100% tàu cá đã hoàn thành đánh dấu và kẻ số đăng ký… 97,9% tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); còn 25 tàu chưa lắp đặt, các tàu này không còn khả năng hoạt động, nằm bờ.
Theo đánh giá, thời gian qua công tác chống khai thác IUU tại Quảng Bình được triển khai quyết liệt; công tác quản lý tàu cá, kiểm soát hoạt động tàu cá ngày cảng chặt chẽ. Việc thanh tra, kiểm soát và xử lý vi phạm khai thác IUU được thực hiện có kết quả, đặc biệt không có tàu cá khai thác thủy sản trái phép tại vùng biển nước ngoài bị bắt giữ, xử lý, đã tiến hành xử phạt tàu cá vượt qua vùng biển được phép khai thác; tình trạng mất kết nối thiết bị VMS, vượt ranh giới đã giảm rõ rệt.
Lãnh đạo UBND tỉnh yêu cầu các địa phương, lực lượng chức năng vận động các chủ tàu cá thường xuyên kiểm tra hạn giấy tờ tàu, thực hiện sớm các thủ tục cấp lại giấy tờ trước hạn để tránh hết hạn; bảo đảm 100% tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên hoạt động trên biển phải được duy trì kết nối hệ thống VMS; không để tình trạng tàu cá mất tín hiệu nhiều ngày trên biển. Tổ chức trực 24/7 hệ thống VMS để theo dõi, giám sát, phát hiện và thông báo kịp thời các tàu cá vi phạm quy định về VMS.
Rà soát, đối khớp hồ sơ truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác từ khâu tàu cá khai báo, vào cảng bốc dỡ sản phẩm, giám sát sản lượng bốc dỡ tại cảng và hồ sơ sản xuất tại DN bảo đảm thống nhất, đúng quy định. Các đồn biên phòng tuyến biển kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất bến. Minh Phương
